3,8 tỷ xe đạp điện đang lưu hành mà không gây cháy nổ, tắc nghẽn giao thông: Trung Quốc quản lý như thế nào?

Những năm gần đây, cùng với sự phát triển nhanh chóng của xe đạp điện (gọi tắt là “xe điện”), nhiều thành phố tại Trung Quốc đã xuất hiện dịch vụ xe điện công cộng, hay còn gọi là xe điện cho thuê qua Internet. Một mặt, dịch vụ này giúp người dân đi lại thuận tiện hơn; mặt khác, nó cũng gây ra không ít vấn đề cho các đô thị.

Ở một số nơi xuất hiện tình trạng xe điện công cộng đỗ bừa bãi, người sử dụng không đội mũ bảo hiểm, chở quá số người quy định, thậm chí còn lo ngại về an toàn phòng cháy chữa cháy tại các điểm tập kết loại phương tiện này.

Xe điện công cộng vừa tiện lợi, lại vừa phát sinh nhiều vấn đề

Nhiều người cho rằng xe điện công cộng giúp giải quyết vấn đề đi lại với quãng đường ngắn, nối liền “km cuối” mà xe buýt không tới được.

Tuy nhiên, bên cạnh sự hưởng ứng, nhiều người cũng yêu cầu sự quản lý chặt chẽ hơn. Người dân ở An Huy, Quảng Tây, phản ánh tình trạng xe đỗ lấn chiếm lòng đường, vỉa hè, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông. Một số khu vực tồn tại điểm tập kết hàng nghìn xe điện dưới trời nắng nóng, gây lo ngại về cháy nổ. Không ít ý kiến lo ngại về kho chứa pin xe điện không đạt tiêu chuẩn, vi phạm quy định phòng cháy chữa cháy.

Thêm vào đó, nhiều người sử dụng loại phương tiện công cộng này không tuân thủ quy định an toàn như chở nhiều người, không đội mũ bảo hiểm, lái xe bằng một tay, gây nguy hiểm cho người đi đường.

Chính những phản hồi này khiến một số thành phố của Trung Quốc do dự trong việc triển khai dịch vụ xe điện công cộng, do lo ngại ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị, trật tự và an toàn giao thông ở nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.

Một số vấn đề không chỉ riêng với xe điện công cộng, chuyên gia đánh giá dễ quản lý hơn phương tiện cá nhân

Bộ Giao thông vận tải Trung Quốc xác định xe điện công cộng là một phần của hệ thống giao thông công cộng xanh. Ông Lưu Cử, Phó Chủ tịch Hiệp hội Giao thông đô thị Trung Quốc, cho rằng xe điện công cộng đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề đi lại “km cuối”, góp phần xây dựng giao thông xanh và tiết kiệm năng lượng.

Ông Hoàng Vĩ, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Giao thông – Viện Thiết kế và Quy hoạch Thanh Hoa cho rằng xe điện công cộng có tần suất sử dụng cao hơn phương tiện cá nhân từ 4 đến 7 lần, giúp sử dụng hiệu quả tài nguyên. Những vấn đề như đỗ xe bừa bãi, an toàn cháy nổ, hành vi đi xe thiếu an toàn không chỉ tồn tại ở xe điện công cộng mà còn ở xe cá nhân.

Hiện Trung Quốc có khoảng 3,8 tỷ xe điện đang lưu hành. Trong 6 tháng đầu năm 2024, 7.048 vụ cháy có liên quan đến xe điện, giảm 44,7% so với cùng kỳ năm 2023, nhưng nguy cơ vẫn còn cao do thiếu trạm sạc, xe cũ chưa được thay thế, hành vi đỗ sai và cải tạo trái phép vẫn phổ biến.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh rằng xe điện công cộng được quản lý theo quy trình tập trung, có sự giám sát của Chính phủ nên thường đảm bảo tiêu chuẩn hơn xe cá nhân. Ví dụ, các xe điện công cộng đều phải đáp ứng “Tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn xe đạp điện mới” (áp dụng từ 1/9/2025). Ngoài ra, do loại phương tiện dùng chung này có nhân viên vận hành trực tiếp nên trật tự đỗ xe và an toàn sạc điện cũng được đảm bảo hơn.

Tăng cường quản lý, áp dụng theo tình hình từng địa phương để xe điện trở thành sự bổ trợ giao thông công cộng quan trọng.

Nhiều công ty Trung Quốc đã áp dụng công nghệ buộc người dùng phải đội mũ bảo hiểm trước khi xe hoạt động. Một số nơi đang thử nghiệm hàng rào điện tử để quy định khu vực đỗ xe hợp lý. Người dân cũng dần nâng cao ý thức, như trường hợp tại thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc – nơi tình trạng chở quá tải, không đội mũ bảo hiểm đã giảm đáng kể nhờ chính quyền quản lý và tuyên truyền tốt.

Giáo sư Trần Diễm Diễm – Đại học Công nghiệp Bắc Kinh cho biết ban đầu nhiều thành phố của Trung Quốc còn e ngại triển khai xe điện công cộng, nhưng hiện nay họ đã có cái nhìn cởi mở hơn.

Một số địa phương như Quý Dương (Quý Châu) chỉ cho phép sử dụng xe điện công cộng ở khu vực phù hợp; còn thủ đô Bắc Kinh đang mở rộng thử nghiệm tại các quận như Thông Châu, Kinh Khai và Xương Bình.

Mặc dù xe điện công cộng có thể thu hút một phần khách hàng từ giao thông công cộng truyền thống, nhưng các học giả cho rằng, nếu được quy hoạch hợp lý, hai hệ thống này có thể bổ trợ cho nhau. Chẳng hạn, tại Đài Châu (Chiết Giang), trạm xe buýt đã được thiết kế lại để người dùng có thể đổi từ xe điện sang xe buýt ngay tại chỗ, mang đến sự thuận tiện tối đa.

Giáo sư Trần Diễm Diễm cho rằng xe điện công cộng có thể “kéo giãn” vùng phục vụ của xe buýt, thu hút hành khách ở xa; đồng thời giảm bớt áp lực cho các tuyến xe buýt phụ có lưu lượng khách hàng thấp. Như vậy, Chính phủ Trung Quốc có thể tập trung nguồn lực cho các tuyến trục chính, giúp tăng hiệu quả chung.

Chuyên gia Hoàng Vĩ nhận định với sự quản lý hiệu quả, các thành phố lớn có thể từ từ triển khai xe điện công cộng một cách ổn định, giảm phụ thuộc vào xe cá nhân, thúc đẩy giao thông công cộng và phát triển bền vững.

Theo Sohu/Xinhua