Thương vụ lịch sử: Hai ông lớn có thể về chung 1 nhà, tạo ra đế chế khai khoáng 158 tỷ USD
Theo các nguồn tin, cuộc thảo luận giữa Rio và Glencore hiện chỉ ở giai đoạn đầu và chưa rõ liệu chúng có tiếp tục diễn ra hay không.
Tập đoàn Rio Tinto và Glencore đang thảo luận về khả năng sáp nhập hai doanh nghiệp, một thương vụ nếu thành công sẽ trở thành thương vụ lớn nhất từ trước đến nay trong ngành khai khoáng, tạo ra một đối thủ ngang tầm với gã khổng lồ BHP Group.
Rio Tinto là công ty khai khoáng lớn thứ 2 thế giới, với giá trị 103 tỷ USD tính đến phiên giao dịch cuối tuần tại London, trong khi Glencore được định giá khoảng 55 tỷ USD, thấp hơn đáng kể so với BHP Group (126 tỷ USD).
Giá cổ phiếu của Rio tại Sydney đã giảm tới 1,8% vào sáng thứ Sáu, ngược lại cổ phiếu Glencore tại Mỹ tăng mạnh 8,7%.
Một thương vụ sáp nhập giữa hai bên sẽ vô cùng phức tạp với nhiều thách thức. Kinh doanh than quy mô lớn của Glencore là một vấn đề lớn, có thể được tách riêng ra theo một số nguồn tin. Ngoài ra, các tài sản của Glencore tại Kazakhstan và Cộng hòa Dân chủ Congo có thể không hấp dẫn đối với Rio. Hai công ty cũng có lịch sử và văn hóa kinh doanh rất khác biệt.
Ngành khai khoáng toàn cầu gần đây đang chứng kiến làn sóng thâu tóm mạnh mẽ, phần lớn do nhu cầu mở rộng khai thác đồng – kim loại đóng vai trò trung tâm trong nỗ lực khử carbon toàn cầu. Cả Glencore và Rio đều sở hữu các mỏ đồng chất lượng hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, trong khi Rio vẫn dựa nhiều vào quặng sắt để sinh lời, thị trường này đang suy yếu do sự chững lại trong bùng nổ xây dựng tại Trung Quốc.
Lịch sử lặp lại
Glencore đã từng đề xuất sáp nhập với Rio vào năm 2014 nhưng không thành công. CEO trước đây của Glencore, ông Ivan Glasenberg, người dẫn dắt thương vụ đó, hiện vẫn nắm giữ gần 10% cổ phần công ty.
“Thật thú vị khi lịch sử lặp lại”, theo nhà phân tích Ben Davis của RBC Capital Markets. “Đặc biệt là kể từ đó, cả hai công ty đã đi theo những con đường rất khác nhau”.
Kể từ đó, Rio đã chuyển hướng khỏi các nhiên liệu hóa thạch, rút lui hoàn toàn khỏi kinh doanh than và tập trung vào phát triển các dự án đồng và lithium. Trong khi đó, Glencore lại gia tăng đầu tư vào than, bao gồm việc mua lại các mỏ từ chính Rio.
Glencore từng không thành công trong nỗ lực mua Teck Resources vào năm 2023, nhưng sau đó lại giành được mảng kinh doanh than của công ty này. Tương tự, BHP cũng từng theo đuổi thương vụ 49 tỷ USD với Anglo American vào năm ngoái, buộc Anglo phải đẩy nhanh kế hoạch tái cơ cấu như một biện pháp phòng thủ, trước khi BHP cuối cùng phải rút lui.
Rào cản rõ ràng
Mặc dù tiềm năng sáp nhập là đáng kể, nhưng vẫn tồn tại nhiều rào cản rất rõ ràng.
Glencore hiện là nhà vận chuyển than lớn nhất thế giới và đã từ chối tách riêng mảng kinh doanh than sau khi tham khảo ý kiến cổ đông. Công ty này cũng có các tài sản tại những khu vực khó hoạt động như Cộng hòa Dân chủ Congo, một thị trường khó khăn mà Rio đã tránh trong nhiều năm qua.
Đáng chú ý, Glencore còn vận hành một trong những doanh nghiệp giao dịch hàng hóa lớn nhất thế giới, xử lý khối lượng lớn kim loại, than và dầu, điều có thể gây lo ngại từ cơ quan chống độc quyền nếu xảy ra sáp nhập.
Một trong những rào cản dễ nhận thấy nhất là sự khác biệt trong văn hóa của hai công ty. Glencore nổi tiếng với phong cách kinh doanh táo bạo và mạo hiểm, bắt đầu từ một công ty giao dịch hàng hóa trước khi mở rộng sang lĩnh vực khai thác mỏ. Công ty đã niêm yết vào năm 2011 dưới sự lãnh đạo của Glasenberg và hiện do Gary Nagle - một kế toán người Nam Phi điều hành. Nagle, người được biết đến với kinh nghiệm quản lý các mỏ than và giao dịch nhiên liệu, đã thăng tiến qua nhiều vị trí trong công ty.
Trong khi đó, Rio Tinto đã thận trọng hơn trong các thương vụ mua bán và sáp nhập sau những thất bại cách đây hơn một thập kỷ. Gần đây, công ty đã quay lại thị trường M&A với những bước đi cẩn trọng hơn, bao gồm việc mua lại một công ty khai thác đồng trị giá 3,1 tỷ USD, đầu tư vào một dự án lithium ở Argentina và thương vụ trị giá 6,7 tỷ USD để mua lại Arcadium Lithium trong năm ngoái.
Thay đổi văn hóa
CEO Jakob Stausholm của Rio vẫn công khai bày tỏ sự hoài nghi về các thương vụ lớn và lo ngại về phản ứng tiêu cực từ cổ đông. Ông nhận định vào tháng trước rằng các nhà đầu tư có thể sẽ chú ý đến những mặt hạn chế của các thương vụ quy mô lớn trong lĩnh vực đồng.
Rio cũng đang trải qua quá trình chuyển đổi văn hóa mạnh mẽ sau sự cố phá hủy di tích của người bản địa ở Úc, sự kiện dẫn đến việc cả CEO và Chủ tịch công ty phải từ chức.
Dưới sự lãnh đạo của Stausholm, công ty đang nỗ lực khôi phục uy tín và giải quyết các vấn đề về quấy rối, phân biệt đối xử tại các mỏ của mình. Trong khi đó, Glencore cũng phải đối mặt với những thách thức về uy tín sau khi chi hơn 1,5 tỷ USD trong những năm gần đây để giải quyết các cuộc điều tra về tham nhũng và hối lộ trên toàn cầu.
Cả hai công ty đều có sự hiện diện của những cổ đông lớn. Sau Glasenberg, cổ đông lớn thứ hai của Glencore là Quỹ tài sản quốc gia Qatar, trong khi Tập đoàn Nhôm Trung Quốc nắm giữ hơn 14% cổ phần của Rio Tinto. Cuộc thảo luận về sáp nhập diễn ra trong thời điểm Rio đang có kế hoạch phát triển vượt trội so với các đối thủ, với nhiều dự án về đồng, quặng sắt và lithium sắp đi vào hoạt động.
Theo nhận định của Davis, động lực của Rio trong thương vụ này chưa rõ ràng do có sự khác biệt chiến lược đáng kể giữa hai công ty, trong khi đối với Glencore, đây có thể là cơ hội để các cổ đông lớn tìm lối thoát.
Theo Yahoo Finance
