Từ Big C, Sabeco đến điện mặt trời 450 MW: 15 tỷ USD và cách người Thái âm thầm 'cắm rễ' vào chuỗi giá trị Việt
Không ồ ạt như những dòng vốn khác, doanh nghiệp Thái chọn chiến lược “mua để làm chủ” với những thương vụ tỷ USD đầy tính toán. Từ Sabeco, Big C đến SCG, CP hay Gulf, họ âm thầm cắm rễ sâu vào các chuỗi giá trị then chốt của kinh tế Việt Nam.
Chiến lược 'mua để làm chủ' và cú đổ bộ hàng tỷ USD
Theo số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến hết quý I/2025, Thái Lan đã đầu tư lũy kế trên 14,7 tỷ USD tại Việt Nam, đứng thứ 13 về tổng vốn đăng ký FDI. Tuy nhiên, nếu xét về độ phủ và mức độ kiểm soát trong từng chuỗi giá trị, doanh nghiệp Thái đang đứng đầu trong nhiều ngành then chốt như: vật liệu xây dựng, nông nghiệp công nghiệp, phân phối thực phẩm và hạ tầng khu công nghiệp.
Với tổng giá trị hai thương vụ M&A đình đám nhất – Big C và Sabeco lên tới gần 6 tỷ USD, các tập đoàn Thái Lan không đơn thuần tham gia vào thị trường Việt Nam, mà đã chi phối những điểm trụ chiến lược của nền kinh tế tiêu dùng nội địa.
 |
Cuối tháng 4/2016, Tập đoàn Thái Lan - Central Group đã công bố thương vụ M&A có giá trị lên tới 1,1 tỷ USD khi mua lại thành công hệ thống BigC Việt Nam từ Tập đoàn Casino - Pháp. |
Cụ thể, năm 2016, Central Group chi ra 1,14 tỷ USD để mua lại toàn bộ hệ thống siêu thị Big C Việt Nam từ tay Tập đoàn Casino (Pháp), sau khi đã lần lượt thâu tóm Robins, Zalora và Nguyễn Kim. Thương vụ không chỉ đưa Central trở thành một thế lực mới trên bản đồ bán lẻ Việt Nam, mà còn mở màn cho làn sóng đầu tư theo mô hình “thâu tóm – cải tổ – đồng hóa mềm”, đặc trưng của các doanh nghiệp Thái.
Chỉ một năm sau đó, cuối năm 2017, ThaiBev – tập đoàn đồ uống lớn nhất Thái Lan gây chấn động khi chi 4,8 tỷ USD để sở hữu 53,59% cổ phần Sabeco, thương hiệu bia quốc dân của Việt Nam. Đây là thương vụ M&A lớn nhất khu vực Đông Nam Á vào thời điểm đó.
Hai thương vụ, một chiến lược: Không đầu tư nhỏ giọt từ đầu mà mua lại những thương hiệu đã thành danh, sau đó giữ nguyên thương hiệu, vận hành theo phong cách bản địa, nhưng quản trị theo tiêu chuẩn Thái, đó chính là công thức thành công.
Điểm đáng chú ý trong cách tiếp cận của các tập đoàn Thái là sự âm thầm nhưng quyết đoán, không phô trương quyền lực tài chính, mà chọn cách “cắm rễ” bền bỉ. Đó là sự lặng lẽ mang tính chiến lược.
“Người Thái không nóng vội, họ kiên trì mua – sửa – giữ, chứ không mua – thay – phá. Chính sự nhẫn nại và tinh tế đó mới khiến họ có thể đi đường dài tại Việt Nam, vượt qua cả những đối thủ đến từ các nền kinh tế lớn hơn", PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TPHCM), nhận định.
Sau Big C và Sabeco, người Thái tiếp tục phủ sóng chuỗi giá trị Việt Nam từ nông nghiệp đến công nghiệp vật liệu. Nếu Big C và Sabeco là những “cú đấm thép” mở đường, thì sau đó, các tập đoàn Thái Lan đã nhanh chóng triển khai chiến lược mở rộng theo trục ngành dọc, cắm rễ sâu vào các chuỗi cung ứng thiết yếu của nền kinh tế Việt Nam.
