Tiến độ tháo gỡ nút thắt ‘pre-funding’ đạt 95%, khối ngoại có thể nộp tiền mua chứng khoán vào sáng ngày T+2

Vào chiều ngày 2/7/2024, Hội thảo “Tạo động lực nâng hạng thị trường chứng khoán” đã tổ chức thành công với nhiều thông tin đáng chú ý.

Trong chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi theo tiêu chuẩn của FTSE Russell.

Đáng chú ý, theo tiêu chuẩn của tổ chức nâng hạng này, nút thắt lớn nhất cần được tháo gỡ là yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài giao dịch ký quỹ (pre-funding).

Tiến độ gỡ vướng nút thắt 'pre-funding' đạt 95%

Chia sẻ trong buổi hội thảo, ông Bùi Hoàng Hải - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết đã hoàn thành 95% dự thảo của các Thông tư quy định về giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chứng khoán; bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán (Thông tư 120/2020/TT-BTC) để trình Bộ Tài chính. Dự kiến trong tuần này hoặc đầu tuần sau, dự thảo sẽ được công bố để lấy ý kiến trước khi trình ban hành.

Nội dung quan trọng trong lần sửa đổi này là đề xuất cho nhà đầu tư tổ chức nước ngoài có thể giao dịch mà không ký quỹ 100% tiền. Theo đó, các công ty chứng khoán đánh giá năng lực khách hàng để xác định mức ký quỹ theo thỏa thuận... Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài không đủ tiền thanh toán, công ty chứng khoán chịu trách nhiệm thanh toán phần thiếu hụt thông qua tài khoản tự doanh.

Trước đó, đối với bản dự thảo đầu tiên vẫn còn khoảng cách giữa thời gian phải có tiền và thời gian chứng khoán về tài khoản. Tuy nhiên, lưu đồ thanh toán mới yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài phải có tiền trong tài khoản vào khoảng 9h-9h30 của ngày T+2. Khoảng cách chỉ còn vài tiếng đồng hồ so với thời điểm chứng khoán về tài khoản (chiều ngày T+2). Điều này đáp ứng được tiêu chí chu kỳ thanh toán - DVP theo tiêu chuẩn quốc tế.

Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán cho biết: “Chúng tôi đã trao đổi với các nhà đầu tư lớn, các đơn vị quốc tế. Ngoài sự chấp thuận chung của thành viên thị trường, đánh giá của các nhà đầu tư lớn nước ngoài có ảnh hưởng đến quyết định nâng hạng khá tích cực khi cho rằng giải pháp đưa ra có thể thực hiện”.

>> Thời điểm khả thi nhất để nâng hạng TTCK Việt Nam và nhóm cổ phiếu hưởng lợi lớn

Hội thảo "Tạo động lực nâng hạng thị trường chứng khoán" diễn ra vào chiều ngày 2/7

Đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn khác nhằm tiến gần tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán năm 2025

Bên cạnh pre-funding, vẫn còn vướng mắc cần tháo gỡ trong quyết định nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam liên quan đến hoạt động thanh toán bù trừ, việc chuyển giao đối ứng thanh toán (chuyển giao cổ phiếu tại thời điểm thanh toán tiền) và việc xử lý khi gặp các giao dịch thất bại (failed trade).

Giải pháp cho các yêu cầu này là áp dụng mô hình đối tác bù trừ trung tâm (CCP). Tuy nhiên, triển khai mô hình đối tác bù trừ trung tâm CCP dự kiến sẽ mất thêm một khoảng thời gian để điều chỉnh các quy định.

Do đó, giải pháp được đưa ra hiện nay là các công ty chứng khoán sẽ thực hiện hỗ trợ thanh toán đối với các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài (Non-Prefunding Solution - NPS).

Dưới góc độ công ty chứng khoán, ông Nguyễn Khắc Hải - Giám đốc Khối phụ trách luật và Kiểm soát tuân thủ, CTCP Chứng khoán SSI cho biết cả trong mô hình CCP hay dịch vụ NPS, trách nhiệm thanh toán giao dịch cho nhà đầu tư thuộc về công ty chứng khoán. Do đó, các công ty chứng khoán phải chuẩn bị nguồn lực lớn về vốn để hạn chế rủi ro thanh toán.

Ngoài ra, hệ thống quản trị rủi ro của các công ty chứng khoán phải được nâng cấp để hạn chế rủi ro thanh toán và rủi ro hoạt động, đặc biệt là khi triển khai giải pháp NPS hay xét về dài hạn hơn khi các sản phẩm day trading hay short sell được vận hành.

Ngoài ra, ông Hải cho biết việc phát triển đồng bộ hệ thống vận hành và cung cấp các sản phẩm dịch vụ tới nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là mức độ tiếp cận thông tin bằng tiếng Anh của các doanh nghiệp niêm yết theo tiêu chuẩn thế giới.

Theo đó, các công ty chứng khoán sẽ phải hỗ trợ việc kết nối giữa các doanh nghiệp niêm yết và nhà đầu tư nước ngoài thông qua các báo cáo nghiên cứu phân tích bằng tiếng Anh và dịch vụ corporate access. Tại SSI, công ty cũng đang thường xuyên cung cấp các sản phẩm dịch vụ này tới các quỹ đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, các công ty chứng khoán cũng sẽ phải nâng cấp hệ thống để kết nối trực tuyến với nhà đầu tư nước ngoài nhằm nâng cao năng lực thực thi lệnh.

>> Cận kề ngày báo cáo Chính phủ việc nâng hạng thị trường chứng khoán, nút thắt ‘pre - funding’ cho nhà đầu tư nước ngoài vẫn chưa được tháo gỡ?