Sở hữu kho báu 'vàng trắng' lớn nhất thế giới, quốc gia Đông Nam Á nắm quyền kiểm soát hơn một nửa nguồn cung, giá siêu rẻ tràn ngập thị trường

Nhiều mỏ niken lớn nhất thế giới đang phải đối mặt với một tương lai ngày càng ảm đạm khi họ phải đối mặt với một mối đe dọa hiện hữu. Đó là nguồn cung kim loại giá rẻ gần như vô hạn từ Indonesia.

Hơn nữa, nguồn cung liên tục này đã đẩy mạnh hơn tình trạng thặng dư lớn trên toàn cầu, gây áp lực giảm giá niken. Tại thời điểm hiện tại, quốc gia Đông Nam Á này đã chiếm hơn một nửa nguồn cung kim loại quan trọng này của thế giới.

Quốc gia Đông Nam Á này chiếm hơn một nửa nguồn cung niken của thế giới

Sự thống trị niken của Indonesia khiến toàn cầu chao đảo

Việc Indonesia vươn lên trở thành nước dẫn đầu trong ngành công nghiệp niken toàn cầu, tận dụng vốn và sự đổi mới của Trung Quốc, đang trở thành vấn đề đáng chú ý. Trên thực tế, sự thống trị của đất nước này diễn ra bất chấp sự phản đối có phối hợp từ Liên minh Châu Âu thông qua Tổ chức Thương mại Thế giới.

Theo ngân hàng đầu tư Macquarie, vào năm ngoái, Indonesia đã tăng sản lượng khai khác niken thêm 30% lên mức 1,9 triệu tấn mặc dù nhu cầu toàn cầu về kim loại được dùng nhiều trong pin ô tô điện và thép không gỉ hầu như không tăng.

Nhờ vào việc đẩy mạnh sản xuất, thị phần niken của Indonesia trên toàn cầu đã tăng lên 55% vào năm ngoái, từ mức 16% vào năm 2017.

Vào năm ngoái, Indonesia đã tăng sản lượng khai khác Niken thêm 30% lên mức 1,9 triệu tấn

Không thể cạnh tranh với nguồn vốn dồi dào và chi phí vận hành thấp của các hoạt động ở Indonesia, các công ty khai thác niken cạnh tranh ở Australia và các nơi khác có nguy cơ sẽ đóng cửa vĩnh viễn hay phá sản.

Các nhà sản xuất niken ở miền Tây Australia, một trong những khu vực sản xuất lớn nhất thế giới, đã trải qua tháng 1/2024 đầy khó khăn. Tỷ phú Andrew Forrest cho biết tập đoàn Wyloo Metals của ông sẽ đóng cửa các mỏ niken tại đây.

Tương tự, công ty khai thác IGO của Australia cho biết họ có thể phải giảm giá trị của mỏ niken Cosmos mới mua được 18 tháng trước và First Quantum sẽ ngừng khai thác tại địa điểm Ravensthorpe trong hai năm.

“Ngày càng nhiều nhà sản xuất niken ở những nơi khác rơi vào bế tắc trước lợi thế vượt trội của Indonesia. Hiện tại, không có sự lựa chọn nào khác hay bất kỳ một nhà sản xuất niken nào đủ sức cạnh tranh bên ngoài đất nước này” – Jim Lennon, nhà phân tích thị trường niken kỳ cựu tại Macquarie, cho biết.

Áp lực giảm giá

Niken không phải là khoáng chất thông thường, nó không thể thiếu trong sản xuất pin dung lượng cao, thép không gỉ và các hợp kim tiên tiến khác nhau. Bên cạnh rất nhiều vật liệu khó khai thác và tốn kém để xử lý, chẳng hạn như các nguyên tố đất hiếm, niken chiếm một vị trí then chốt trong thiết bị điện tử hiện đại và công nghệ hiệu suất cao.

Theo truyền thống, niken được chia thành hai loại: loại thấp để sản xuất thép không gỉ và loại cao cấp để sản xuất pin. Đối với phương Tây, nơi các quốc gia tiếp tục tập trung nhiều hơn vào nguyên liệu thô có nguồn gốc "sạch", niken của Indonesia lại khó cung cấp được cho xe điện.

Bên cạnh đó, tình trạng dư thừa nguồn cung niken hiện tại còn nghiêm trọng hơn khi nhu cầu của Trung Quốc đối với kim loại này giảm rõ rệt. Sự phục hồi kinh tế ảm đạm sau một thời gian dài thực hiện chính sách Zero-Covid tại quốc gia tỷ dân dẫn đến hạn chế doanh thu bán xe điện. Hiện tại, do Bắc Kinh đang chuyển sang sử dụng pin giá rẻ không chứa niken và coban, nhu cầu niken năm ngoái phần lớn đến từ ngành thép.

Thế giới gần đây đã chứng kiến sự sụt giảm đáng kể của giá niken do nhu cầu chững lại. Giá niken đã giảm khoảng 45% trong năm ngoái và giảm nhanh xuống dưới 16.000 USD/tấn vào đầu tháng này. Theo Macquarie, ở mức 18.000 USD/tấn thì 35% sản lượng là không có lãi, trong khi ở mức 15.000 USD/tấn thì con số này tăng lên 75%.

Diễn biến giá niken trên Sàn giao dịch kim loại London. Nguồn: Bloomberg

Một báo cáo gần đây của Reuters cho biết, các thương nhân và nhà phân tích tin rằng cả Trung Quốc và Indonesia đều có kế hoạch giảm sản lượng niken ít nhất 100.000 tấn trong năm nay. Động thái này diễn ra khi các nhà sản xuất muốn giảm thiểu tổn thất sau khi giá niken toàn cầu giảm.

Tuy nhiên, với hơn nửa thập kỷ cung vượt cầu phía trước, nhiều mỏ có thể sẽ đóng cửa trước khi mọi thứ trở nên tốt hơn. Nếu thị trường cuối cùng tái cân bằng, điều đó sẽ khiến Indonesia và Trung Quốc có thêm thị phần nhiều hơn mức họ đã có.

>> Bất ngờ quốc gia tăng trưởng nhanh nhất thế giới: Có dân số chỉ bằng 1/10 Hà Nội, đổi vận nhờ sở hữu kho báu 'vàng đen' trữ lượng khủng