Tiêu biểu là SCG (Siam Cement Group) - một “gã khổng lồ” trong lĩnh vực công nghiệp vật liệu. Sau khi thâu tóm thành công Prime Group, doanh nghiệp gạch ốp lát lớn nhất Việt Nam, SCG tiếp tục mua cổ phần chi phối tại Nhựa Bình Minh (gần 55%) và Nhựa Long Thành. Không chỉ dừng lại ở sản phẩm, SCG còn đầu tư vào sản xuất xi măng, bao bì, hóa chất và logistics, hình thành một hệ sinh thái công nghiệp khép kín có tính kiểm soát cao. Theo dữ liệu của hãng nghiên cứu StoxPlus, SCG hiện đã nắm giữ trên 30% thị phần vật liệu xây dựng tiêu dùng tại Việt Nam.
Trong khi đó, CP Group, tập đoàn đa ngành lớn nhất Thái Lan, đang hiện diện ở mọi ngóc ngách của ngành nông nghiệp, thực phẩm Việt Nam. Bắt đầu từ mảng chăn nuôi và thức ăn gia súc từ đầu những năm 1990, CP dần kiểm soát toàn bộ chuỗi: con giống, thức ăn, chăn nuôi, giết mổ, chế biến, phân phối, trở thành ông trùm thực phẩm sạch không tên tuổi trong siêu thị, nhưng đứng sau hàng loạt sản phẩm quen thuộc. Thống kê từ Ipsos Business Consulting cho thấy, CP đang chiếm trên 25% thị phần sản lượng gà công nghiệp và gần 30% thị phần thức ăn chăn nuôi công nghiệp tại Việt Nam.
Không dừng lại ở sản xuất, người Thái còn âm thầm làm chủ hạ tầng công nghiệp. Amata Group, đơn vị từng phát triển thành công khu công nghiệp Amata Biên Hòa, hiện đã có dự án khu công nghiệp – đô thị Amata City Long Thành (1.270 ha), cùng các dự án quy mô lớn ở Quảng Ninh và Bắc Giang. Không ồ ạt như Trung Quốc hay Hàn Quốc, người Thái đầu tư chọn lọc, kiên trì và thiên về chiều sâu chất lượng hạ tầng.
Công nghiệp xanh - chiến lược dài hơi đón đầu chuyển dịch FDI
Từ tiêu dùng, doanh nghiệp Thái đã âm thầm xoay trục chiếm lĩnh những “mặt trận mới” có tính chiến lược dài hạn tại Việt Nam: năng lượng tái tạo, tài chính số, khu công nghiệp xanh – những mắt xích quan trọng trong kỷ nguyên chuyển đổi xanh và tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.
Giữa làn sóng tái định vị chuỗi cung ứng, WHA Group – tập đoàn logistics và hạ tầng hàng đầu Thái Lan đang trở thành “người Thái tiên phong” phát triển khu công nghiệp thông minh và phát triển bền vững tại Việt Nam. Dự án WHA Industrial Zone 1 – Nghệ An có quy mô 3.200 ha, hướng đến tiêu chuẩn quốc tế về phát triển hạ tầng xanh, kết nối logistics và năng lượng sạch. Đây là cú đặt cược lớn của WHA vào vùng Bắc Trung Bộ như điểm đến mới của dòng vốn công nghệ cao đang dịch chuyển khỏi Trung Quốc.
