Phó Chủ tịch hãng ô tô gây bức xúc vì tư duy 'thứ 7 nên là ngày làm việc bình thường': Cần tẩy chay văn hóa làm việc 'đến chết'?
Văn hóa làm việc quá sức, đặc biệt trong ngành công nghệ Trung Quốc, đã trở thành vấn đề nóng bỏng, nhất là sau những vụ tử vong liên quan đến làm việc quá mức.
Cách đây không lâu, Gao Xinhua, Phó Chủ tịch điều hành của công ty sản xuất ô tô Chery Automobile, đã gây ra một làn sóng tranh cãi khi gửi email đến nhân viên, khẳng định rằng “thứ 7 nên là ngày làm việc bình thường”. Bức ảnh chụp lại email này lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội Trung Quốc, thu hút sự chú ý về tình trạng bóc lột sức lao động tại quốc gia này.
Chủ tịch Gao bảo vệ quan điểm của mình, khẳng định rằng làm việc vào thứ 7 không phải là hành động bóc lột. Tuy nhiên, văn hóa làm việc quá sức, đặc biệt trong ngành công nghệ Trung Quốc, đã trở thành vấn đề nóng bỏng, nhất là sau những vụ tử vong liên quan đến làm việc quá mức. Tòa án Tối cao và Bộ Tài nguyên Nhân sự Trung Quốc đã tuyên bố văn hóa làm việc 996 (làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày mỗi tuần) là bất hợp pháp và vi phạm quyền lợi của người lao động.
Bức ảnh tạo nên làn sóng tranh cãi về việc "bóc lột sức lao động" nhân viên ở đất nước tỷ dân
Khảo sát năm 2022 từ nền tảng tuyển dụng 51Job cho thấy hơn 90% người lao động phải làm thêm giờ, với khoảng 60% trong số đó làm thêm hơn 1 giờ mỗi ngày, vượt quá thời gian quy định trong luật lao động. Thời gian làm thêm không được phép vượt quá 1 giờ mỗi ngày hoặc 3 giờ trong những trường hợp đặc biệt.
Jiang Shengnan, nhà văn và thành viên Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc (NPC), đã đề xuất một hệ thống làm việc hiệu quả và hợp lý, đảm bảo người lao động chỉ làm việc 8 giờ mỗi ngày. Điều này đã có trong luật lao động nhưng nhiều công ty vẫn vi phạm. Jiang nhấn mạnh: “Con người không phải máy móc. Làm việc chăm chỉ và ngủ ngon sẽ giúp cuộc sống tốt đẹp hơn”.
Văn hóa làm việc quá sức đang khiến nhiều người trẻ Trung Quốc nản lòng. Một cuộc khảo sát thực hiện vào tháng 6/2022 cho thấy nhiều người trẻ sẵn sàng từ bỏ mức lương cao để có cuộc sống cân bằng hơn. Nhiều sinh viên tốt nghiệp năm 2021, với mức lương trung bình hàng tháng khoảng 5.833 nhân dân tệ, đã chọn hạnh phúc cá nhân hơn tiền bạc. Họ cho rằng những nghề nghiệp lương cao đòi hỏi nhiều trách nhiệm xã hội và áp lực lớn.
Yvonne Yang, 22 tuổi, là một trong những người trẻ ưu tiên hạnh phúc cá nhân. Dù cha mẹ phản đối, cô muốn trở thành nhà điêu khắc và không muốn cạnh tranh khốc liệt. Nếu không tìm được việc, cô sẵn sàng về nhà nghỉ một năm và theo đuổi đam mê điêu khắc.
Dù việc làm việc thêm vào thứ 7 được một số người xem là cần thiết để tăng cường hiệu quả và phát triển kinh tế, nhưng nó cũng gây ra những hậu quả tiêu cực về sức khỏe và tinh thần (Hình minh họa)
Vụ việc của công ty thương mại điện tử Pinduoduo, nơi có hai nhân viên tử vong do làm việc quá sức, đã làm dấy lên lo ngại về văn hóa làm việc “đến chết”. Điều này đã thúc đẩy làn sóng “tang ping” – một lối sống từ chối sự cạnh tranh và áp lực công việc. Giới trẻ Trung Quốc đang tìm kiếm sự cân bằng, từ chối lập gia đình, không làm thêm và không làm việc bàn giấy.
Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng xu hướng này là tiêu cực và có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ sinh nở tại Trung Quốc. Một chuyên gia nhận định: “Theo tôi, ‘nằm thẳng’ chỉ dành cho hai loại người: những người giàu có đủ để không cần làm việc hoặc những kẻ thua cuộc thích nghèo mãi mãi. Đừng bao biện sự lười biếng bằng những lời đường mật. Hãy kiếm việc làm”.
Vấn đề làm việc quá sức và văn hóa làm việc 996 tại Trung Quốc đặt ra nhiều thách thức cho xã hội và người lao động. Dù việc làm việc thêm vào thứ 7 được một số người xem là cần thiết để tăng cường hiệu quả và phát triển kinh tế, nhưng nó cũng gây ra những hậu quả tiêu cực về sức khỏe và tinh thần. Chính phủ và các công ty cần cân nhắc và đảm bảo quyền lợi của người lao động, tạo điều kiện làm việc hợp lý, cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân.
Xu hướng “tang ping” cũng là sự phản đối mạnh mẽ của giới trẻ đối với áp lực công việc và mong muốn tìm kiếm một cuộc sống ý nghĩa hơn. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện và linh hoạt hơn trong quản lý lao động và chính sách xã hội để đáp ứng nhu cầu và mong muốn của thế hệ trẻ. Sự thay đổi này không chỉ cần từ phía người lao động mà còn từ phía doanh nghiệp và chính phủ, để tạo ra môi trường làm việc lành mạnh, bền vững và đảm bảo quyền lợi cho tất cả các bên.
*Theo The Sixth Tone
