S&P nâng hạng loạt ngân hàng Việt: Vietcombank, Techcombank và Eximbank triển vọng ổn định

S&P Global Ratings vừa công bố nâng hạng tín nhiệm dài hạn đối với ba ngân hàng lớn của Việt Nam gồm Vietcombank, Techcombank và Eximbank, sau khi điều chỉnh đánh giá rủi ro ngành ngân hàng (BICRA) của Việt Nam từ nhóm 9 lên nhóm 8.

Đây là bước đi cho thấy các tổ chức tài chính quốc tế đang nhìn nhận tích cực hơn về sức chống chịu của hệ thống ngân hàng Việt Nam trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động.

Theo báo cáo, BICRA được nâng bậc phản ánh quan điểm rằng môi trường hoạt động hỗ trợ sẽ giúp gia tăng khả năng chống chịu của các ngân hàng Việt Nam. Kinh tế Việt Nam dự kiến duy trì mức tăng trưởng cao hơn nhiều quốc gia trong khu vực, bất chấp rủi ro từ thương mại quốc tế và những bất định về thuế quan. S&P dự báo GDP Việt Nam sẽ tăng 5,9% trong năm 2025 và đạt 6% năm 2026, trong khi mức trung bình của khu vực châu Á – Thái Bình Dương chỉ ở khoảng 4,1%.

Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và sức cạnh tranh của lực lượng lao động trẻ, có trình độ ngày càng cao. Các ngành sản xuất hướng đến xuất khẩu, đặc biệt là điện tử, điện thoại di động và dệt may, tiếp tục được hưởng lợi từ xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Bên cạnh đó, sự phục hồi mạnh mẽ của du lịch và các khoản đầu tư hạ tầng lớn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giữ vững đà tăng trưởng.

Tuy nhiên, S&P cũng nhấn mạnh một số thách thức đáng chú ý. Kinh tế Việt Nam có độ mở lớn và phụ thuộc nhiều vào thương mại, do đó các bất định về chính sách thuế và xu hướng bảo hộ mậu dịch quốc tế có thể ảnh hưởng đến triển vọng.

Dù vậy, mức thuế suất áp lên hàng xuất khẩu sang Mỹ đã được điều chỉnh xuống còn 20% (so với mức 46% từng công bố hồi tháng 4/2025), thấp hơn nhiều so với lo ngại ban đầu, giúp giảm bớt tác động tiêu cực. S&P đánh giá trực tiếp các khoản cho vay liên quan đến xuất khẩu chỉ chiếm khoảng 3–5% tổng dư nợ toàn ngành, do đó rủi ro đối với hệ thống ngân hàng là trong tầm kiểm soát.

Về chất lượng tài sản, tỷ lệ nợ xấu toàn ngành đã cải thiện xuống mức 4,1% trong năm 2024 từ 4,5% năm 2023, dù vẫn cao hơn mức 2% của năm 2022. Nguyên nhân đến từ sự phục hồi của thị trường bất động sản, các đợt giảm lãi suất hỗ trợ khả năng trả nợ của khách hàng, và tốc độ tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ làm “loãng” tỷ lệ nợ xấu. S&P cho rằng xu hướng cải thiện sẽ tiếp tục được củng cố nhờ Luật về xử lý tài sản bảo đảm, có hiệu lực từ tháng 10/2025, giúp các ngân hàng nâng cao khả năng thu hồi nợ.

Về thanh khoản và huy động vốn, báo cáo cho biết hệ thống ngân hàng Việt Nam vẫn dựa chủ yếu vào tiền gửi trong nước, với tỷ lệ tiết kiệm ở mức cao (35–37% GDP trong 5 năm qua). Tiền gửi từ hộ gia đình chiếm khoảng 45–50% tổng tiền gửi toàn ngành, tạo ra một nền tảng ổn định. Ngân hàng Nhà nước đã giảm lãi suất điều hành xuống còn 3% từ mức đỉnh 4,5% năm 2023, giúp chi phí vốn giảm và qua đó hạ lãi suất cho vay. Đây là một yếu tố tích cực đối với hoạt động tín dụng và khả năng sinh lời của các ngân hàng.

S&P đồng thời ghi nhận vai trò quan trọng của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước trong việc duy trì sự ổn định hệ thống. Báo cáo nhắc lại trường hợp xử lý khủng hoảng tại Ngân hàng SCB năm 2022, khi cơ quan quản lý nhanh chóng can thiệp, ngăn chặn hiệu ứng dây chuyền và giữ vững niềm tin của người gửi tiền. Theo S&P, Chính phủ sẽ tiếp tục duy trì mức độ hỗ trợ thường xuyên và sẵn sàng có biện pháp đặc biệt khi cần thiết để bảo đảm an toàn hệ thống tài chính.

