Thủ phủ hàu Vân Đồn điêu đứng, hàng Trung Quốc giá rẻ tràn lan

Người nuôi hàu cầu cứu

Trước bão số 3 (Yagi, tháng 9/2024), Vân Đồn được coi là vùng nuôi hàu lớn nhất tỉnh Quảng Ninh. Khu vực này có hơn 3.500 ha nuôi hàu với sản lượng hằng năm đạt 70.000 tấn. Sau bão, sức tàn phá quá khủng khiếp khiến người nuôi hàu ở Vân Đồn gần như trắng tay.

Được sự quan tâm, hỗ trợ của chính quyền, người nuôi hàu bắt đầu vay vốn ngân hàng để tái thiết vùng nuôi, các vị trí nuôi hàu trên biển được tái sinh trở lại. Tính đến nay, hàu Vân Đồn đang vào kỳ thu hoạch. Người nuôi hàu cũng ‘nuôi’ hy vọng vào một vụ mùa bội thu để bù vào những mất mát do bão Yagi gây ra.

Nhưng năm nay mưa nhiều, thời tiết không thuận lợi dẫn đến sản lượng hàu Vân Đồn bị sụt giảm. Lượng thức ăn trong nước nghèo nàn, ít phù du khiến hàu Vân Đồn gầy hơn mọi năm và giá thành thấp.

“Hàu gầy nên thương lái ép giá, có khi xuống chỉ còn 6.000 đồng/kg hàu loại 8-10 con. Nhưng mọi năm hàu gầy cũng không có giá thấp thảm hại như thế này. Lý do bị thương lái ép giá là do hàu Vân Đồn còn bị hàu nhập lậu giá rẻ từ Trung Quốc cạnh tranh”, anh Hùng - chủ cơ sở nuôi hàu trên biển Vân Đồn - chia sẻ.

Cũng theo anh Hùng, hàu nhập lậu từ Trung Quốc còn được dân buôn gọi là "hàu vàng", con to, béo (khoảng 4 con/kg). Được nhập lậu qua đường tiểu ngạch sau đó trà trộn vào nội địa và nghiễm nhiên đội lốt hàu Vân Đồn để bán được giá, nhưng thực chất loại hàu vàng này chất lượng không ngon bằng hàu Vân Đồn.

Theo ông Vũ Văn Tốt - chủ cơ sở nuôi hàu gần khu Phất Cờ, Vân Đồn, thương lái ép giá người nuôi hàu vì lý do hàu Vân Đồn đang vào vụ thu hoạch nên lượng cung rất lớn. Hơn nữa, đặc điểm nuôi hàu là khi đến vụ phải thu hoạch để con hàu có chất lượng tốt nhất, nếu để quá thời vụ, hàu sẽ già đi, teo dần và ít sữa. Lúc đó đã mất giá lại càng lỗ to. Thương lái ra sức ép giá.

Với giá thu mua của thương lái hiện tại, rất nhiều chủ cơ sở nuôi hàu ở Vân Đồn "méo mặt" vì tính hết chi phí bỏ ra và công sức chăm sóc, họ đang lỗ ròng trên dưới 3.000 đồng/kg hàu. Hy hữu lắm mới có người hòa vốn.

“Tiền vay ngân hàng vẫn phải trả lãi đều hàng tháng. Bao nhiêu vốn liếng trước đó đã bị bão thổi bay, vừa rồi tỉnh lại tăng giá thuê mặt nước. Người nuôi hàu chúng tôi đang mắc kẹt, tiến thoái lưỡng nan”, anh Hùng than thở.

Ngăn chặn hàu nhập lậu

UBND Đặc khu Vân Đồn vừa yêu cầu tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh, buôn bán thủy sản trên địa bàn, đặc biệt là mặt hàng hàu. Đội Quản lý thị trường được đề nghị đẩy mạnh kiểm tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện và xử lý các vi phạm về nguồn gốc, xuất xứ, sở hữu trí tuệ, ngăn chặn hành vi gian lận thương mại, nhập lậu.

Cùng với đó, Ban Quản lý dịch vụ công ích Đặc khu được giao tổ chức kiểm soát chặt các hoạt động vận chuyển thủy sản ra vào cảng, bến. Phối hợp các lực lượng chức năng để giám sát phương tiện, hàng hóa tại khu vực quản lý. Nhiệm vụ đặt ra phải phát hiện sớm, ngăn chặn dứt điểm tình trạng nhập lậu, trà trộn hàu ngoại mạo danh hàu Vân Đồn ngay từ khâu cửa ngõ.

Lực lượng Công an Đặc khu triển khai các biện pháp nghiệp vụ, tăng cường tuần tra, nắm địa bàn tại các tuyến vận chuyển, điểm tập kết thủy sản, kịp thời phát hiện hành vi vận chuyển hàng hóa trái phép và xử lý theo quy định. Trên trục nhiệm vụ tham mưu, Phòng Nông nghiệp và Môi trường được giao rà soát, đề xuất các giải pháp quản lý thủy sản thuộc thẩm quyền, phối hợp với cơ quan có thẩm quyền để kiểm tra, xử lý việc nhập lậu, trà trộn ‘hàu vàng’ Trung Quốc.

Chính quyền Đặc khu cũng đề nghị đại diện các thôn, khu dân cư tăng cường phối hợp với cơ quan chức năng, chủ động nắm tình hình cơ sở, kịp thời cung cấp thông tin về các trường hợp vận chuyển, kinh doanh hàu nhập lậu để xử lý theo thẩm quyền. Vai trò giám sát của cộng đồng được coi là ‘mắt xích’ quan trọng nhằm bịt lỗ hổng từ khâu lưu thông đến tiêu thụ.

Bên cạnh sự vào cuộc của lực lượng chức năng, chính quyền đặc khu khuyến nghị các nhà hàng, quán ăn, chợ đầu mối và cơ sở phân phối chỉ nhập, bán hàu có nguồn gốc rõ ràng, đáp ứng đầy đủ điều kiện bảo quản, vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm, tuyệt đối không tiếp tay cho hành vi trà trộn, mạo danh. Khi phát hiện dấu hiệu bất thường, cần thông tin ngay tới cơ quan chức năng trên địa bàn để kịp thời kiểm tra, xử lý.

Trước đó, Báo Tiền Phong có bài viết “Hàu nhập lậu giá rẻ ‘tấn công’ Quảng Ninh” phản ánh thực trạng hàu nhập lậu từ Trung Quốc tràn vào thị trường với mức giá rẻ bất ngờ không chỉ tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn thực phẩm mà còn đang khiến người nuôi hàu tại Quảng Ninh lao đao. Trong khi đó, lực lượng chức năng phải căng mình kiểm soát biên giới, ngăn chặn vấn nạn buôn lậu ngày một tinh vi.