‘Siêu kênh đào' 1.500km khiến cả thế giới kinh ngạc: San phẳng hơn 1.200 ngọn núi, đào 211 đường hầm

Lâm Châu (trước đây là huyện Lâm) thuộc tỉnh Hà Nam, Trung Quốc, là vùng đất khô cằn, khắc nghiệt. Nằm sâu trong lòng dãy Thái Hành hiểm trở, nơi đây chủ yếu là núi đá, đất mỏng, không có suối hay mạc nước ngầm khiến thiếu nước trầm trọng, ảnh hưởng đến đời sống người dân và việc canh tác.

Trong 500 năm, vùng đất này trải qua hơn 100 đợt hạn hán nghiêm trọng. Kinh hoàng nhất là đợt hạn hán năm 1942-1943 đã khiến 1.650 người thiệt mạng do thiếu nước và đói kém. Chính vì thế, nước là ước mơ xa xỉ với người dân huyện Lâm.

Kỳ quan giữa lòng núi đá

Trước thực trạng khắc nghiệt ấy, năm 1959, lãnh đạo địa phương Dương Quý đã đề xuất một kế hoạch đầy tham vọng: dẫn nước từ sông Chương (Zhanghe) ở huyện Bình Thuận, tỉnh Sơn Tây, vượt qua dãy Thái Hành để đưa nước về Lâm Châu. Việc này sẽ cung cấp nước cho sinh hoạt và canh tác của người dân huyện Lâm. Nghe đến nước, người dân ai nấy đều hào hứng, tích cực tham gia.

Dự án mang tên kênh Hồng Kỳ, được khởi công từ năm 1960 và kéo dài suốt 10 năm. Với ý chí sắt đá, kiên trì, hơn 300.000 người dân địa phương đã đưa nước về với quê hương.

Đáng nói, thời điểm đó điều kiện còn nhiều thiếu thốn, người dân chỉ dùng những vật dụng thô sơ như dây thừng, cuốc, xẻng, thuốc nổ tự chế… để xây dựng con kênh này. Bằng sức người và lòng kiên định, họ đã san phẳng 1.250 ngọn núi, đào 22,25 triệu mét khối đất đá, xây dựng 211 đường hầm, 151 cống dẫn nước và hơn 12.000 công trình phụ trợ.

Nếu lượng đất đá được đào lên dùng để xây một bức tường cao 2 m, rộng 3 m, thì bức tường ấy có thể kéo dài hơn 2.000km, từ Quảng Châu ở phương Nam đến tận Cáp Nhĩ Tân ở phương Bắc Trung Quốc.

Kênh chính của công trình dài 70,6km. Tính cả hệ thống kênh nhánh và kênh phụ, tổng chiều dài lên đến 1.500km.

Nhờ kênh Hồng Kỳ, hơn 600.000 mẫu ruộng (khoảng 40.000ha) được tưới tiêu, 567.000 người dân và 370.000 vật nuôi có nước sinh hoạt ổn định. Dự án cũng tạo ra hơn 56 triệu ngày công lao động, góp phần cải thiện đáng kể đời sống và kinh tế địa phương.

Nó còn hỗ trợ 14 nhà máy thủy điện cung cấp điện cho các ngành công nghiệp địa phương, sản xuất xi măng, phân bón, sắt và thép để sử dụng tại địa phương.

Công trình không chỉ là “mạch máu” mang nước về cho huyện Lâm mà còn là biểu tượng của tinh thần vượt khó.

Từ khi đi vào hoạt động đến nay, kênh đã dẫn hơn 8,5 tỷ mét khối nước, tưới tiêu cho 80 triệu mét vuông đất nông nghiệp, giúp sản lượng lương thực tăng thêm 1,59 tỷ kg. Dù ban đầu được thiết kế chỉ để sử dụng trong 20 năm nhưng đến nay, sau hơn 60 năm - công trình vẫn hoạt động và trở thành nguồn cung cấp một nửa lượng nước của toàn Lâm Châu phục vụ nông nghiệp và công nghiệp.

Kênh Hồng Kỳ được xây dựng ở thời điểm Trung Quốc còn rất hạn chế về kỹ thuật xây dựng. Tuy nhiên, công trình đã áp dụng những công nghệ tiên tiến nhất lúc bấy giờ, kết hợp công nghệ thông tin địa lý (GIS), thiết bị đầu cuối di động và các phương pháp khảo sát hiện đại để đảm bảo độ chính xác và an toàn. Chính sự kết hợp độc đáo giữa trí tuệ, sức người và công nghệ đã tạo nên một kỳ tích chưa từng có trong lịch sử thủy lợi Trung Quốc.

Với quy mô, tầm ảnh hưởng và giá trị kỹ thuật vượt thời gian, công trình được mệnh danh là “Kỳ quan thứ 8 của Trung Quốc”. Đây là minh chứng cho sức mạnh và trí tuệ con người có thể làm nên điều tưởng chừng không thể.

Điểm du lịch hấp dẫn

Trải qua hàng chục năm, kênh Hồng Kỳ không chỉ có vai trò dẫn nước mà còn là điểm đến du lịch hấp dẫn.

Năm 2009, kênh dẫn nước Hồng Kỳ được trao tặng danh hiệu “Công viên địa chất quốc gia”.

Nhờ giá trị lịch sử, kỹ thuật và cảnh quan đặc sắc, vào tháng 10/2016, khu vực này chính thức được công nhận là danh lam thắng cảnh cấp 5A quốc gia - cấp cao nhất trong hệ thống xếp hạng du lịch Trung Quốc.

Nơi đây có nhiều điểm nổi bật như Vườn Phong thủy, Động Thanh niên hay khu thắng cảnh Luositan. Mỗi nơi đều gắn liền với dấu ấn lịch sử của quá trình xây dựng “siêu kênh đào” này.

Trong đó, Động Thanh niên được xem là điểm nhấn đặc biệt nhất. Hang động dài 616 m, được đục xuyên qua dãy núi Thái Hành hùng vĩ từ một vách đá nguyên khối. Sở dĩ có tên gọi này là bởi 300 thanh niên ưu tú được chính quyền tuyển chọn đã lập thành một đội khoan đá, làm việc liên tục suốt 1 năm 5 tháng để khoan thủng ngọn núi, mở ra con đường nước huyền thoại.

Bên cạnh đó, khu thắng cảnh Luositan cũng nổi tiếng nhờ vẻ đẹp thiên nhiên biến hóa theo mùa. Vào mùa mưa, dòng sông chảy qua tạo thành thác nước hình bán nguyệt hùng tráng. Trong khi đó, vào mùa đông, nơi đây khoác lên mình màn băng trắng xóa với những cột băng khổng lồ trải dài hàng chục mét vuông, tạo nên khung cảnh huyền ảo.

Với những nỗ lực phi thường, chính quyền và người dân địa phương đã biến vùng đất khô cằn năm xưa thành điểm du lịch lịch sử - sinh thái nổi tiếng, nhằm tôn vinh trí tuệ con người và nhắc nhở về sức mạnh của tinh thần đoàn kết, đồng lòng.