168 tỷ USD bốc hơi, dòng vốn nước ngoài rút lui với tốc độ chưa từng thấy, siêu cường số 1 châu Á lung lay?
Quốc gia này ghi nhận dòng vốn FDI chảy khỏi nền kinh tế ở mức kỷ lục, nguy cơ kéo dài do căng thẳng thương mại với Mỹ.
Năm 2024, Trung Quốc chứng kiến dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giảm kỷ lục 168 tỷ USD, theo Cục Quản lý Ngoại hối Nhà nước (SAFE). Đây là mức chảy vốn lớn nhất kể từ khi Trung Quốc bắt đầu công bố dữ liệu vào năm 1990.
Dòng vốn FDI vào Trung Quốc đã giảm mạnh trong những năm gần đây, sau khi đạt đỉnh lịch sử 344 tỷ USD vào năm 2021. Các công ty nước ngoài đang rút lui khỏi thị trường Trung Quốc, trong khi các công ty trong nước cũng gia tăng chuyển vốn ra nước ngoài. Cụ thể, các nhà đầu tư Trung Quốc đã chuyển 173 tỷ USD ra nước ngoài, trong khi dòng vốn FDI vào Trung Quốc chỉ đạt 4,5 tỷ USD, mức thấp nhất kể từ năm 1992.
Dòng vốn đầu tư chảy khỏi Trung Quốc ở mức kỷ lục
Việc ngăn chặn dòng vốn chảy khỏi Trung Quốc sẽ càng khó khăn hơn khi căng thẳng thương mại với Mỹ leo thang. Tổng thống Donald Trump đã áp thuế 10% lên toàn bộ hàng hóa Trung Quốc, và Bắc Kinh đáp trả bằng một loạt biện pháp, bao gồm điều tra Google và đưa công ty mẹ của thương hiệu Calvin Klein, PVH Corp., vào danh sách đen. Theo WSJ, Trung Quốc cũng đang xem xét điều tra Apple, Broadcom và Synopsys.
Suy giảm niềm tin vào kinh tế Trung Quốc
Tốc độ tăng trưởng chậm lại và căng thẳng địa chính trị đã khiến nhiều công ty giảm bớt sự hiện diện tại Trung Quốc. Ngoài ra, sự chuyển đổi mạnh mẽ sang xe điện cũng khiến các nhà sản xuất ô tô nước ngoài gặp khó khăn, buộc họ phải rút lui hoặc cắt giảm đầu tư.
Dữ liệu của SAFE cho thấy, trong ba quý đầu năm 2024, mặc dù tổng số nợ FDI giảm gần 13 tỷ USD, nhưng vốn đầu tư trực tiếp mới vào Trung Quốc vẫn đạt gần 20 tỷ USD. Điều này cho thấy sự sụt giảm chủ yếu do doanh nghiệp trả nợ và chuyển lợi nhuận ra nước ngoài, chứ không hoàn toàn do sự rút lui của nhà đầu tư.
Trước tình trạng dòng vốn FDI sụt giảm, Bắc Kinh đã đưa ra nhiều biện pháp để thu hút nhà đầu tư, bao gồm hứa hẹn chính sách ưu đãi, gia hạn miễn thuế và nới lỏng thủ tục visa. Mới đây, Chính phủ Trung Quốc đã thông qua một kế hoạch hành động nhằm thúc đẩy đầu tư nước ngoài.
FDI toàn cầu lao dốc
Theo một báo cáo từ Liên Hợp Quốc, dòng vốn FDI vào Trung Quốc giảm 29% trong năm 2024, cao so với mức giảm 2% tại các nước đang phát triển và 8% trên toàn cầu.
Đặc biệt, doanh nghiệp Nhật Bản - nhóm nhà đầu tư lớn nhất tại Trung Quốc - đang tỏ ra dè dặt hơn. Dữ liệu mới nhất cho thấy đầu tư mới từ Nhật vào Trung Quốc vẫn duy trì ở mức thấp như năm 2023, ngay cả khi Toyota rót 700 triệu USD xây dựng nhà máy xe điện Lexus tại Thượng Hải.
Một khảo sát gần đây của Phòng Thương mại Nhật Bản tại Trung Quốc cho thấy gần 50% công ty Nhật dự kiến cắt giảm đầu tư hoặc không rót thêm vốn vào Trung Quốc trong năm nay.
Ngược lại, các công ty Nhật lại mạnh tay đầu tư vào Mỹ, với tổng giá trị đầu tư mới đạt 11,7 nghìn tỷ yên (75,6 tỷ USD) trong năm 2024, mức cao kỷ lục, theo Bộ Tài chính Nhật Bản.
Dù FDI suy giảm, một số nhà đầu tư tài chính đang tăng tỷ trọng nắm giữ tài sản Trung Quốc. Niềm tin thị trường được cải thiện nhờ giá trái phiếu tăng và chỉ số chứng khoán Trung Quốc tăng gần 25% kể từ mức thấp nhất vào tháng 9, khi Bắc Kinh công bố các biện pháp kích thích kinh tế.