Tuy vậy, tốc độ tăng trưởng tín dụng nhanh cũng tiềm ẩn rủi ro. Tỷ lệ tín dụng khu vực tư nhân/GDP của Việt Nam đạt 136% năm 2024, cao hơn nhiều so với các nền kinh tế có cùng mức thu nhập. Nếu kịch bản suy thoái xảy ra, rủi ro vỡ nợ có thể tăng mạnh. Ngoài ra, các chuẩn mực minh bạch và công bố thông tin của hệ thống ngân hàng Việt Nam vẫn còn khoảng cách đáng kể so với khu vực. Việc triển khai Basel III chưa có lộ trình rõ ràng, trong khi năng lực quản trị rủi ro vẫn cần tiếp tục hoàn thiện.

S&P Global Ratings điều chỉnh BICRA Việt Nam từ nhóm 9 lên 8, qua đó nâng hạng Vietcombank, Techcombank và Eximbank. (Nguồn: S&P Global Ratings)

Trên cơ sở đánh giá mới, S&P đã nâng hạng tín nhiệm của ba ngân hàng lớn. Vietcombank được nâng từ BB lên BB+, Techcombank từ BB- lên BB, và Eximbank từ B+ lên BB-. Cả ba đều có triển vọng ổn định.

Đối với Vietcombank, S&P nâng đánh giá hồ sơ tín dụng độc lập (SACP) từ bb- lên bb+, nhờ khả năng duy trì mức vốn mạnh và chất lượng tài sản vượt trội so với mặt bằng chung. Tỷ lệ vốn điều chỉnh rủi ro (RAC) dự kiến đạt 5,8–6,3% trong hai năm tới. Tỷ lệ nợ xấu có thể nhích lên mức 1,2% nhưng vẫn thấp hơn đáng kể so với mức trung bình ngành 4–5%. Tỷ lệ dự phòng bao phủ nợ xấu trên 200% giúp ngân hàng có dư địa lớn để hấp thụ tổn thất tín dụng.

Với Techcombank, hồ sơ tín dụng độc lập được nâng từ bb- lên bb. Tỷ lệ vốn RAC dự kiến duy trì ở mức 6,0–6,7% trong hai năm tới, thấp hơn mức 7,1% cuối 2024 nhưng vẫn đảm bảo an toàn. Tỷ lệ nợ xấu dự kiến ở khoảng 1,4%, dưới mức bình quân toàn ngành. Báo cáo cũng ghi nhận thế mạnh của Techcombank ở mảng bán lẻ và lợi nhuận trên mức trung bình, song lưu ý rủi ro tập trung vào bất động sản và xây dựng vẫn cần được kiểm soát.

Eximbank cũng được nâng từ B+ lên BB-, nhờ nỗ lực tái cơ cấu và tập trung vào phân khúc bán lẻ, SME. Hơn một nửa dư nợ cho vay của ngân hàng hướng đến nhóm khách hàng này, đem lại biên lợi nhuận cao hơn. S&P đánh giá khả năng sinh lời của Eximbank hiện mang tính bền vững, nhờ cải thiện doanh thu và giảm chi phí tín dụng. Ngân hàng cần duy trì năng lực huy động và tích lũy vốn để tránh rủi ro suy giảm thị phần hoặc yếu đi trong cạnh tranh.

Theo S&P, triển vọng của hệ thống ngân hàng Việt Nam trong 12–24 tháng tới là tích cực, với sự hỗ trợ từ chính sách tiền tệ nới lỏng, môi trường kinh tế thuận lợi và cải cách thể chế. Tuy vậy, các rủi ro từ tăng trưởng tín dụng nóng, thiếu minh bạch thông tin và sức ép từ thương mại toàn cầu vẫn hiện hữu. Các ngân hàng cần chú trọng duy trì vốn, quản trị rủi ro, đa dạng hóa danh mục và chuẩn bị cho lộ trình chuẩn mực quốc tế để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Việc S&P nâng hạng tín nhiệm Vietcombank, Techcombank và Eximbank là một tín hiệu tích cực đối với thị trường tài chính Việt Nam. Điều này không chỉ phản ánh sức khỏe tài chính cải thiện của từng ngân hàng mà còn cho thấy hệ thống ngân hàng Việt Nam đang được nhìn nhận có khả năng chống chịu tốt hơn trước các cú sốc kinh tế. Sự thay đổi trong đánh giá BICRA từ nhóm 9 lên nhóm 8 sẽ là nền tảng để các ngân hàng trong nước nâng cao uy tín, tăng khả năng huy động vốn quốc tế và thúc đẩy hội nhập sâu hơn vào hệ thống tài chính toàn cầu.