Vì sao chưa dự án nhà ở xã hội nào tại TP.HCM vay được gói 120.000 tỷ đồng?

Hơn 3.000 căn nhà ở xã hội sắp bàn giao 

Sở Xây dựng TP.HCM vừa báo cáo UBND Thành phố về thị trường bất động sản năm 2023, trong đó có đề cập đến tình hình phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) và kết quả bước đầu triển khai gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng. 

Trong năm 2023, tại TP.HCM không có dự án NƠXH mới nào được chấp thuận chủ trương đầu tư. Chỉ có 1 dự án NƠXH được cấp phép xây dựng với quy mô 242 căn. 6 dự án NƠXH vẫn đang triển khai, dự kiến cung ứng khoảng 4.000 căn hộ ra thị trường.

Về gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng, hiện TP.HCM có 3 dự án NƠXH dành cho người thu nhập thấp và 1 dự án NƠXH cho công nhân thuê đủ điều kiện vay vốn theo chương trình này. Tổng nhu cầu vay vốn của chủ đầu tư các dự án này là 1.610 tỷ đồng.

Theo Sở Xây dựng TP.HCM, 4 dự án NƠXH nói trên dự kiến cung ứng 3.058 căn hộ ra thị trường. Cả 4 dự án đều dự kiến hoàn tất xây dựng và bàn giao nhà trong năm 2024 nhưng hiện chưa có chủ đầu tư nào được vay vốn từ gói vay ưu đãi 120.000 tỷ đồng. 

Trong 4 dự án NƠXH được thẩm định đủ điều kiện vay có dự án NƠXH phục vụ cho công nhân thuê tại P.Thạnh Mỹ Lợi, TP.Thủ Đức (tên thương mại là Thủ Thiêm Green House) của Công ty CP Thủ Thiêm Group. 

Thủ Thiêm Green House là dự án NƠXH đầu tiên tại TP.HCM được thẩm định đủ điều kiện vay gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng. Ngân hàng BIDV – Chi nhánh Q.7 đã thẩm định và đồng ý cấp tín dụng với hạn mức tối đa 585 tỷ đồng cho dự án này.

Theo thông tin từ phía BIDV, chi nhánh ngân hàng cho biết sẽ giải ngân khi chủ đầu tư dự án Thủ Thiêm Green House hoàn thiện và cung cấp đầy đủ hồ sơ liên quan theo đúng quy định. Hiện chủ đầu tư này đang vay vốn tại TPBank và được hỗ trợ theo chương trình hỗ trợ lãi suất 2% để thực hiện dự án. 

Ngân hàng ủng hộ nhưng không dễ cho vay 

Theo ông Huỳnh Thanh Khiết, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho vay ưu đãi là cam kết của 4 ngân hàng (gồm Agribank, BIDV, Vietcombank và Vietinbank) với Chính phủ cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án NƠXH, nhà ở công nhân. 

Lãi suất vay được quy định thấp hơn khoảng từ 1,5% đến 2% so với lãi suất cho vay trung dài hạn bình quân của các ngân hàng thương mại Nhà nước nói trên. 

Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM cho rằng, các ngân hàng rất ủng hộ chương trình này. Tuy nhiên, khi tiếp cận hồ sơ thẩm định để đồng ý cấp tín dụng cho các chủ đầu tư, các ngân hàng lại có quy định riêng về điều kiện vay nhằm đảm bảo thu hồi các khoản cho vay theo quy định. 

Cụ thể, các dự án NƠXH, nhà ở công nhân phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng lại có quy định “tổ chức được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất không được quyền thế chấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”. Do đó, chủ đầu tư không thể dùng khu đất triển khai dự án NƠXH làm tài sản đảm bảo cho khoản vay mà phải dùng tài sản khác. 

Theo ông Khiết, hầu hết các chủ đầu tư dự án NƠXH sau khi có quyết định giao đất hoặc chuyển mục đích sử dụng đất vẫn chưa thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận. Do vậy, sẽ không đáp ứng đầy đủ thành phần hồ sơ vay vốn theo quy định của ngân hàng. 

Ngoài ra, gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng hiện đang được áp dụng tại 4 ngân hàng thương mại Nhà nước. Tuy nhiên, quá trình triển khai dự án, chủ đầu tư có thoả thuận với các ngân hàng khác để cấp hạn mức bảo lãnh đối với nhà thầu, người mua nhà, bảo lãnh nhà ở hình thành trong tương lai… nên có sự khác biệt về quy định cho vay giữa các ngân hàng. 

Đối với các dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư, theo ông Khiết, ngoài điều kiện về tiêu chí vay theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng, các ngân hàng còn yêu cầu chủ đầu tư phải có quyết định giao đất và giấy phép xây dựng mới xem xét đến việc cho vay. 

Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, vào tháng 10/2023, đơn vị đã đề xuất UBND Thành phố kiến nghị Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ngân hàng Nhà nước để tháo gỡ những vướng mắc trong việc triển khai gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng.