Vốn FDI tăng trưởng hơn 50% bất chấp quan ngại thuế quan, Việt Nam đang nắm giữ ‘vũ khí bí mật’ nào?

Vốn FDI tăng trưởng hơn 50% trong 5 tháng đầu năm 2025

Theo báo cáo mới nhất vừa công bố của Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến hết tháng 5/2025, tổng vốn đầu tư đăng ký mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài đạt gần 18,4 tỷ USD, tăng 51,1% so với cùng kỳ năm trước. Vốn thực hiện của các dự án FDI ước đạt khoảng 8,9 tỷ USD, tăng 7,9%.

Đầu tư nước ngoài 5 tháng đầu năm 2025 theo tháng

Trong đó, có 1.549 dự án đầu tư mới (tăng 14,1%), với tổng vốn đăng ký mới đạt hơn 7,02 tỷ USD (giảm 13,2%). Có 672 lượt dự án điều chỉnh vốn (tăng 27,8%), tổng vốn tăng thêm đạt 8,51 tỷ USD (gấp gần 3,4 lần).

Ngoài ra, có 1.358 giao dịch góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài (tăng 6,6%), tổng giá trị vốn góp đạt trên 2,85 tỷ USD (gấp 1,8 lần).

Nhà đầu tư nước ngoài đã rót vốn vào 18/21 ngành kinh tế. Dẫn đầu là ngành công nghiệp chế biến, chế tạo với hơn 10,39 tỷ USD, chiếm gần 56,5% tổng vốn đăng ký, tăng 31,8%. Ngành bất động sản đứng thứ hai với 4,99 tỷ USD, chiếm 27,1%, tăng hơn gấp đôi. Các ngành tiếp theo là hoạt động chuyên môn, khoa học công nghệ (1,02 tỷ USD) và bán buôn, bán lẻ (596,8 triệu USD).

Xét về số lượng dự án, công nghiệp chế biến, chế tạo dẫn đầu về dự án mới (chiếm 38,6%) và điều chỉnh vốn (chiếm 57,8%). Ngành bán buôn, bán lẻ dẫn đầu về số giao dịch góp vốn, mua cổ phần (chiếm gần 41,3%).

Trong 5 tháng, có 87 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Singapore dẫn đầu với hơn 4,38 tỷ USD (chiếm 23,8%, tăng 30,1%). Hàn Quốc xếp thứ hai với 2,93 tỷ USD (gấp 2,47 lần). Tiếp theo là Trung Quốc, Nhật Bản, Malaysia...

Cơ cấu vốn đầu tư nước ngoài 5 tháng đầu năm 2025 theo ngành

Lũy kế đến ngày 31/5/2025, Việt Nam có 43.346 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký đạt 517,14 tỷ USD. Vốn thực hiện lũy kế đạt gần 331,46 tỷ USD, bằng 64,6% tổng vốn đăng ký.

Việt Nam vẫn có lợi thế trong thu hút vốn FDI ngay cả khi chênh lệch thuế 10% so với các quốc gia khác

Trong năm 2024, mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam sang Mỹ là đồ điện tử và máy móc thiết bị, chiếm khoảng 47% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ.

Thống kê của Vietcap cho thấy, Việt Nam có lợi thế đáng kể về chi phí để thu hút các doanh nghiệp FDI trong ngành điện tử nếu so sánh với các quốc gia khác như Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ, Malaysia.

Tổng quan chi phí chính trong ngành điện tử (Nguồn: Vietcap)

Theo đó, về cụm công nghiệp điện tử, Việt Nam có vị trí địa lý gần Trung Quốc và Đài Loan, đã thành lập các trung tâm công nghiệp điện tử quy mô lớn trong khi Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ chưa có vị thế đáng kể trong chuỗi cung ứng điện tử. Đối thủ cạnh tranh của Việt Nam là Malaysia có trung tâm công nghiệp điện tử tương đối phát triển, trình độ lao động tốt.

Tuy nhiên, chi phí lao động của Malaysia lại cao hơn Việt Nam. Trung bình thu nhập phải trả cho một lao động ở Việt Nam là 5.052 USD/năm thì ở Malaysia là 8.387 USD/năm. Con số này ở Thái Lan và Indonesia cũng cao lần lượt 7.728 USD/năm và 6.431 USD/năm. Tại Ấn độ là 5.015 USD/năm tương đương Việt Nam trong khi Trung Quốc chi phí vượt trội 12.068 USD/năm.

Chi phí điện của Việt Nam cũng tương đối rẻ, ngang bằng với Trung Quốc và Ấn Độ 0,08 USD/kWh trong khi ở Thái Lan là 0,13 USD, Indonesia và Malaysia là 0,1 USD.

Chi phí đất của Việt Nam cũng rẻ hơn Trung quốc và Indonesia, từ 50-300 USD/m2.

Lợi thế chi phí của Việt Nam tính theo tỷ lệ phần trăm trên tổng chi phí sản xuất là: Nguyên vật liệu 3 điểm phần trăm, chi phí lao động 4 điểm phần trăm, chi phí điện 1 điểm phần trăm, chi phí hiệp định thương mại 2 điểm phần trăm. Tuy nhiên, với mức thuế quan hiện tại, Việt Nam cao hơn mức trung vị của các nước trong nhóm so sánh là 17 điểm phần trăm.

Theo những số liệu được trình bày phía trên, Vietcap ước tính Việt Nam có thể giữ được một phần lợi thế cạnh tranh, trong trường hợp mức thuế quan cao hơn khoảng 5-10 điểm phần trăm so với các nước cạnh tranh thu hút FDI, do Việt Nam có các cụm công nghiệp điện tử đã được thiết lập và chi phí sản xuất tương đối thấp.

Ước tính lợi thế chi phí trong ngành điện tử (Nguồn: Vietcap)

Lưu ý rằng ngoài các chi phí kể trên, cũng tồn tại nhiều rào cản phi kinh tế mà các doanh nghiệp FDI cân nhắc khi đầu tư như tương đồng văn hóa, ổn định chính trị và đây là các mặt mà Việt Nam đã và đang duy trì lợi thế tốt so với các quốc gia cạnh tranh về thu hút FDI.

Trong trường hợp đàm phán diễn ra thuận lợi và Việt Nam có thể đưa mức thuế quan về mức khoảng 20% và các quốc gia cạnh tranh FDI với Việt Nam cũng được đưa mức thuế quan xuống mức 10-15% thì Việt Nam vẫn sẽ không bị mất đi vị thế thu hút FDI trong ngành lắp ráp đồ điện tử đặc biệt trong bối cảnh các đầu tư cơ sở sản xuất cần xem xét yếu tố dài hạn.

Vietcap cho rằng với các bước đi chủ động cùng thông điệp thiện chí đàm phán và sẵn sàng mở cửa hơn cho hàng hóa Mỹ vào Việt Nam, khả năng đạt được một mức thuế quan hợp lý là khả thi.

>> Sau nhà máy VinFast, Vinhomes (VHM) lên kế hoạch đầu tư 2 khu công nghiệp gần 9.700 tỷ đồng tại Hải Phòng