Quốc gia Đông Nam Á khoe lợi ích 45 tỷ USD từ thương mại, mặt hàng xuất khẩu top đầu cạnh tranh gay gắt với Việt Nam

Nhật báo The Nation ngày 10/9 cho biết lợi ích thương mại từ các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) của Thái Lan đã tăng 10% lên 1,4 nghìn tỷ baht trong nửa đầu năm 2025, nhờ xuất khẩu sầu riêng, ô tô, cao su tổng hợp và đường.

Bà Arada Fuangtong, Tổng Cục trưởng Cục Ngoại thương cho biết trong 6 tháng đầu năm 2025 (từ tháng 1 đến tháng 6), giá trị thương mại của Thái Lan tiếp tục tăng trưởng mạnh. Tổng giá trị sử dụng đạt 44,79 tỷ USD (khoảng 1,4 nghìn tỷ baht), chiếm 79,64% tổng giá trị thương mại đủ điều kiện hưởng FTA, tăng 10,22% so với cùng kỳ năm trước.

Năm Hiệp định FTA có mức sử dụng cao nhất gồm:

1. Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA) – 15,73 tỷ USD, tỷ lệ sử dụng 67,69%

2. Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN – Trung Quốc (ACFTA) – 12,62 tỷ USD, tỷ lệ 92,59%

3. Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN – Ấn Độ (AIFTA) – 5,53 tỷ USD, tỷ lệ 75,35%

4. Hiệp định Đối tác Kinh tế Thái Lan – Nhật Bản (JTEPA) – 3,18 tỷ USD, tỷ lệ 77,24%

5. Hiệp định Thương mại Tự do Thái Lan – Australia (TAFTA) – 2,75 tỷ USD, tỷ lệ 57,58%

Năm mặt hàng tận dụng FTA nhiều nhất tiếp tục là sầu riêng tươi, ô tô, cao su tổng hợp, bạch kim thô và đường mía, đóng vai trò dẫn dắt xuất khẩu Thái Lan ở nhiều thị trường.

Trong nhóm nông sản và nông sản chế biến, các mặt hàng nổi bật trong nửa đầu năm 2025 là sầu riêng tươi, đường mía, thịt gà chế biến, gia cầm ướp lạnh và trái cây tươi (ổi, xoài, măng cụt), với tổng giá trị 12,51 tỷ USD, chiếm 27,94% tổng mức sử dụng FTA.

Không chỉ ở Thái Lan, sầu riêng cũng là loại quả xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Năm 2024, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam lập kỷ lục khoảng 3,3 tỷ USD, chiếm khoảng 46% giá trị xuất khẩu của ngành rau quả. Trong 4 tháng đầu năm 2025, giá trị xuất khẩu sầu riêng chỉ đạt 183 triệu USD, giảm khoảng 60,9% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, theo báo Công Thương, xuất khẩu của Việt Nam hồi phục mạnh ở tháng 6 năm 2025, giúp kim ngạch rau quả nói chung đạt kỷ lục và xuất khẩu sầu riêng vượt 1 tỷ USD cho 7 tháng đầu năm 2025. Theo các chuyên gia kinh tế, trong kịch bản thuận lợi thì năm 2025, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam có thể đạt khoảng 2 – 2,5 tỷ USD.

Trong khi đó, ở nhóm sản phẩm công nghiệp xuất khẩu chủ lực của Thái Lan, 5 mặt hàng chính gồm xe vận tải, bạch kim chưa tinh chế, bạch kim bán thành phẩm hoặc dạng bột, cao su tổng hợp pha trộn cao su thiên nhiên và máy điều hòa không khí treo tường hoặc gắn trần, với tổng giá trị 32,27 tỷ USD, chiếm 72,06% tổng mức sử dụng FTA.

Cục Ngoại thương hiện theo dõi việc sử dụng tại 12 trong số 14 FTA của Thái Lan, ngoại trừ Hiệp định Đối tác Kinh tế Thái Lan – New Zealand (TNZCEP), dựa trên việc tự khai báo của nhà xuất khẩu và Hiệp định FTA ASEAN – Hồng Kông (AHKFTA) vì Hồng Kông hoạt động như một cảng tự do với thuế nhập khẩu 0%.

Bà Arada cho biết việc sử dụng ưu đãi thương mại theo Hệ thống ưu đãi phổ cập (GSP) cũng tiếp tục tăng trưởng, với giá trị 1,84 tỷ USD trong nửa đầu năm 2025, chiếm 45,40% tổng thương mại đủ điều kiện hưởng GSP.

Thái Lan đã được hưởng GSP từ Thụy Sĩ, Na Uy và Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS), bao gồm Ukraine, Azerbaijan, Tajikistan, Moldova, Uzbekistan, Georgia và Turkmenistan.

Tại Mỹ, dù chương trình GSP đã hết hiệu lực từ tháng 12/2023, Quốc hội Mỹ vẫn đang xem xét khôi phục. Cục Ngoại thương Thái Lan tiếp tục khuyến khích doanh nghiệp “xứ sở Chùa Vàng” tận dụng GSP để duy trì lợi ích.

Trong nửa đầu năm 2025, các thị trường GSP lớn nhất của Thái Lan gồm:

- Mỹ: 1,71 tỷ USD (47,91% tổng giá trị)

- Thụy Sĩ: 119,67 triệu USD (26,91%)

- Na Uy: 7,99 triệu USD (46,70%)

- Các nước CIS: 1,81 triệu USD (8,68%)

Bà Arada nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tận dụng GSP, đặc biệt ở những thị trường tiềm năng như Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Trung Quốc và Ấn Độ. ASEAN có lợi thế địa lý cao nhất đối với Thái Lan, Trung Quốc tiếp tục là thị trường hàng đầu cho trái cây Thái – đặc biệt là sầu riêng, trong khi Ấn Độ, với dân số lớn nhất thế giới (hơn 1,46 tỷ dân tính đến ngày 11/9/2025 theo Worldometers) và sức mua ngày càng tăng cũng là thị trường đầy tiềm năng.

Bà cũng cho biết Bộ Thương mại Thái Lan đang nỗ lực thúc đẩy việc sử dụng FTA, với 10 hội thảo đã được tổ chức trong năm 2025, tiếp cận hơn 1.300 doanh nghiệp trên khắp các vùng của nước này và kế hoạch mở rộng thêm trong năm 2026.

“Khi bước sang năm tới, Bộ sẽ tiếp tục chủ động thúc đẩy việc tận dụng FTA thông qua các chính sách và hoạt động khu vực, giúp doanh nghiệp Thái Lan hưởng lợi tối đa từ các ưu đãi thương mại này”, bà Arada kết luận.

Theo The Nation