Các tập đoàn năng lượng Thái cũng đang ráo riết mở rộng hiện diện tại Việt Nam, nơi được đánh giá có tiềm năng lớn về điện mặt trời, điện gió nhưng vẫn cần vốn và công nghệ.
 |
Tập đoàn năng lượng tư nhân lớn nhất Thái Lan đã hợp tác với TTC Group (Việt Nam) triển khai nhiều dự án điện mặt trời tại Tây Ninh, trong đó có dự án quy mô hơn 450 MW. |
Điển hình, Gulf Energy Development, tập đoàn năng lượng tư nhân lớn nhất Thái Lan, đã hợp tác với TTC Group (Việt Nam) triển khai nhiều dự án điện mặt trời tại Tây Ninh, trong đó có dự án quy mô hơn 450 MW. Theo Nikkei Asia, Gulf xem Việt Nam là trụ cột chiến lược trong chiến lược ASEAN hóa danh mục năng lượng sạch.
Hay như B.Grimm Power, tập đoàn có lịch sử hơn 145 năm, đã mua lại 80% cổ phần dự án điện mặt trời 257 MW tại Phú Yên, đồng thời ký kết hợp đồng mua bán điện (PPA) 20 năm với EVN, bảo đảm dòng tiền dài hạn. Đây là một trong những thương vụ năng lượng tái tạo quy mô lớn nhất từ Thái vào Việt Nam trong 5 năm qua.
Việc hướng đến toàn chuỗi giá trị xanh, không chỉ giúp các Tập đoàn Thái hút thêm các đối tác FDI "xanh" mà còn nâng cao vị thế trong việc dẫn dắt tiêu chuẩn phát triển bền vững tại Việt Nam.
Một số tập đoàn Thái như SCB (Siam Commercial Bank), Krungsri (Ngân hàng con của MUFG nhưng gắn chặt với mạng lưới Thái) đang tìm kiếm cơ hội trong fintech, ngân hàng xanh…Đây có thể là bệ đỡ vốn hóa cho các dự án chuyển đổi năng lượng và hạ tầng bền vững, hỗ trợ doanh nghiệp Việt tiếp cận nguồn vốn xanh...
Điển hình, Siam Commercial Bank (SCB) – một trong những ngân hàng lớn nhất Thái Lan, đang tích cực mở rộng đầu tư vào các lĩnh vực fintech, tài chính xanh và ngân hàng số tại Việt Nam. Gần đây, SCB đã đề xuất mua lại Home Credit Việt Nam với mức định giá gần 900 triệu USD. Đây có thể là bệ đỡ vốn hóa cho các dự án chuyển đổi năng lượng và hạ tầng bền vững, hỗ trợ doanh nghiệp Việt tiếp cận nguồn vốn xanh.
Thực tế cho thấy, trong bối cảnh Việt Nam cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, các tập đoàn có tầm nhìn dài hạn, chủ động tích hợp yếu tố ESG vào hoạt động đầu tư như các “ông lớn” Thái Lan đang nổi lên như những đối tác phát triển chiến lược, có thể đóng vai trò chất xúc tác trong quá trình tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng xanh và bền vững hơn.
Có thể nói, những thương vụ tỷ USD nối tiếp nhau và mạng lưới đầu tư dày đặc, trải dài, là minh chứng rõ ràng cho niềm tin bền vững mà các tập đoàn Thái Lan dành cho Việt Nam, không chỉ như một thị trường tiêu thụ tiềm năng, mà còn là một “cứ điểm chiến lược” trong bản đồ mở rộng ảnh hưởng tại Đông Nam Á.
Một khảo sát do HSBC thực hiện năm 2024 cho thấy, 66% doanh nghiệp Thái được hỏi bày tỏ mong muốn mở rộng đầu tư kinh doanh tại Việt Nam, một tỷ lệ rất cao so với mặt bằng chung. Đáng chú ý, doanh nghiệp Thái đứng thứ ba trong bảng xếp hạng về mức độ tự tin vào triển vọng phát triển kinh doanh tại Việt Nam (93%), chỉ sau doanh nghiệp nội địa (98%) và Singapore (94%).
Ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam đánh giá: "Nhà đầu tư Thái hiểu thị trường Việt Nam không chỉ ở góc độ kinh tế mà còn ở văn hóa tiêu dùng, tâm lý xã hội. Sự hiện diện mạnh mẽ và đa dạng của các doanh nghiệp Thái tại Việt Nam đang góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế của Việt Nam".
