Rào cản khiến quân đội Israel khó chấm dứt ‘cuộc chiến đa mặt trận’ ở Trung Đông

Một năm sau khi Phong trào Hồi giáo Hamas bất ngờ tấn công vào lãnh thổ Israel ngày 7/10/2023, Israel đã bị cuốn vào “cuộc chiến đa mặt trận” liên quan tới Iran, Lebanon, Dải Gaza, Iraq và Syria.

Hôm 8/10, Israel tuyên bố mở rộng hoạt động tấn công trên bộ ở Lebanon bằng cách bổ sung thêm sư đoàn lính thứ 4.

Đồng thời, Israel cũng tăng cường không kích vào Dải Gaza và Lebanon. Điển hình, trong tuần này, các đợt không kích của Israel đã tấn công các mục tiêu tình báo của nhóm vũ trang Hezbollah ở Lebanon, cùng một cơ sở cất giữ vũ khí của Hezbollah ở khu vực Beirut.

Israel cũng đang cân nhắc tấn công đáp trả Iran, sau khi Tehran cho phóng khoảng 200 tên lửa đạn đạo vào Israel hôm 1/10. Các mục tiêu ở Iran mà Israel nhắm tới có thể là các địa điểm hạt nhân, cơ sở dầu mỏ, và căn cứ quân sự.

Chia sẻ với Business Insider, các nhà phân tích an ninh nhận định Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã giành được một loạt lợi ích chiến thuật trong những tuần gần đây, nhưng họ vẫn thiếu một chiến lược quân sự rõ ràng.

Bà Burcu Ozcelik tại Viện Dịch vụ thống nhất Hoàng gia ở London cho rằng, hoạt động quân sự của Israel càng kéo dài, việc vạch ra cách chấm dứt xung đột càng trở nên "cấp bách".

"Đây là sự thiếu thống nhất về mặt chiến lược ở tất cả các bên trong cuộc xung đột đa mặt trận hiện nay", bà Ozcelik nói.

Trong bài phát biểu hôm 7/10, Thủ tướng Benjamin Netanyahu cho biết Israel đang đạt được các mục tiêu chiến tranh sau 1 năm bị Hamas tấn công. Nhà lãnh đạo Israel đã liệt kê các mục tiêu gồm lật đổ chế độ cai trị của Hamas, đưa tất cả các con tin về nhà, loại bỏ mọi mối đe dọa từ Dải Gaza đến Israel, đưa tất cả cư dân ở miền nam và miền bắc Israel trở về nhà an toàn.

Tuy nhiên, ông Bashir Abbas tại Trung tâm Stimson cho rằng Israel vẫn còn nhiều việc phải làm để đảm bảo an ninh quốc gia.

"Ngay cả ở Dải Gaza, Israel vẫn chưa đưa ra được một chiến lược dài hạn nào cho an ninh quốc gia, ngoài việc xóa sổ Hamas. Nhưng điều này gần như không thể thực hiện được khi xét tới bản chất của các nhóm nổi dậy", ông Abbas chia sẻ.

Ông Chris Doyle, giám đốc tổ chức phi chính phủ Council for Arab British Understanding tại London, cũng đồng tình với nhận định của ông Abbas, và nhấn mạnh "bạn không thể chỉ ném bom vào Hamas và phá hủy họ".

Theo ông Doyle, Israel có thể làm suy yếu năng lực của Hamas, nhưng cuối cùng, "làm sao Israel có thể chung sống hòa bình với 7 triệu người Palestine sau tất cả những gì họ đã làm ở Dải Gaza? Cần một thỏa thuận chính trị và chiến lược, nói cách khác là một lệnh ngừng bắn đã được đồng thuận”.

Bình luận về giao tranh giữa Israel với nhóm vũ trang Hezbollah tại Lebanon, ông Doyle cho hay: "Israel đã tấn công Lebanon vào năm 1978 và 1982, hậu quả là sự ra đời của Hezbollah 42 năm sau đó. Israel đang phải chiến đấu với Hezbollah, lực lượng sở hữu kho tên lửa khổng lồ đủ loại".

“Bẫy leo thang"

Hồi tháng 8, ông Anthony Pfaff, giám đốc Viện Nghiên cứu chiến lược tại Trường Cao đẳng Chiến tranh Lục quân Mỹ, từng cho rằng Israel có thể bị mắc kẹt trong cái mà ông gọi là "bẫy leo thang".

"Nếu Israel leo thang căng thẳng, nó sẽ thúc đẩy vòng xoáy leo thang. Tại một thời điểm nào đó, nó sẽ vượt quá năng lực quản lý quân sự của họ", ông Pfaff nói.

Tuy nhiên, ông cũng cho rằng nếu chọn giữ nguyên hiện trạng, Israel cũng không làm được gì nhiều để cải thiện tình hình an ninh.

"Cả hai phương án đều không đáp ứng được các mục tiêu an ninh của Israel. Nó sẽ đại diện cho thất bại của IDF, và có thể đe dọa đến sự tồn vong của chính phủ của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu", ông Pfaff cho hay.

Ông Doyle nhấn mạnh thêm, hiện không có hoạt động nào của IDF "nằm trong một chiến lược rõ ràng với các mục tiêu có thể đạt được, để mang lại năng lực và hòa bình lớn hơn cho đất nước và người dân Israel".

Cuộc xung đột giữa Israel với các lực lượng vũ trang trong khu vực ngày càng kéo dài đã làm dấy lên nỗi lo về một cuộc chiến tranh toàn diện ở Trung Đông, có thể gây ra lạm phát và dẫn đến suy thoái kinh tế toàn cầu.

Trước khi Israel triển khai chiến dịch tấn công trên bộ vào Lebanon, Bộ trưởng Tài chính Israel đã mô tả cuộc chiến mà nước này đang trải qua là cuộc xung đột "dài nhất" và "tốn kém nhất" trong lịch sử quốc gia, với chi phí “trực tiếp” khoảng 54-68 tỷ USD.

Theo hãng tin CNN, hồi tháng 5, Ngân hàng Israel ước tính chi phí phát sinh từ cuộc chiến sẽ là khoảng 66 tỷ USD cho đến cuối năm 2025, tương đương khoảng 12% GDP của Israel.

Ông Edmund Fitton-Brown, cố vấn cấp cao của Dự án Chống chủ nghĩa cực đoan, nhận định lập trường của Thủ tướng Netanyahu đối với một thỏa thuận hòa bình có thể phụ thuộc vào kết quả ai là người giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới.

Theo ông, cựu Tổng thống Mỹ kiêm ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump sẽ trao cho ông Netanyahu "toàn quyền" làm mọi thứ theo cách của riêng mình. Nhưng Phó Tổng thống Kamala Harris kiêm ứng viên tổng thống đảng Dân chủ sẽ thúc đẩy "thái độ xây dựng đối với lệnh ngừng bắn, và các tiến trình hòa bình".

>> Israel đe dọa chấm dứt 2 thập kỷ thống trị của Iran ở Trung Đông