Sau vụ rửa tiền 1.000 tỷ bằng AI, Ngân hàng Nhà nước cảnh báo ‘cắt sóng’ những đơn vị này

Ngân hàng Nhà nước phản hồi vụ dùng AI “qua mặt” sinh trắc học ngân hàng

Chiều 2/6, tại buổi họp báo giới thiệu sự kiện “Ngày không tiền mặt 2025” do Vụ Thanh toán – Ngân hàng Nhà nước phối hợp với Báo Tuổi Trẻ, Thời báo Ngân hàng, Sở Công Thương TP.HCM và Công ty cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (Napas) tổ chức, ông Phạm Anh Tuấn – Vụ trưởng Vụ Thanh toán – đã chính thức lên tiếng trước thông tin tội phạm công nghệ sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để vượt qua hệ thống xác thực sinh trắc học ngân hàng, liên quan đến đường dây đánh bạc và rửa tiền quy mô hơn 1.000 tỷ đồng vừa bị Công an tỉnh Thái Bình triệt phá.

Trả lời câu hỏi của báo chí về vụ việc này, ông Tuấn khẳng định tội phạm ngày càng sử dụng công nghệ cao với mức độ tinh vi, phức tạp, đòi hỏi các tổ chức cung ứng dịch vụ tài chính phải nâng cao cảnh giác và đầu tư mạnh mẽ hơn cho hệ thống bảo mật.

Ông nhấn mạnh: “Chúng ta dùng AI để phát triển sản phẩm, thì tội phạm cũng dùng AI để phạm tội”. Theo ông, sự cố trên cho thấy một số đơn vị cung cấp dịch vụ tài chính hiện chưa đáp ứng được tiêu chuẩn bảo mật quốc tế, trong đó bao gồm các chứng chỉ về định danh điện tử (eKYC).

Ngân hàng Nhà nước đã yêu cầu rà soát, chấn chỉnh các tổ chức cung ứng dịch vụ liên quan. Sắp tới, cơ quan quản lý sẽ xem xét dừng cung cấp dịch vụ trực tuyến với những đơn vị không đạt chuẩn an toàn.

“Cuộc chiến với tội phạm mạng là cuộc chiến không có điểm dừng. Nếu không đủ khả năng tự vệ, các tổ chức tài chính sẽ trở thành mắt xích yếu bị tội phạm lợi dụng”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Trong bối cảnh đó, Ngân hàng Nhà nước đang tích cực phối hợp với Bộ Công an triển khai hiệu quả Đề án 06 của Chính phủ về phát triển dữ liệu dân cư và định danh điện tử trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2030.

Tính đến nay, đã có hơn 111,8 triệu hồ sơ khách hàng cá nhân được đối chiếu thông tin sinh trắc học với dữ liệu quốc gia, cùng hơn 57 triệu hồ sơ vay được xác minh. Cùng với đó, một kho dữ liệu gồm hơn 350.000 tài khoản ngân hàng nghi ngờ gian lận đã được xây dựng, chia sẻ lại theo nguyên tắc “gửi – nhận” giữa các tổ chức tín dụng.

Đáng chú ý, BIDV là ngân hàng đầu tiên triển khai cảnh báo tài khoản nghi ngờ. Trong vòng một tháng thử nghiệm, đã có hơn 40.000 lượt khách hàng quyết định hủy giao dịch với tổng giá trị lên đến 160 tỷ đồng. Các ngân hàng lớn khác như Vietcombank, MB, VietinBank, Agribank dự kiến sẽ sớm triển khai đồng bộ từ tháng 7/2025.

Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước) chia sẻ thông tin về Ngày không tiền mặt 2025. Ảnh: VGP/Lê Anh

>> Kết quả thanh tra hoạt động vàng tại TPBank, cơ bản đúng quy định pháp luật

Thủ đoạn rửa tiền bằng AI lần đầu xuất hiện tại Việt Nam

Vụ việc gây rúng động được Công an tỉnh Thái Bình công bố ngay trước thềm sự kiện “Ngày không tiền mặt”. Theo kết quả điều tra ban đầu, lực lượng chức năng đã triệt phá thành công một đường dây đánh bạc và rửa tiền trực tuyến với tổng quy mô giao dịch hơn 1.000 tỷ đồng, hoạt động thông qua trang mạng KUBET – một nền tảng cá cược có máy chủ đặt ở nước ngoài.

Đường dây này sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để tạo ra các video sinh trắc học giả mạo, đánh lừa hệ thống xác thực eKYC của ngân hàng – một thủ đoạn tinh vi chưa từng được ghi nhận trước đó tại Việt Nam.

Nhóm tội phạm do Phạm Hồng Chuyền (SN 1979, trú tại Giang Biên, Long Biên, Hà Nội) cầm đầu, phối hợp với một cá nhân người Việt sống tại Đài Loan, sử dụng các phần mềm điều khiển từ xa để thao túng hệ thống giao dịch ngân hàng và hợp thức hóa dòng tiền bất hợp pháp.

Thông tin từ cơ quan điều tra cho biết, các đối tượng thuê địa điểm tại Khu đô thị Việt Hưng (Long Biên, Hà Nội) và một cơ sở tại TP Thái Bình để lắp đặt thiết bị chuyên dụng phục vụ rửa tiền. Khi người chơi cá cược nạp tiền vào các tài khoản gắn trên trang KUBET, nhóm này sử dụng AI để vượt qua lớp bảo mật sinh trắc học của ngân hàng, thực hiện các giao dịch chuyển tiền qua nhiều lớp tài khoản khác nhau nhằm che giấu nguồn gốc.

Các tang vật và đối tượng tại vụ án. (Ảnh: Công an tỉnh Thái Bình)

>> Vì sao người dân mất hàng tỷ dù đã xác thực khuôn mặt khi giao dịch ngân hàng?

Chỉ riêng giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 4/2025, đường dây đã thực hiện giao dịch với hơn 1 triệu tài khoản người dùng trên toàn quốc, tổng dòng tiền rửa được xác định vượt 1.000 tỷ đồng.

Đến nay, Công an Thái Bình đã khởi tố 21 bị can, trong đó có 14 người bị điều tra về hành vi đánh bạc, 7 người bị khởi tố về tội rửa tiền. Hơn 500 tài khoản ngân hàng liên quan đã bị phong tỏa để phục vụ điều tra.

Vụ án không chỉ gây lo ngại bởi quy mô tài chính vượt ngưỡng nghìn tỷ, mà còn đánh dấu lần đầu tiên tại Việt Nam xuất hiện hành vi rửa tiền bằng công nghệ AI, tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng với hệ thống tài chính – ngân hàng trong thời đại số.

>> Công an Hà Nội thông báo tìm nạn nhân đã chuyển tiền cho Trần Ánh Dương