Bất động sản

Bất thường đấu thầu ở Bệnh viện Mắt TP.HCM

Hải Âu • 09/11/2023 - 16:25

Một gói thầu với giá gần 23 tỷ đồng, sau quá trình đấu thầu, chủ đầu tư là BV Mắt TP.HCM chỉ có thể tiết kiệm được số tiền vỏn vẹn hơn 700 nghìn đồng.

Gói thầu 23 tỷ, tiết kiệm sát mức 0% và hiện tượng “đội giá”

Đấu thầu là hình thức cạnh tranh văn minh trong nền kinh tế thị trường, nếu chúng ta làm tốt công tác đấu thầu theo đúng nguyên tắc bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch thì chắc chắn hoạt động đấu thầu sẽ góp phần mang lại hiệu quả kinh tế lớn cho cả chủ đầu tư và nhà thầu.

Trong hoạt động đấu thầu, khâu xác định giá đóng vai trò đặc biệt quan trọng, quyết định đến hiệu quả kinh tế của gói thầu nhưng cũng là khâu dễ xảy ra tiêu cực nhất. Để kiểm soát tiêu cực trong hoạt động xác định giá các gói thầu có sử dụng vốn nhà nước, pháp luật về đấu thầu đã quy định rất chặt chẽ về cách thức xác định giá gói thầu tại Khoản 2 Điều 11 Thông tư 58/2016/TT-BTC (được sửa đổi bởi Khoản 7 Điều 1 Thông tư 68/2022/TT-BTC).

Mặc dù, pháp luật quy định chặt chẽ là vậy nhưng qua thực tế các vụ án đã xử lý gần đây phát hiện nhiều thủ đoạn rất tinh vi nhằm “đội giá” gói thầu để thu lợi bất chính, gây thất thoát ngân sách, có thể kể đến như việc chủ đầu tư, nhà thầu thông đồng với đơn vị cung cấp, đơn vị thẩm định giá để gửi báo giá hoặc thẩm định giá cao hơn so với giá thị trường.

Trước thực trạng đó, Ngày Nay đã triển khai chuyên đề nghiên cứu tìm hiểu công tác đấu thầu tại các bệnh viện công trên cả nước - nhằm đóng góp những thông tin hữu ích, giúp ngành Y tế nâng cao hiệu quả trong công tác sử dụng vốn đầu tư công, hạn chế những mất mát đáng tiếc về nhân sự có trình độ. Đơn cử như tại bệnh viện Mắt TP.HCM (sau đây gọi tắt là BV Mắt TP.HCM).

Bất thường đấu thầu ở Bệnh viện Mắt TP.HCM ảnh 1

Ông Đỗ Quốc Hiệp ký Quyết định số 719/QĐ-BVM

Cụ thể, tại gói thầu Mua sắm vật tư tiêu hao cho phẫu thuật phaco do Phó Giám đốc Đỗ Quốc Hiệp ký Quyết định số 719/QĐ-BVM phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu vào ngày 3/8/2022.

Mặc dù được triển khai đấu thầu rộng rãi trong nước và qua mạng, nhưng sau khi thông báo mời thầu thì chỉ có công ty Cổ Phần Dược Thiết bị Y tế Đà Nẵng tham gia dự thầu và trúng với giá 22.963.804.776 đồng (Hai mươi hai tỷ, chín trăm sáu mươi ba triệu, tám trăm linh bốn nghìn, bảy trăm bảy mươi sáu đồng).

So với giá dự toán 22.964.550.500 đồng, sau quá trình đấu thầu, chủ đầu tư là BV Mắt TP.HCM chỉ có thể tiết kiệm được số tiền 745.724 đồng, đạt tỉ lệ 0,003%.

Qua tìm hiểu 2/6 sản phẩm có trong gói thầu, PV nhận thấy đều chênh lệch cao hơn so với giá nhập khẩu vài tỷ đồng.

Đơn cử, sản phẩm Cassette -tip 0.9mm tương thích máy Infiniti (tip 0.9mm; Hãng sản xuất: Alcon, Mỹ) được BV Mắt TP.HCM phê duyệt mức giá 2.539.944 đồng/cái. Trong khi đó, PV được biết sản phẩm này nhập khẩu về Việt Nam có giá khoảng 788.530 đồng (quy đổi tỉ giá ở thời điểm nhập khẩu). Khi cộng thêm 15% thuế thì thiết bị này cũng chỉ có giá trên 900.000 đồng. Với số lượng 5.400 cái, tổng tiền chênh lệch thấp hơn so với giá gói thầu khoảng 8,8 tỷ đồng.

Tương tự, đầu cắt dịch kính tương thích máy Infiniti (Hãng sản xuất: Alcon, Mỹ) có giá 2.923.965 đồng. Còn giá nhập khẩu sản phẩm này khi cộng thêm thuế cũng chỉ 2.327.769 đồng. Với 2.000 cái, tổng số tiền chênh lệch lên tới hơn 1,1 tỷ đồng.

Bất thường đấu thầu ở Bệnh viện Mắt TP.HCM ảnh 2

Tổng số tiền chênh lệch của 2 sản phẩm lên tới hơn 10 tỷ đồng.

Biết rằng nhà thầu phải chịu thêm một số chi phí khác khi đưa sản phẩm đến chủ đầu tư như kho bãi, vận chuyển… Thế nhưng, tổng số tiền chênh lệch của gói thầu so với giá nhập khẩu lên tới hơn 10 tỷ đồng là rất lớn.

Để giải đáp những thắc mắc này nhằm đóng góp thông tin đa chiều, hữu ích, PV đã liên hệ tới BV Mắt TP.HCM nhưng chưa nhận được phản hồi.

Khi thực hiện nghiên cứu đề tài này, chúng tôi vẫn có niềm tin rằng, sẽ không có chuyện nâng giá thiết bị y tế để trục lợi tại gói thầu đã nêu ở trên. Nhưng với con số chênh lệch giá lên đến hơn 10 tỷ đồng và sự im lặng từ phía BV Mắt TP. HCM thì thiết nghĩ, cơ quan chủ quản hay các cơ quan hữu quan cần sớm vào cuộc thanh kiểm tra.

Việc làm này không những minh bạch thông tin trước dư luận mà còn tránh điều tiếng cho chủ đầu tư, nhà thầu cũng như đơn vị thẩm định giá và cả cơ quan chủ quản của BV Mắt TP.HCM và sở Y tế TP.HCM.

Chế tài xử lý về việc vi phạm quy định trong đấu thầu

Trao đổi với PV về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Công Tín, thuộc Công ty Luật AMI, Đoàn Luật sư TP. Đà Nẵng cho biết: “Trong vụ việc này, với tư cách là chủ đầu tư và có liên quan trực tiếp đến gói thầu, BV Mắt TP.HCM và Sở Y tế TP.HCM cần phải nhanh chóng vào cuộc xác minh các dấu hiệu bất thường mà PV, cơ quan báo chí phản ánh. Trường hợp qua thanh tra, kiểm tra xác định có sai phạm cần xử lý nghiêm các cá nhân, tập thể có khiếm khuyết, vi phạm hoặc chuyển hồ sơ cho cơ quan công an điều tra, khởi tố theo thẩm quyền”.

Luật sư Tín cho biết thêm, theo quy định của pháp luật hiện hành, hành vi “đội giá” gói thầu nhằm trục lợi hoặc gây thiệt hại cho Nhà nước có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 222 Bộ Luật Hình sự); Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 360 Bộ Luật Hình sự); Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ (Điều 356 Bộ Luật Hình sự)…

Điều 222 Bộ luật Hình sự 2015 (được bổ sung bởi điểm k khoản 1 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng như sau:

Tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng
Người nào thực hiện một trong những hành vi sau đây, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu;
b) Thông thầu;
c) Gian lận trong đấu thầu;
d) Cản trở hoạt động đấu thầu;
đ) Vi phạm quy định của pháp luật về bảo đảm công bằng, minh bạch trong hoạt động đấu thầu;
e) Tổ chức lựa chọn nhà thầu khi nguồn vốn cho gói thầu chưa được xác định dẫn đến nợ đọng vốn của nhà thầu; g) Chuyển nhượng thầu trái phép. Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm: a) Vì vụ lợi; b) Có tổ chức; c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; d) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;
đ) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.
Phạm tội gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Như vậy, tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ phạm tội với mức xử phạt có thể lên đến 20 năm tù.