Thanh toán QR nhanh, tiện, minh bạch hóa dòng tiền

76 triệu tỷ đồng giao dịch qua kênh Internet trong 9 tháng, tăng hơn 50%

Hội thảo “Thanh toán QR Code: Minh bạch và trải nghiệm không giới hạn” do Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy tổ chức chiều 19/11, ông Phạm Tiến Dũng - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - nhắc lại một hình ảnh trong chuyến công tác tại Trung Quốc thấy một người bán hàng đeo mã QR trước ngực, khách chỉ đưa điện thoại lên là thanh toán xong.

“Hình ảnh đó cho tôi thêm động lực rằng Việt Nam hoàn toàn có thể làm được như vậy. Và hôm nay, chúng ta đã thấy rồi: từ cốc nước chè, bó rau đến vô số hàng hóa, dịch vụ trên khắp đất nước - tất cả đều có thể thanh toán không tiền mặt", ông Dũng nói.

Theo Phó Thống đốc, thanh toán QR thực chất là một giao dịch chuyển tiền giữa hai tài khoản đã được xác thực. Việc mở tài khoản hiện nay bắt buộc đối soát với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; đặc biệt từ ngày 11/1/2025, tài khoản không xác thực sẽ không thể thực hiện giao dịch trực tuyến.

“Do đó, câu hỏi ai trả tiền, ai nhận tiền là hoàn toàn minh bạch. QR chỉ giúp thao tác nhanh hơn, tránh việc phải gõ số tài khoản”, ông Dũng nhấn mạnh.

Theo Phó Thống đốc, với những người bán hàng nhỏ như bán rau, bán cá những người không thể lập website hay dành thời gian nhập liệu kế toán - chuyển khoản vẫn là phương thức phù hợp nhất. Nhiều đơn vị còn sáng tạo thêm hệ thống loa tự động “ting ting - đã nhận 50.000 đồng”, giúp hộ kinh doanh không phải chạm tay vào điện thoại khi đang bán hàng. “Đó chính là minh bạch, là tiện lợi", Phó Thống đốc nói.

Tuy nhiên, Phó Thống đốc lưu ý rằng nhận được 50.000 đồng qua chuyển khoản không đồng nghĩa số tiền đó đã được hạch toán thuế.

“Thanh toán chỉ là bước đầu. Để minh bạch thuế phải có thêm bước tự động đưa dữ liệu vào hệ thống kế toán, báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Nếu chỉ dừng ở chuyển khoản thì vẫn chưa đủ” ông Dũng phân tích.

Phó Thống đốc nhấn mạnh, tốc độ tăng trưởng giao dịch QR hiện nay đã đạt hai chữ số, mức tăng trưởng “mà nhiều ngành còn mơ ước”. Việt Nam đang sở hữu tiềm năng rất lớn để phát triển thanh toán số mạnh mẽ hơn nữa.

"Tôi kỳ vọng người dân chỉ cần một chiếc điện thoại để thanh toán mọi hàng hóa, dịch vụ. Người bán chỉ cần một chiếc điện thoại để nhận tiền ngay lập tức, nhanh – tiện – minh bạch.Thanh toán số phải đến được với từng người dân, từng tiểu thương, từng cửa hàng nhỏ. Khi đó, chuyển đổi số tài chính - ngân hàng mới thật sự hoàn chỉnh,” ông Dũng nói.

Chia sẻ hơn về những con số, ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ thanh toán Ngân hàng Nhà nước - cho biết thêm, trong 9 tháng đầu năm giao dịch thanh toán không tiền mặt đạt hơn 17,8 tỷ giao dịch với giá trị đạt hơn 260 triệu tỷ đồng (tăng 43,32% về số lượng và 24,23% về giá trị).

Trong đó, qua kênh Internet đạt hơn 3,4 tỷ giao dịch với giá trị đạt hơn 76 triệu tỷ đồng (tăng 51,2% về số lượng và 37,17% về giá trị). Qua kênh điện thoại di động đạt đạt hơn 11,5 tỷ giao dịch với giá trị đạt hơn 64 triệu tỷ đồng (tăng 37,37% về số lượng và 21,79% về giá trị).

Đối với QR Code đạt hơn 337 triệu giao dịch với giá trị đạt 288.000 tỷ đồng (tăng 61,63% về số lượng và 150,67% về giá trị).

Bên cạnh hoạt động trong nước, Việt Nam đã triển khai dịch vụ thanh toán QR hai chiều với Thái Lan, Lào và Campuchia, phục vụ cả khách hàng Việt Nam và khách hàng các quốc gia đang hợp tác. Ông Tuấn cho biết các thị trường như Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore, Ấn Độ và Đài Loan (Trung Quốc) dự kiến sẽ cung ứng ra thị trường trong giai đoạn 2025–2026.

Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Quang Minh - Tổng Giám đốc NAPAS - nhấn mạnh: “Thúc đẩy thanh toán nội địa và xuyên biên giới thông qua VIETQRPay và VIETQRGlobal là nền tảng quan trọng để xây dựng thị trường minh bạch hơn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, bảo vệ người dùng và hỗ trợ cơ quan quản lý có đầy đủ dữ liệu để hoạch định chính sách. Việc các ngân hàng, trung gian thanh toán đồng hành trong cam kết này cho thấy quyết tâm chung của toàn ngành tài chính - ngân hàng trong xây dựng hạ tầng thanh toán hiện đại, an toàn và liên thông.”

Thanh toán số là chìa khóa giảm gánh nặng cho hộ kinh doanh

Ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính - cho biết, thực tiễn từ “chiến dịch 60 ngày đêm”cho thấy hộ kinh doanh cần các giải pháp khép kín, từ phần mềm kế toán, công cụ kê khai thuế cho đến những phương thức thanh toán thuận tiện như chuyển khoản, quét mã QR… Những giải pháp này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn bảo đảm tính minh bạch của giao dịch. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng mọi hình thức thanh toán phải dựa trên cơ sở pháp lý rõ ràng, phù hợp thực tiễn và xuất phát từ nhu cầu thật của người nộp thuế.

Phó Cục trưởng Cục Thuế khẳng định: “Một nền kinh tế minh bạch cần những giao dịch minh bạch”. Trong khi doanh nghiệp lớn đã quen với thanh toán số, khu vực tiểu thương và hộ kinh doanh nhỏ vẫn còn nhiều hạn chế. Việc áp dụng thanh toán số, đặc biệt là mã QR, sẽ giúp hộ kinh doanh không phải ghi chép thủ công; dòng tiền được tổng hợp cuối ngày rõ ràng, giảm nhầm lẫn và tăng tính minh bạch. Đây cũng là cơ sở để cơ quan thuế hỗ trợ hiệu quả hơn và bảo đảm công bằng trong kinh doanh.

Ông Mai Sơn cho biết ngành thuế đang hướng tới việc kết nối và khai thác đồng bộ các cơ sở dữ liệu quốc gia, cho phép tự động gợi ý tờ khai, giảm thời gian và chi phí tuân thủ, đặc biệt đối với hộ kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ. Khi hệ thống thanh toán số được tích hợp, công tác quản lý dòng tiền sẽ minh bạch hơn, giúp phát hiện sớm các rủi ro như gian lận hóa đơn hay mua bán hóa đơn bất hợp pháp, góp phần bảo vệ người tiêu dùng và môi trường kinh doanh.