Thị trường tiền tệ tháng 3/2023: Thanh khoản dư thừa, lãi suất giảm giúp tăng trưởng tín dụng

Thanh khoản vẫn dư thừa, NHNN dừng hút tiền kỳ hạn 91 ngày

Theo báo cáo mới cập nhật tại Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), hoạt động điều tiết của NHNN trên thị trường mở đã chững lại trong tháng 3.

Cụ thể, tính từ đầu tháng đến 27/03/2023, NHNN đã bơm ròng 27.802 nghìn tỷ đồng trên thị trường mở, trái ngược việc hút ròng liên tục của tháng liên trước. Tính đến ngày 27/03, số dư trên thị trường mở đối với tín phiếu NHNN là 110,7 nghìn tỷ đồng, toàn bộ là kỳ hạn 91 ngày.

Số dư nghiệp vụ mua kỳ hạn đã giảm về rất thấp so với cuối tháng trước, chưa đến 1000 tỷ đồng. Lãi suất nghiệp vụ mua kỳ hạn giảm còn 5,5%/năm so với mức 6,0%/năm vào cuối tháng trước. Từ sau ngày 10/03, NHNN đã không còn phát hành tín phiếu để rút tiền ra khỏi hệ thống nữa.

Bên cạnh đó, lãi suất liên ngân hàng đã giảm mạnh trong tháng 3, đặc biệt là sau khi NHNN đưa ra quyết định giảm lãi suất điều hành vào giữa tháng. Lãi suất cho vay qua đêm đã giảm chỉ còn 1,34%/năm vào ngày 23/03/2023, thấp hơn gần 3,9 điểm % so với cuối tháng trước. Lãi suất liên ngân hàng các kỳ hạn 1-2 tuần cũng có mức giảm rất mạnh, từ 3,8-4,4 điểm %.

Tuy nhiên, ở các kỳ hạn dài hơn mức giảm lại thấp hơn, cụ thể lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn 1 tháng giảm 2,1 điểm % trong tháng qua, trong khi kỳ hạn 3-6 tháng chỉ giảm 0,6-0,7 điểm %, dù quy mô giao dịch trên thị trường liên ngân hàng ở các kỳ hạn dài là không nhiều.

Diễn biến điều tiết của NHNN trong tháng qua tiếp tục cho thấy thanh khoản của hệ thống vẫn rất dồi dào, đến cuối tháng thì hoạt động cho vay qua đêm đã trở về mức lãi suất thấp hồi tháng 07/2022.

Tuy nhiên, chênh lệch giữa lãi suất cho vay qua đêm đồng USD và đồng VND đã nới rộng lên mức 3,1%, điều này sẽ gây áp lực lên tỷ giá trong thời gian tới. Tỷ giá đồng USD/VND hiện đang giảm 1,1% so với cuối tháng 2, tuy nhiên chỉ giảm 0,2% so với cuối năm 2022.

Kỳ vọng lãi suất giảm sẽ giúp tăng trưởng tín dụng cải thiện

Theo công bố của NHNN, tăng trưởng tín dụng tính đến ngày 09/03/2023 chỉ đạt 1,12% so với cuối năm 2022, nghĩa là tăng trưởng tín dụng vẫn rất chậm, chỉ bằng 1/3 mức tăng của cùng kỳ năm trước. Hiện tại, lãi suất huy động của các NHTM đã có một nhịp giảm khá với mức giảm từ 0,7-1,0%/năm so với đầu năm.

Sau quyết định giảm lãi suất điều hành của NHNN, một số NHTM nhà nước và tư nhân tiếp tục giảm lãi suất với mức giảm từ 0,1-0,2%/năm. Hiện tại chỉ còn 2 ngân hàng có lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng là 9%/năm, hầu hết các ngân hàng tư nhân ngoài quốc doanh đã điều chỉnh lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng xuống dưới mức 9%/năm, hiện đang dao động từ 8,5-8,9%/năm.

Trong khi đó, các ngân hàng TMCP Nhà nước có mức lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng là 7,2%/năm, thấp hơn 0,2%/năm so với cuối năm 2022. Nhiều gói ưu đãi lãi suất cho vay cũng đã được các NHTMCP Nhà nước đưa ra trong tháng 3/2023, lãi suất cho vay ưu đãi là khoảng 7,0% đối với khách hàng vay sản xuất kinh doanh và 9,5% đối với khách hàng cá nhân vay tiêu dùng.

