Tăng trưởng kinh tế năm 2024 khả quan nhờ xuất khẩu phục hồi

6 tháng, xuất siêu ước đạt 8,4 tỷ USD

Thông tin về hoạt động xuất nhập khẩu từ đầu năm đến nay, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Công Thương) Bùi Huy Sơn cho biết, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa 6 tháng đầu năm 2024 ước đạt 188,97 tỷ USD, tăng 13,8% so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2023 giảm 11,3%).

Xuất khẩu nhóm chủ lực là công nghiệp chế biến, chế tạo ước đạt 159,92 tỷ USD, chiếm 84,63% tổng kim ngạch xuất khẩu và tăng 13,8% so với cùng kỳ năm 2023 (cùng kỳ giảm 12,6%). Nông sản tiếp tục là điểm sáng về tốc độ tăng trưởng xuất khẩu, tăng 18,8% so với cùng kỳ năm 2023 (cùng kỳ giảm 2,3%), tổng kim ngạch xuất khẩu ước đạt 18,21 tỷ USD trong 6 tháng đầu năm 2024.

Riêng mặt hàng rau quả, Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho hay, theo số liệu ước tính của Tổng cục Hải quan, nửa đầu năm 2024, xuất khẩu rau quả ước đạt 3,4 tỷ USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, sầu riêng, thanh long, chuối và nhãn là những loại trái cây đóng góp lớn cho tăng trưởng xuất khẩu rau quả.

Cũng theo Bộ Công Thương, trong 6 tháng đầu năm, ước tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá ước đạt 369,59 tỷ USD, tăng 16,03% so với cùng kỳ năm trước. Cán cân thương mại hàng hóa tiếp tục thặng dư với xuất siêu ước đạt 8,4 tỷ USD.

Phân tích về các yếu tố giúp xuất khẩu tăng trưởng tích cực, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho biết: hệ thống các Hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 thị trường đã và đang mở rộng cơ hội cho các ngành hàng, doanh nghiệp trong nước đẩy mạnh xuất khẩu, tận dụng ưu đãi thuế quan.

Hiện, Bộ Công Thương đang triển khai mạnh các giải pháp về khơi thông sản xuất, phát triển ổn định nguồn cung cho xuất khẩu và thị trường trong nước; đảm bảo an ninh năng lượng. Cùng với đó, ngành Công Thương tập trung các giải pháp về thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu và tiêu dùng trong nước; kiểm soát có hiệu quả nhập khẩu và chất lượng hàng hóa lưu thông trên thị trường.

Xuất khẩu tác động lớn nhất đến tăng trưởng kinh tế

Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới (World Bank), giá trị xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của Việt Nam tương đương 94% GDP, xếp thứ 14 toàn cầu. Trong tổng xuất khẩu của Việt Nam, xuất khẩu hàng hóa chiếm đa số với 82% GDP. Xuất khẩu dịch vụ, trong đó chủ yếu là dịch vụ du lịch và vận tải chiếm 12% GDP. Để so sánh 2 thành tố quan trọng khác của tăng trưởng kinh tế là bán lẻ hàng hóa dịch vụ (phản ánh sức cầu tiêu dùng của dân cư), và đầu tư toàn xã hội (bao gồm đầu tư tư nhân, đầu tư công, đầu tư FDI), chỉ chiếm lần lượt 61% và 33% GDP.

Khẳng định xuất khẩu đang là động lực trực tiếp và có tác động lớn nhất đến tăng trưởng kinh tế Việt Nam, Giám đốc tư vấn Think Future Consultancy Nguyễn Đức Hùng Linh phân tích: năm 2018 và 2019, Việt Nam có được tăng trưởng GDP trên 7%, mức cao nhất 10 năm. Cùng thời gian đó, xuất khẩu tăng lần lượt tăng 13,2% và tăng 8,4%. Còn trong năm 2023, khi xuất khẩu giảm 4,6% thì GDP cũng chỉ đạt 5%. Đáng mừng là khu vực xuất khẩu đang có tín hiệu khả quan.

Sức mua cải thiện ở các nước phát triển đã có tác động rõ rệt đến kinh tế Việt Nam. Xuất khẩu hàng hóa trong 5 tháng đầu năm 2024 tăng 15,2%, trong khi cùng kỳ năm 2023 giảm 11,7%. Xuất khẩu sang Mỹ, EU, Hàn Quốc và Nhật Bản đều quay lại tăng trưởng tốt, lần lượt đạt 22,3%, 16,1%, 10,9% và 3,2%.

Nhiều chuyên gia nhận định, với dự báo kinh tế của các thị trường phát triển tiếp tục xu hướng tích cực, và nhập khẩu hàng hóa tiêu dùng của Mỹ đang tăng trở lại, xuất khẩu của Việt Nam trong nửa cuối năm 2024 sẽ tăng trưởng khả quan. Tăng trưởng xuất khẩu của năm 2025 cũng được kỳ vọng sẽ khả quan, do các nền kinh tế phát triển dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng cao.

Tuy nhiên, bên cạnh những tín hiệu tích cực, các chuyên gia kinh tế cho rằng, hoạt động xuất nhập khẩu vẫn tiếp tục phụ thuộc vào một số thị trường, mặt hàng và khu vực FDI. Một số mặt hàng xuất khẩu một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang các thị trường lớn như EU, Mỹ… tiếp tục phải đối mặt với các áp lực về điều tra phòng vệ thương mại, các rào cản kỹ thuật liên quan đến môi trường, phát triển bền vững, chuyển đổi xanh.