TPHCM nguy cơ 'nghẽn rác' diện rộng

Bắt đầu từ ngày 1/12, Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước (xã Hưng Long, TPHCM) chỉ tiếp nhận rác trong khung 18 giờ đến 6 giờ hôm sau. Việc thay đổi này khiến TPHCM đứng trước nguy cơ rác không thể thu gom, vận chuyển và xử lý trọn vẹn trong ngày, đặc biệt tại các địa bàn trung tâm.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM, hiện có 14 quận, huyện cũ gồm TP Thủ Đức, các quận 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, Bình Tân, Bình Thạnh, Bình Chánh, Nhà Bè và Cần Giờ đưa rác về Đa Phước, với khối lượng trung bình khoảng 4.550 tấn/ngày, tương đương 443 chuyến xe. Trong đó, ca ngày chiếm khoảng 1.800 tấn (175 chuyến) và ca đêm khoảng 2.750 tấn (268 chuyến).

Theo quy định cấm xe tải tại nội đô, toàn bộ quá trình thu gom – trung chuyển – vận chuyển rác mỗi ngày hiện cần khoảng 17 giờ. Tuy nhiên, khi Đa Phước thu hẹp thời gian tiếp nhận, các đơn vị chỉ còn lại 11 giờ ban đêm để hoàn thành việc đưa rác về bãi xử lý. Điều này khiến xe rác khó quay đầu kịp thời, thậm chí phải chuyển hướng sang Khu xử lý rác Tây Bắc, làm cự ly vận chuyển tăng gần gấp đôi, từ 22 km lên 47 km.

Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM cho biết, áp lực lớn nhất dồn vào các quận không có trạm trung chuyển như quận 1, 3, 5, 10, Bình Thạnh, Bình Tân và Nhà Bè cũ. Tại những khu vực này, rác từ chợ, cơ quan, tuyến đường đều phải thu gom trực tiếp và không được phép tồn đọng. Đặc biệt, quận 1 và quận 3 nơi thường xuyên diễn ra sự kiện, có lưu lượng người và du khách lớn sẽ gặp khó nếu xe thu gom không thể tiếp cận trong khung giờ phù hợp.

Không chỉ vậy, nhiều trạm trung chuyển hiện hữu như Thạnh Mỹ Lợi, Bình Trưng Tây, Tôn Thất Thuyết, Bà Lài, Đào Trí, Phước Long A, Bình Chánh, Lê Minh Xuân… đều đang vận hành vượt công suất thiết kế. Khi Đa Phước ngưng tiếp nhận rác ban ngày, toàn bộ rác sinh hoạt phát sinh trong giờ cao điểm sẽ phải dồn về các trạm. Nguy cơ ùn ứ tại đây gần như chắc chắn xảy ra.

Việc thay đổi giờ hoạt động cũng kéo theo yêu cầu điều chỉnh giờ thu gom tại nguồn từ ban ngày sang ban đêm. Sở cũng đánh giá quá trình này sẽ gặp nhiều khó khăn do thói quen sinh hoạt và việc xả rác của người dân.

Thêm vào đó, các đơn vị vệ sinh môi trường cho biết số lượng xe hiện có không đủ để vận chuyển toàn bộ lượng rác về Đa Phước chỉ trong khoảng thời gian ban đêm. Khi bãi tiếp nhận mở cửa lúc 18 giờ, lượng lớn xe rác sẽ đổ về cùng lúc, trùng với giờ cao điểm trên Quốc lộ 50, dễ gây ùn tắc tại lối vào khu xử lý.

Qua rà soát ý kiến của các công ty dịch vụ công ích, 5 quận huyện cũ gồm quận 1, 3, 6, 10 và Bình Chánh đề nghị đưa toàn bộ lượng rác ca ngày (khoảng 1.800 tấn) về Khu liên hợp xử lý chất thải Tây Bắc để giảm áp lực cho Đa Phước. Trong khi đó, 9 địa phương khác (TP Thủ Đức; quận 4, 5, 7, 8, Bình Tân, Bình Thạnh, Nhà Bè, Cần Giờ) cho biết có thể tự điều chỉnh thu gom ca ngày sang ca đêm để tiếp tục vận chuyển về Đa Phước.

Để tránh nguy cơ rác ùn ứ diện rộng, Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM kiến nghị UBND TPHCM chỉ đạo Sở Xây dựng cho phép xe vận chuyển rác được ưu tiên lưu thông xuyên suốt, không bị hạn chế bởi các khung giờ cấm. Trong trường hợp chưa thể áp dụng, sở đề xuất điều chỉnh giảm giờ cấm trong khu vực nội đô, cụ thể: buổi sáng từ 7 giờ 30 đến 9 giờ (thay vì 6 giờ đến 9 giờ); buổi chiều từ 16 giờ đến 17 giờ 30 (thay vì 16 giờ đến 20 giờ).

Cùng với đó, Sở kiến nghị miễn cấp giấy phép lưu thông nội đô đối với xe vận chuyển rác là lực lượng thuộc danh mục dịch vụ vệ sinh môi trường thiết yếu. Trường hợp vẫn giữ quy định cấp phép, thời hạn giấy phép cần được nới từ 3 tháng lên 6 – 12 tháng, hoặc điều chỉnh theo hạn kiểm định an toàn kỹ thuật của phương tiện.

Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM cũng đề nghị giao các chủ đầu tư đang phụ trách gói thầu vận chuyển rác xây dựng lại lộ trình, cự ly vận chuyển và đơn giá phù hợp với việc chuyển từ ca ngày sang ca đêm hoặc chuyển tuyến sang bãi rác Tây Bắc. Đồng thời, UBND các xã, phường cần phối hợp với đơn vị thu gom điều chỉnh giờ thu gom tại nguồn, tăng cường kiểm tra và giám sát tại các trạm trung chuyển.

Trước đó, UBND TPHCM có công văn về việc điều chỉnh giờ tiếp nhận rác thải sinh hoạt tại bãi rác Đa Phước. Cụ thể, từ ngày 1/12, bãi rác Đa Phước chỉ tiếp nhận rác vào ban đêm (18 giờ đến 6 giờ hôm sau).