Nghiên cứu mới cho thấy Nga đang nhập khẩu một số vật liệu quan trọng từ một quốc gia châu Á.
Bất chấp lệnh trừng phạt của phương Tây, ngành công nghiệp vũ khí của Nga vẫn tiếp tục bùng nổ. Việc sản xuất các loại vũ khí quan trọng nhằm chống lại Ukraine đã tăng lên đáng kể từ khi cuộc chiến bắt đầu.
Vào đầu năm nay, công suất tên lửa tầm xa của Nga được cho là tăng hơn gấp đôi nhờ các nhà cung cấp quốc tế mới - những người xuất khẩu các bộ phận, thiết bị điện tử và công cụ cho Nga.
Việc xác định mối liên kết giữa các chuỗi cung ứng này được đánh giá là khá khó khăn khi hàng hóa thường được giao dịch thông qua một mạng lưới phức tạp của các công ty ma.
 |
| Lượng hàng hóa quân sự quan trọng được nhập khẩu vào Nga, theo quốc gia xuất xứ. Nguồn: CSIS |
Nhưng một nghiên cứu về dữ liệu thương mại của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) - một tổ chức tư vấn ở Washington DC (Mỹ) - cho thấy rằng nhiều hàng nhập khẩu bắt nguồn từ một quốc gia.
Họ phát hiện, các công ty ở Trung Quốc đã xuất khẩu tới Nga chất bán dẫn rất quan trọng để chế tạo nhiều hệ thống vũ khí khác nhau cho nước này.
Đồng thời, những công ty này còn cung cấp thiết bị định vị, bộ phận máy bay phản lực và nhiều sản phẩm khác như vòng bi - sử dụng trong pháo binh.
Hồ sơ giao dịch chỉ ra, một số thiết bị sản xuất nhất định dùng cho phần cứng quan trọng của Nga (được gọi là công cụ điều khiển bằng máy tính) phần lớn cũng đến từ Trung Quốc.
Từ tháng 3 đến tháng 7 năm ngoái, có hơn 10.000 giao dịch mỗi tháng từ quốc gia tỷ dân sang Nga liên quan đến các công cụ này. Mỗi lần giao dịch có thể bao gồm nhiều hàng hóa nên số lượng thiết bị được cung cấp trên thực tế khả năng sẽ cao hơn nhiều.
 |
| Số lượng hàng hóa mà một số quốc gia và vùng lãnh thô xuất khẩu sang Nga từ tháng 3/2022 đến tháng 7/2023. Nguồn: CSIS |
Dựa trên dữ liệu, các nhà phân tích suy đoán rằng việc nhập khẩu hàng hóa của Nga bắt đầu tăng sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin kêu gọi huy động quân sự một phần vào tháng 9/2022.
Tuy nhiên, lượng hàng giao hàng từ Trung Quốc chỉ mới tăng đột biến vào tháng 3/2023, khi Chủ tịch Tập Cận Bình gặp ông Putin ở Moscow (Nga).
Được biết ông Antony Blinken, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ, từng chỉ trích Trung Quốc vì là “nguồn cung chính” cho “cơ sở công nghiệp quốc phòng” của Nga.
Theo The Economist, thương mại với Trung Quốc không phải là vấn đề duy nhất đối với các nước phương Tây đang cố gắng gây khó khăn cho ngành công nghiệp quốc phòng của Nga.
Bất chấp biện pháp hạn chế xuất khẩu nghiêm ngặt, Nga vẫn nhận được nhiều linh kiện do phương Tây sản xuất vào năm 2023. Chẳng hạn, hàng hóa từ Pháp, Đức và Nhật Bản đã đến Nga thông qua các nước thứ 3 như Thổ Nhĩ Kỳ và UAE - những nước không tham gia các lệnh trừng phạt của phương Tây.
Một nghiên cứu của viện nghiên cứu Royal United Services công bố vào tháng 12/2023 tiết lộ, Compel JSC - một trong những nhà phân phối vi điện tử hàng đầu của Nga - nhập khẩu một số lượng lớn thiết bị vi điện tử phương Tây không chỉ qua Hồng Kông (Trung Quốc) mà còn cả Đức.
Nhiều chuyên gia cho rằng việc thực thi các quy định chặt chẽ hơn không phải là điều dễ dàng. Một mặt, Nga ngày càng sử dụng trang thiết bị cấp thấp hơn, một phần vì nước này đã cạn kiệt hàng tồn kho của các hệ thống tiên tiến hơn.
Điều đó có nghĩa là các nhà sản xuất vũ khí nước này cần tìm kiếm công nghệ cũng được sử dụng cho mục đích dân sự, do dòng chảy của nó khó bị hạn chế hơn trong chuỗi cung ứng quốc tế.
Một vấn đề phức tạp khác là Ukraine cũng phụ thuộc một phần vào nhà sản xuất Trung Quốc về một số bộ phận máy móc (mặc dù những lô hàng này nhỏ hơn so với những gì Trung Quốc cung cấp cho Nga).
Hiện tại, sự bùng nổ sản xuất của Nga có vẻ sẽ tiếp tục. Chi tiêu quốc phòng của nước này dự kiến đạt 115 tỷ USD vào năm 2024, tăng 68% so với năm 2023.
Dù vậy, ngay cả với sự giúp đỡ từ Trung Quốc và các nước khác, Nga cũng không thể duy trì đà tăng trưởng sản xuất này mãi.
Vật liệu nổ cần thiết để chế tạo tên lửa và nhiều loại đạn dược khác đang dần trở nên khan hiếm. Ở một số khu vực, hàng tồn kho từ thời Liên Xô sẽ cạn kiệt trong vòng vài năm tới.
Trong khi đó, các quốc gia phương Tây có thể nỗ lực cải thiện những lỗ hổng trong lệnh trừng phạt hiện tại và tăng cường năng lực sản xuất của họ để hỗ trợ Ukraine.
