Thứ 'vàng lỏng' khiến 8 tỷ người lệ thuộc: Malaysia nhiều 'không đếm xuể', đồng ý bán cho 160 quốc gia

Thành phần "quen mặt" nhưng ít người nhận ra

Bạn có thể không nhận ra, nhưng có một loại nguyên liệu xuất hiện gần như ở mọi sản phẩm bạn sử dụng mỗi ngày – từ mì ăn liền, kem, son môi cho đến nước giặt. Đó chính là dầu cọ. Cụ thể hơn, là dầu cọ Malaysia – một trong những nguồn cung lớn nhất thế giới, phục vụ cho nhiều ngành công nghiệp khác nhau.

“Dầu cọ là loại dầu thực vật đa dụng và an toàn nhất, vì thế nó cũng là loại được tiêu thụ rộng rãi nhất trên thị trường”, Giáo sư Tan Chin Ping, chuyên gia nghiên cứu về chất lượng, độ an toàn và quy trình chế biến dầu cọ tại Malaysia trong hơn 20 năm qua cho biết.

Tiêu thụ dầu cọ trên toàn cầu đã tăng mạnh trong 40 năm qua. Năm 1980, nhu cầu chỉ khoảng 5 triệu tấn mỗi năm; đến năm 2020, con số này đã tăng hơn 15 lần, đạt hơn 79 triệu tấn/năm. Theo giáo sư Tan, dầu cọ chiếm khoảng 40% tổng lượng tiêu thụ dầu thực vật toàn cầu và Malaysia xuất khẩu sản phẩm này tới gần 160 quốc gia.

Ngày nay, dầu cọ có mặt trong vô vàn sản phẩm – từ bơ thực vật, kem, bánh nướng cho đến mỹ phẩm, chất tẩy rửa và cả nhiên liệu sinh học.

Ổn định, an toàn khi chế biến ở nhiệt độ cao

Một trong những lý do khiến dầu cọ trở nên phổ biến chính là khả năng chịu nhiệt vượt trội. Nghiên cứu của Giáo sư Tan tập trung vào cách dầu cọ phản ứng trong các quy trình nấu nướng ở nhiệt độ cao, như chiên mì ăn liền, khoai tây lát hay nướng bánh.

“Ở nhiệt độ cao, nhiều loại dầu thực vật khác sẽ tạo ra chất phụ gia có hại hoặc bị mất ổn định. Khi đó, các dưỡng chất thiết yếu bị mất đi, nhưng dầu cọ lại giữ được độ ổn định cao, cho phép sử dụng rộng rãi trong chiên, nướng và các phương pháp chế biến công nghiệp”, ông giải thích.

Tính ổn định này không chỉ giúp giữ nguyên chất lượng dầu, mà còn kéo dài thời hạn sử dụng của các sản phẩm chiên rán – lý do khiến dầu cọ được ưa chuộng trong sản xuất thực phẩm quy mô lớn.

Dầu cọ còn được đánh giá cao bởi đặc tính vật lý đặc biệt. Phần lớn các loại dầu thực vật khác ở dạng lỏng ở nhiệt độ phòng, khiến chúng khó sử dụng trong các thực phẩm cần chất béo dạng rắn. Dầu cọ thì khác. “Điểm đặc biệt của dầu cọ nằm ở thành phần tự nhiên của nó. Nó có cả phần lỏng và phần rắn ở nhiệt độ thường, điều mà hầu hết các loại dầu thực vật khác không có”, Giáo sư Tan nói.

Nhờ vậy, dầu cọ có thể được sử dụng trong xúc xích, kem, bánh ngọt mà không cần trải qua quá trình hydro hóa một phần – phương pháp thường dùng để làm đông dầu lỏng nhưng lại tạo ra chất béo chuyển hóa (trans fat) có hại cho sức khỏe.

Giải pháp hiệu quả và bền vững

Nhu cầu dầu thực vật trên thế giới vẫn đang tăng khoảng 3% mỗi năm, theo số liệu của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA). Trong bối cảnh đó, cách sản xuất dầu cọ được đặc biệt chú ý.

Tuy nhiên, theo Giáo sư Tan, cây cọ dầu là một trong những loại cây trồng hiệu quả nhất về diện tích đất: “Dầu cọ cung cấp khoảng 40% tổng sản lượng dầu thực vật toàn cầu, nhưng chỉ chiếm 10% diện tích đất canh tác dành cho cây lấy dầu”.

Ông nhấn mạnh, ngành dầu cọ Malaysia đang cung cấp nguồn dầu chất lượng cao cho nhu cầu ngày càng lớn của thế giới. Và khi nói đến “phát triển bền vững”, điều đó không chỉ bao gồm yếu tố môi trường, mà còn phải tính đến tính bền vững về kinh tế và xã hội trong dài hạn.

Malaysia đã triển khai chứng nhận Dầu cọ Bền vững Malaysia (MSPO) – bộ tiêu chuẩn nghiêm ngặt về môi trường và xã hội, yêu cầu các nhà sản xuất phải bảo vệ rừng, sử dụng đất hợp lý và đảm bảo quyền lợi người lao động.

Dù dầu cọ đã có mặt trong thực phẩm, mỹ phẩm và thậm chí là nhiên liệu sinh học, các nhà khoa học như Giáo sư Tan tin rằng tiềm năng của loại dầu này vẫn còn rất lớn. “Chúng ta vẫn có thể khai thác thêm nhiều thành phần mới từ dầu cọ. Còn rất nhiều hướng để cải tiến quy trình, tối ưu sản xuất – đó chính là lý do khiến dầu cọ trở thành một loại nguyên liệu tuyệt vời để nghiên cứu và phát triển”, ông chia sẻ.