Bí ẩn hai pho tượng người sống được công nhận là bảo vật quốc gia trong ngôi cổ tự gần 2.000 năm ở Việt Nam

Đệ nhất danh lam đất kinh kỳ

Chùa Đậu tọa lạc tại thôn Gia Phúc, xã Nguyễn Trãi, huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội. Chùa nằm cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 25km về phía Nam, nằm bên bờ nam sông Đáy.

Nổi tiếng là "đệ nhất danh lam đất kinh kỳ" dưới triều đại vua Lê Thần Tông (thế kỷ XVII), chùa Đậu mang trong mình bề dày lịch sử hơn 2.000 năm, từ thời Sĩ Nhiếp vào thế kỷ thứ 3, theo như ghi chép trong cuốn sách lưu trữ tại đây. Trải qua bao thăng trầm của thời gian, chùa Đậu đã nhiều lần được tu sửa, tôn tạo, trở thành minh chứng cho sự phát triển của Phật giáo tại Việt Nam. Nhờ những giá trị lịch sử, văn hóa và kiến trúc độc đáo, chùa Đậu đã được xếp hạng Di tích lịch sử, nghệ thuật loại A vào năm 1964.

Chùa Đậu Thường Tín không chỉ là một ngôi chùa cổ kính linh thiêng mà còn là nơi thờ hệ thống Tứ Pháp độc đáo, bao gồm Pháp Vân (Thần Mây), Pháp Vũ (Thần Mưa), Pháp Lôi (Thần Sấm) và Pháp Điện (Thần Chớp). Theo sử sách ghi chép, từ khi mới được xây dựng, chùa đã nổi tiếng linh thiêng và thu hút nhiều bậc vua quan, trí sĩ đến vãn cảnh, cầu an, cầu mùa màng bội thu.

Ngày nay, chùa Đậu vẫn là điểm đến tâm linh thu hút đông đảo du khách và Phật tử tứ phương. Đến với chùa, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng kiến trúc cổ kính, thanh tịnh mà còn có thể cầu bình an, cầu công danh, sự nghiệp, học tập suôn sẻ...

Chùa Đậu nằm trên khoảng đất rộng hơn 1ha, xung quanh đều là những hàng cây cổ thụ tỏa bóng mát. Kiến trúc chùa mang đậm dấu ấn thời gian với cấu trúc hệ thống tứ pháp đặc trưng của Phật giáo, tuân thủ phong cách "nội công, ngoại quốc" và "tiền Phật, hậu thánh".

Khuôn viên chùa được sắp xếp theo bố cục hình chữ Công, với các cụm công trình khác bao quanh tạo thành hình chữ Quốc. Bước qua cổng tam quan uy nghi, du khách sẽ lần lượt khám phá các hạng mục chính như tiền đường, tam bảo, nhà tả vu, nhà hữu vu và nhà tổ. Mỗi hạng mục đều mang những giá trị kiến trúc và tâm linh riêng biệt, góp phần tạo nên vẻ đẹp tổng thể hài hòa và ấn tượng cho ngôi chùa.

Tiền đường là nơi du khách thường xuyên lui tới để chiêm bái và tham gia các hoạt động Phật giáo. Nơi đây được thiết kế rộng rãi, thoáng mát với những bức tượng Phật uy nghi, trang nghiêm. Tam bảo, nơi thờ tự chính của chùa, tọa lạc ở vị trí trung tâm, ẩn chứa nhiều giá trị tâm linh và văn hóa sâu sắc. Nhà tả vu và nhà hữu vu nằm hai bên tam bảo, đóng vai trò như hai cánh tay hỗ trợ cho công trình chính. Cuối cùng, nhà tổ là nơi tôn thờ và tưởng nhớ các vị tổ sư đã có công xây dựng và phát triển ngôi chùa.

