Vỡ đập cuốn phăng trụ cầu, 6 toa tàu trật bánh lao xuống sông khiến hơn 150 người chết: Lực lượng quân đội, đường sắt vào cuộc cứu hộ, Nhà nước phải lắp đặt hệ thống cảnh báo
Hội đồng điều tra sau đó phát hiện ra rằng vụ tai nạn là do đập tephra ngăn hồ miệng núi lửa gần Núi Ruapehu bị vỡ, khiến một trụ cầu bị phá hủy.
Ngày 24 tháng 12 năm 1953, khi những người dân New Zealand đang chuẩn bị đón Giáng sinh trong không khí ấm áp, một thảm họa đường sắt kinh hoàng đã bất ngờ xảy ra tại Tangiwai, đảo Bắc. Cây cầu đường sắt bắc qua sông Whangaehu sụp đổ ngay dưới đoàn tàu tốc hành từ Wellington đến Auckland, cướp đi sinh mạng của 151 người.
Bi kịch kinh hoàng đêm Giáng Sinh
Đoàn tàu tốc hành khởi hành từ Wellington vào lúc 3 giờ chiều, kéo theo 11 toa chở đầy khách và nhân viên. Khi tàu đến Tangiwai vào khoảng 10 giờ 21 tối, đầu máy hơi nước và sáu toa đầu tiên đã lao thẳng xuống dòng sông Whangaehu, sau khi cây cầu bị phá hủy bởi dòng bùn lũ từ núi lửa Ruapehu gần đó. Dòng bùn lũ này đã cuốn phăng một trụ cầu chỉ vài phút trước khi đoàn tàu đi qua, tạo nên bi kịch kinh hoàng mà không ai có thể lường trước.
Những hành khách may mắn sống sót kể lại rằng tài xế Charles Parker đã cố gắng giảm tốc độ ngay khi phát hiện sự bất ổn của cây cầu. Thậm chí, người phụ lái Lance Redman đã ngắt nguồn dầu để ngừng cấp nhiệt cho đầu máy. Tuy nhiên, mọi nỗ lực đã quá muộn khi đoàn tàu vẫn lao lên cầu và chìm xuống dòng nước đen ngòm.
Trong số 285 hành khách và nhân viên trên tàu, 151 người đã không thể sống sót. Hai mươi thi thể đã bị dòng nước cuốn trôi xa đến 120km và không bao giờ được tìm thấy. Đặc biệt, trong số những người thiệt mạng có Nerissa Love, hôn thê của vận động viên cricket nổi tiếng Bob Blair, người đang thi đấu ở Nam Phi khi tai nạn xảy ra. Hình ảnh Blair rời sân thi đấu ngay sau thảm kịch đã để lại một dấu ấn sâu sắc trong lòng người hâm mộ.
Nỗ lực cứu hộ dũng cảm
Ngay sau tai nạn, Cyril Ellis – một người qua đường đã tận mắt chứng kiến vụ việc - đã báo cho nhân viên bảo vệ tàu William Inglis. Cả hai nhanh chóng xông vào toa tàu thứ sáu, khi ấy vẫn đang treo lơ lửng trên cầu, để cứu hành khách. Dù toa tàu này sau đó cũng rơi xuống sông, Ellis và Inglis, cùng một hành khách khác là John Holman, đã phá cửa sổ và giúp hành khách thoát ra ngoài. Nhờ những nỗ lực quả cảm này, 23 trong số 24 người trên toa tàu đã sống sót, chỉ có một bé gái thiệt mạng do mắc kẹt và không thể thoát ra.
Các đội cứu hộ từ trại quân đội Waiouru gần đó đã đến hiện trường ngay sau vụ tai nạn. Những người lính, cùng các nhân viên truyền thông hải quân và công nhân từ Bộ Công trình, đã nhanh chóng đưa những người sống sót đầu tiên đến bệnh viện Trại Waiouru. Đến sáng hôm sau, các thi thể đầu tiên đã được đưa đến nhà xác tạm tại trại, để nhận diện và bàn giao cho gia đình.
Thủ tướng Sidney Holland đã đích thân đến hiện trường vào sáng Giáng sinh, chỉ đạo các hoạt động cứu hộ. Ông đã phối hợp với quân đội, cảnh sát, nhân viên đường sắt, các công nhân địa phương và người dân để tìm kiếm thi thể và cứu trợ người sống sót. Trong những ngày sau, thi thể của các nạn nhân được tìm thấy dọc theo dòng sông Whangaehu, từ các địa điểm như Mangamahu và Kauangaroa đến tận cửa sông. Tuy nhiên, một số thi thể không bao giờ được tìm thấy và được cho là đã trôi ra biển.
Hệ thống cảnh báo sau tai nạn
Những nỗ lực cứu hộ dũng cảm của Cyril Ellis và John Holman đã được tôn vinh với Huân chương George vì lòng dũng cảm. Người bảo vệ tàu William Inglis và một hành khách khác, Arthur Dewar Bell, cũng được trao tặng Huy chương Đế chế Anh vì đã cứu sống mười lăm người. Sự dũng cảm của những con người này đã để lại dấu ấn lớn trong lòng dân chúng New Zealand.
Để ngăn ngừa các thảm kịch tương tự, Bộ Đường sắt New Zealand đã lắp đặt hệ thống cảnh báo dòng bùn lũ ở thượng nguồn sông Whangaehu, nhằm phát hiện mực nước bất thường và cảnh báo cho điều hành tàu. Hệ thống cảnh báo này có khả năng phát hiện những thay đổi mực nước bằng radar và gửi cảnh báo về trung tâm điều hành ở Wellington. Từ năm 2002, hệ thống này còn được hỗ trợ bởi Hệ thống Cảnh báo Lahar Đông Ruapehu (ERLAWS), giúp kiểm soát và đảm bảo an toàn cho các đoàn tàu khi đi qua khu vực này.
Năm 2007, một dòng bùn lũ tương tự đã xảy ra, và hệ thống cảnh báo đã hoạt động hoàn hảo, giúp các đoàn tàu và phương tiện dừng lại an toàn trước khi dòng bùn lũ đổ về. Các cây cầu mới cũng đã chịu được áp lực từ dòng lũ, cho phép đoàn tàu tiếp tục hoạt động sau khi được kiểm tra.
Thảm họa Tangiwai, dù đã qua đi nhiều năm, vẫn là một vết thương sâu trong ký ức của người dân New Zealand. Những hành động dũng cảm và nỗ lực cứu hộ phi thường trong đêm Giáng sinh định mệnh ấy đã trở thành biểu tượng cho tinh thần kiên cường của cả một dân tộc.
*Tổng hợp