Trong bối cảnh hiện tại, VDSC kỳ vọng đà giảm lãi suất huy động sẽ chững lại, tuy nhiên lãi suất cho vay có thể giảm thêm khi chi phí vốn của các ngân hàng giảm. Lãi suất cho vay giảm có thể giúp hoạt động đi vay sôi động hơn, từ đó giúp tăng trưởng tín dụng cải thiện trong quý 2/2023.

Tác động của việc Fed tăng lãi suất trong cuộc họp tháng Ba

Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) ngày 23/03 đã đưa ra quyết định nâng lãi suất điều hành thêm 25 điểm cơ bản một lần nữa, đưa lãi suất điều hành của Fed lên mức 4,75-5,0%, mức cao nhất kể từ tháng 09/2007. Trước cuộc họp của Fed, kỳ vọng trên thị trường đối với lộ trình tăng lãi suất của Fed đã có sự thay đổi đáng kể.

Chỉ mới đầu tháng 3/2023, công cụ theo dõi lãi suất của Fed (FedWatch Tool) đưa ra lãi suất kỳ vọng cuối năm 2023 ở mức 5,5-6,0%, thậm chí có thể cao hơn mức 6,0% thì hiện tại thị trường đang đặt cược cho việc Fed sẽ chỉ nâng lãi suất thêm 25 điểm cơ bản một lần cuối cùng trong cuộc họp vào tháng 05/2023 và bắt đầu cắt giảm lãi suất từ cuộc họp tháng 9/2023.

Mức cắt giảm lãi suất đang được kỳ vọng nhiều nhất là 50 điểm cơ bản trong giai đoạn tháng 9-12 năm nay, đưa lãi suất điều hành của Fed cuối năm nay về 4,25-4,5%.

Mức tăng lãi suất của Fed trong cuộc họp tháng 03/2023 nằm trong kỳ vọng của Rồng Việt, theo báo cáo.

Điểm đáng chú ý hơn của kỳ họp lần này chính là những thông điệp mới nhất mà quan chức điều hành Fed đưa ra sau cuộc họp. Có thể thấy, Fed đã trở nên bớt “diều hâu” hơn sau diễn biến của những vụ sụp đổ ngân hàng gần đây và thể hiện sự quan ngại nhất định về bức tranh thị trường tài chính toàn cầu trong thời gian tới.

Tuy nhiên, VDSC cho rằng, Fed vẫn tập trung vào mục tiêu kiềm chế lạm phát khi nhìn vào dữ liệu lạm phát và việc làm. Dự báo mà Fed đưa ra cũng bổ sung thêm rằng lãi suất điều hành của Fed sẽ duy trì ở mức 5,0-5,25% cho đến hết năm 2023 trước khi giảm về mức 4,3% trong năm 2024 và 3,1% năm 2025.

Lộ trình tăng lãi suất sắp tới vẫn còn nhiều điều không chắc chắn, nhưng có thể kết luận rằng chu trình tăng lãi suất của Fed sẽ sớm kết thúc. Việc Fed có giảm lãi suất trở lại trong năm nay không vẫn còn tuỳ thuộc khá nhiều vào số liệu kinh tế về lạm phát, việc làm, tăng trưởng và biến động về sức khoẻ hệ thống ngân hàng tại Mỹ.

Tác động của việc Fed sẽ dừng chu trình tăng lãi suất có thể tác động tích cực lẫn tiêu cực đến thị trường tài chính Việt Nam.

Một mặt, chu trình tăng lãi suất của Fed kết thúc sẽ giảm bớt áp lực đến tỷ giá và lãi suất, giúp các cân đối vĩ mô này ổn định. Mặt khác, lý do đằng sau việc Fed kết thúc việc tăng lãi suất có thể dẫn đến quan ngại về suy thoái kinh tế toàn cầu.

Các nền kinh tế phát triển và mới nổi sẽ thấm dần tác động của môi trường lãi suất cao, dần dà bộc lộ những yếu kém vốn được che giấu trong giai đoạn tiền rẻ. Khi đó, bức tranh tăng trưởng kinh tế cũng như tâm lý nhà đầu tư trên thị trường tài chính Việt Nam sẽ bị tác động tiêu cực.