Chùa Đậu mang đậm dấu ấn kiến trúc nghệ thuật dân gian Việt Nam hưng thịnh vào thế kỷ 17, với nhiều nét độc đáo và tinh tế. Điểm nhấn nổi bật nhất chính là các vách gỗ được chạm khắc thủ công vô cùng tinh xảo bởi những người thợ tài hoa.

Đặc biệt, ngôi chính điện từ thời Hậu Lê sở hữu kiến trúc đặc sắc nhất, thể hiện qua mái lợp ngói mũi hài cong vút, những cột xà chạm khắc hình rồng uy nghi, bệ đá chạm hoa sen thanh tao, cùng bộ cửa tám cánh chạm khắc tứ linh (long, lân, quy, phượng) lộng lẫy, được sơn son thếp vàng rực rỡ.

Hai pho tượng người thật là bảo vật quốc gia

Nổi bật trong chùa Đậu Thường Tín đó là pho tượng táng của hai vị thiền sư Vũ Khắc Minh và thiền sư Vũ Khắc Trường, khi hai vị thiền sư đắc đạo để lại toàn thân xá lợi. Chùa Đậu từng là nơi hai nhà sư tu hành đắc đạo đầu thế kỷ 17.

Trong cuộc phỏng vấn với báo Vietnamnet, Đại đức Thích Quang Minh - trụ trì chùa Đậu chia sẻ: “Thiền sư Vũ Khắc Minh viên tịch vào năm 1639, để lại xá lợi toàn thân. Trên thực tế các nhà sư của Việt Nam tu hành, ngộ đạo và giải thoát đắc đạo nhiều nhưng có ngài thì ẩn, có ngài không hiện, có ngài hiện một thời gian rồi ẩn nhưng đến đời nay mà đương đại chúng sinh nhìn thấy thì chỉ còn hai thiền sư ở chùa Đậu”.

Điều này đã được kiểm chứng bằng khoa học vào năm 1983, các nhà khoa học đã rước hai thiền sư ra Bệnh viện Bạch Mai để chụp X quang. Kết quả kiểm tra X-quang thể hiện, pho tượng táng là toàn bộ Nhục thân Bồ tát của hai vị thiền sư, không hề có dấu vết đục đẽo hay bị rút bỏ nội tạng. Tượng của thiền sư Vũ Khắc Minh cao khoảng 57cm và có trọng lượng 7,5kg. Tượng của thiền sư Vũ Khắc Trường cao khoảng 75cm và có trọng lượng 31kg.

Trải qua gần 400 năm, pho tượng táng tại chùa Đậu của thiền sư Vũ Khắc Trường có nhiều vết hư hỏng. Tuy nhiên, pho tượng táng của thiền sư Vũ Khắc Minh lại vẫn duy trì được vẻ nguyên vẹn như ban đầu.

Ngoài ra, chùa Đậu Thường Tín vẫn đang lưu giữ hệ thống di vật và các cấu kiện kiến trúc có giá trị cao, lâu đời như hệ thống bia cổ, gạch thời Mạc trang trí hình rồng, nét chạm khắc hình thú, họa tiết hoa lá, cá chép hóa rồng…

Nổi bật nhất phải kể đến đôi rồng đá ở bậc thềm khu vực nhà tiền đường và cuốn sách quý bằng đồng. Đôi rồng đá được dựng từ thời Trần, mang đậm dấu ấn nghệ thuật thời kỳ này. Hiện nay, một bản sao của đôi rồng đá đã được bảo tàng Lịch sử quốc gia trưng bày. Cuốn sách bằng đồng có niên đại từ thời Sĩ Nhiếp, đầu thế kỷ thứ 3, là nguồn tư liệu quý giá cho nghiên cứu lịch sử.

Chùa Đậu Thường Tín là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm kiếm sự thanh tịnh tâm hồn, hòa mình vào không gian văn hóa truyền thống và khám phá những giá trị lịch sử lâu đời.

>> Ngôi chùa ‘treo’ trên vách núi dựng đứng suốt 700 năm, nổi tiếng với bức tượng Phật tự nhiên lớn nhất Trung Quốc cao 147m