Cách bà Trương Mỹ Lan 'cài cắm nhân sự' để thâu tóm, rút tiền Ngân hàng SCB

Cáo buộc của VKSND Tối cao cho rằng, bà Trương Mỹ Lan đã tuyển chọn, đưa các cá nhân thân tín, có trình độ trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, nghe theo chỉ đạo vào các vị trí lãnh đạo chủ chốt tại Ngân hàng SCB, trả mức lương 200 - 500 triệu đồng/tháng; tặng, thưởng tiền, cổ phần SCB, để thông qua các cá nhân này điều hành toàn bộ hoạt động của SCB, trong đó có hoạt động cho vay.

Bằng cách thâu tóm, nắm giữ cổ phần, chi phối, điều hành hoạt động ngân hàng thông qua các đối tượng chủ chốt, bà Trương Mỹ Lan đã sử dụng Ngân hàng SCB như một công cụ tài chính, huy động tiền gửi và vốn từ các nguồn khác, sau đó chỉ đạo rút tiền bằng cách tạo lập các khoản vay khống, phục vụ cho mục đích cá nhân.

Để rút được tiền từ Ngân hàng SCB, bà Lan đã điều hành, chỉ đạo các cá nhân thân tín, giữ vai trò chủ chốt tại SCB và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát để chỉ đạo những người này tổ chức thành lập nhiều bộ phận, đơn vị, công ty, thuê và sử dụng hàng nghìn cá nhân, câu kết chặt chẽ với nhau, thông đồng với các công ty thẩm định giá, triển khai rút tiền từ SCB.

Theo cáo trạng, mỗi khi cần rút tiền của Ngân hàng SCB, bà Trương Mỹ Lan chỉ đạo người dưới quyền phối hợp, câu kết nhau để tạo lập hồ sơ, phương án vay vốn khống nhằm hợp thức; đưa các cá nhân được thuê/nhờ đứng tên khoản vay, đứng tên tài sản, đại diện công ty “ma” đến ký vào hồ sơ vay vốn khống, hồ sơ thế chấp, hầu hết là ký vào các tờ giấy trắng đã được đánh dấu sẵn vị trí cần ký.

Các đại diện pháp nhân và cá nhân đứng tên khoản vay đều không được thụ hưởng và sử dụng tiền, không biết mình vay và nợ SCB số tiền đặc biệt lớn; những người đứng tên tài sản đều xác nhận không phải là tài sản của họ.

Hầu hết các khoản vay của bà Trương Mỹ Lan, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát được giải ngân trước và thực hiện hợp thức sau. Trên hồ sơ, các khoản vay thể hiện thời điểm giải ngân cùng thời điểm ký hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp. Nhưng thực tế, việc rút tiền tại Ngân hàng SCB đã được thực hiện trước khi hợp đồng tín dụng, thủ tục thế chấp tài sản được hoàn thiện, hợp thức.

Trong 1.284 khoản vay thuộc trách nhiệm của bà Trương Mỹ Lan còn dư nợ, có 684 khoản vay/dư nợ hơn 328 nghìn tỷ đồng chưa có thủ tục thế chấp khi giải ngân, số còn lại, tài sản đảm bảo chủ yếu là cổ phần, quyền tài sản.

Có 201 khoản vay/dư nợ hơn 11.686 tỷ đồng, hồ sơ vay không có phê duyệt của cấp có thẩm quyền tại Ngân hàng SCB.

Nâng khống giá tài sản đảm bảo

Cáo buộc còn cho rằng, để rút tiền từ SCB thông qua thủ đoạn lập hồ sơ vay vốn khống, bà Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo cán bộ Ngân hàng SCB thông đồng, câu kết với các đối tượng tại những công ty thẩm định giá, phát hành chứng thư thẩm định giá hợp thức hồ sơ vay vốn của bà Lan.

Trong đó, lãnh đạo Ngân hàng SCB chỉ đạo cấp dưới trực tiếp hoặc qua trung gian để liên hệ các công ty thẩm định giá, thông đồng, nâng giá tài sản lên nhiều lần, ghi ngày, tháng phát hành các chứng thư theo yêu cầu của Ngân hàng SCB để hợp thức thủ tục vay vốn.

Kết quả điều tra xác định, SCB đã thuê 19 công ty thẩm định giá/46 đối tượng là giám đốc, phó giám đốc, thẩm định viên, nhân viên thực hiện phát hành tham gia phát hành 378 chứng thư có liên quan đến các khoản vay còn dư nợ của nhóm bà Trương Mỹ Lan.

Đến nay, đã xác định có 5 công ty thẩm định giá/7 cá nhân là giám đốc, phó giám đốc, thẩm định viên, cá nhân môi giới phát hành 23 chứng thư thẩm định giá hợp thức cho các khoản vay của nhóm Trương Mỹ Lan. 5 công ty thẩm định giá này gồm: Công ty Tầm nhìn mới, Công ty MHD, Công ty Thiên Phú, Công ty E xim, Công ty DATC.

Để hợp thức hồ sơ, rút tiền được tại Ngân hàng SCB, bà Trương Mỹ Lan và các đồng phạm đã dùng nhiều tài sản chưa đủ điều kiện pháp lý, nâng khống giá để đưa vào làm tài sản bảo đảm cho các khoản vay.

Đối với 1.284 khoản vay còn dư nợ thuộc trách nhiệm của bà Trương Mỹ Lan, có 1.166 mã tài sản có giá trị sổ sách Ngân hàng SCB ghi nhận, phân bổ là hơn 1,2 triệu tỷ đồng, nhưng Công ty Thẩm định giá Hoàng Quân chỉ định giá được 726/1.166 mã tài sản, còn lại 440/1.166 mã tài sản, Công ty Thẩm định giá Hoàng Quân không định giá vì lý do các tài sản là cổ phần, cổ phiếu, quyền tài sản, bất động sản không đủ hồ sơ, pháp lý tài sản…

Khi cần rút các tài sản có pháp lý, có giá trị để bán hoặc sử dụng cho các mục đích khác, bà Trương Mỹ Lan chỉ đạo các đồng phạm thực hiện việc hoán đổi, rút các tài sản đảm bảo có giá trị ra khỏi Ngân hàng SCB, thay thế bằng các tài sản khác, hầu hết có giá trị thấp hơn tài sản đã rút ra.

Để dễ dàng hoán đổi tài sản bảo đảm, Chủ tịch Vạn Thịnh Phát và các đồng phạm tại Ngân hàng SCB không thực hiện việc đăng ký giao dịch bảo đảm.

Trong số 1.284 khoản vay thuộc trách nhiệm của bà Trương Mỹ Lan, có 240 tài sản bảo đảm có tổng trị giá trên sổ sách là hơn 487 nghìn tỷ đồng, bị hoán đổi thành 278 tài sản bảo đảm, giá trị trên sổ sách là hơn 351 nghìn tỷ đồng; Công ty Thẩm định giá Hoàng Quân chỉ định giá được 260/278 tài sản với tổng trị giá hơn 108 nghìn tỷ đồng.