Cặp nhạc sĩ song sinh duy nhất lịch sử Việt Nam được nhận giải thưởng Nhà nước, sở hữu 7 ca khúc lọt top 'hay nhất thế kỷ'
Hai nhạc sĩ sở hữu kho tàng đồ sộ tới 700 ca khúc chủ yếu viết cho thiếu nhi, trong đó nhiều bài hát đi cùng năm tháng.
Danh sách “50 ca khúc thiếu nhi hay nhất thế kỷ XX” không chỉ là sự tôn vinh những giai điệu đi cùng năm tháng, mà còn là minh chứng sinh động cho sức sống bền bỉ của âm nhạc thiếu nhi Việt Nam. Trong tuyển tập này, đáng chú ý có tới 7 ca khúc của hai nhạc sĩ Hoàng Long - Hoàng Lân, những người đã dành trọn sự nghiệp để gieo mầm âm nhạc trong tâm hồn nhiều thế hệ trẻ em Việt.
Các ca khúc như Bác Hồ - Người cho em tất cả, Từ rừng xanh cháu về thăm Lăng Bác, Đi học về, Những bông hoa những bài ca, Mùa hè ước mong… không chỉ quen thuộc trong trường học, chương trình thiếu nhi, mà còn trở thành ký ức chung của nhiều thế hệ công chúng.
Cặp song sinh đặc biệt của âm nhạc Việt Nam
Nhạc sĩ Hoàng Long - Hoàng Lân sinh ngày 18/6/1942, quê gốc Vĩnh Yên. Là cặp anh em song sinh, Hoàng Long chào đời trước em trai 15 phút. Sự tương đồng về ngoại hình khiến ngay cả những người hoạt động lâu năm trong Hội Nhạc sĩ Việt Nam cũng từng nhiều lần nhầm lẫn giữa hai ông.
Tuổi thơ của hai nhạc sĩ gắn liền với những biến động lớn của đất nước. Năm 12 tuổi, Hoàng Long - Hoàng Lân phải xa mẹ khi bà vào miền Nam. Việc liên lạc dần đứt đoạn và phải đến khi tròn 33 tuổi, hai anh em mới có dịp đoàn tụ, gặp lại mẹ sau nhiều năm xa cách. Những trải nghiệm sớm về chia ly, thiếu thốn tình thân được cho là đã góp phần hình thành chất nhân văn sâu lắng trong âm nhạc của hai ông sau này.
Ngay từ sớm, Hoàng Long - Hoàng Lân đã bộc lộ năng khiếu âm nhạc rõ rệt. Năm 1959, ca khúc Em đi thăm miền Nam ra đời, nhanh chóng được thiếu nhi yêu mến và trở thành dấu mốc mở đầu cho con đường sáng tác, đặc biệt là mảng âm nhạc thiếu nhi của hai anh em.
Sau đó, cả hai cùng thi đỗ và theo học tại Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). Tốt nghiệp, hai nhạc sĩ vừa sáng tác, vừa tham gia công tác giảng dạy và nghiên cứu âm nhạc.
Nhạc sĩ Hoàng Long giảng dạy tại Cao đẳng Nhạc họa, Nhạc viện Hà Nội và tham gia nghiên cứu giáo dục âm nhạc tại Viện Khoa học Giáo dục (Bộ Giáo dục và Đào tạo). Trong khi đó, nhạc sĩ Hoàng Lân từng tu nghiệp tại Viện Sư phạm âm nhạc Zoltán Kodály (Hungary), trước khi trở về nước giảng dạy tại Cao đẳng Nhạc họa Trung ương, Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội và giữ cương vị Hiệu trưởng nhà trường.
Âm nhạc giản dị nhưng bền bỉ với thời gian
Âm nhạc của Hoàng Long - Hoàng Lân được đánh giá cao bởi sự giản dị, trong sáng, dễ hát, dễ nhớ, không cầu kỳ về kỹ thuật nhưng giàu cảm xúc. Chính sự mộc mạc ấy đã giúp các sáng tác của hai ông trở thành một phần không thể thiếu trong các trường học, sân khấu, chương trình thiếu nhi…
Trong suốt sự nghiệp, hai nhạc sĩ sáng tác hơn 700 ca khúc, phần lớn dành cho thiếu nhi. Dù là hai cá thể sáng tạo độc lập, Hoàng Long và Hoàng Lân luôn phối hợp chặt chẽ trong quá trình sáng tác. Khi thì người viết bản thảo, người tham gia hoàn thiện. Cũng có lúc người tìm chủ đề, người phát triển thành ca khúc.
Nhiều tác phẩm của hai ông đã trở thành “kinh điển” của âm nhạc thiếu nhi Việt Nam như Em đi thăm Miền Nam (1959); Cô giáo vùng cao (1960); Đi học về (1961); Bác Hồ - Người cho em tất cả (1975); Từ rừng xanh cháu về thăm lăng Bác (1978); Đường và chân (thơ: Xuân Tửu) (1982); Vì sao con mèo rửa mặt (1982).
Năm 2012, Hoàng Long - Hoàng Lân được Chủ tịch nước trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật cho loạt tác phẩm tiêu biểu Bác Hồ - Người cho em tất cả, Em đi thăm miền Nam, Đi học về, Từ rừng xanh cháu về thăm Lăng Bác, Những bông hoa những bài ca, Mùa hè ước mong, Kể chuyện con trâu gầy, Tiếng gõ cửa, Cùng múa hát dưới trăng, Mèo con đi học, Nụ cười đi học, tuyển tập Âm nhạc tuổi thơ.
Không chỉ sáng tác ca khúc, hai nhạc sĩ còn viết nhạc cho phim hoạt hình, kịch múa rối, góp phần làm phong phú đời sống nghệ thuật dành cho thiếu nhi. Mới đây, Hoàng Long - Hoàng Lân cùng gia đình đã trao tặng nhiều bản thảo, tư liệu và hiện vật quý giá liên quan đến sự nghiệp sáng tác của mình cho Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III.
Từ những giai điệu trong trẻo, giản dị, Hoàng Long - Hoàng Lân đã lặng lẽ nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ Việt suốt nhiều thập kỷ. Âm nhạc của họ không chỉ là ký ức, mà còn là nền tảng bền vững cho bao thế hệ thiếu nhi.
