Cây cầu vượt sông 2 tầng duy nhất ở Thủ đô, hoàn thành sau 11 năm thi công

Cầu Thăng Long nằm tại vị trí km6+300 trên quốc lộ Nam Thăng Long, nối trung tâm Hà Nội với sân bay quốc tế Nội Bài, cách cầu Long Biên 11km về phía thượng lưu sông Hồng. Tại thời điểm khánh thành, đây là cây cầu có chiều dài lớn nhất Việt Nam, với tổng chiều dài toàn tuyến xấp xỉ 10,7km.

Cầu có hai tầng, tầng dưới dành cho đường sắt khổ ray 1.435mm ở giữa và hai làn xe thô sơ rộng 3,5m hai bên, tầng trên là đường ô tô rộng 15m với bốn làn xe, kèm hai lối đi bộ rộng 1,5m. Tính theo từng loại hình giao thông, chiều dài tuyến đường sắt tầng dưới là hơn 5,5km, tầng ô tô hơn 3,1km và đường xe thô sơ hơn 2,6km.

Khởi công năm 1974 trong bối cảnh đất nước đang đối mặt với cuộc chiến tranh khốc liệt, cầu Thăng Long là cây cầu thứ hai vượt sông Hồng tại Hà Nội.

Giai đoạn đầu, chuyên gia Trung Quốc tham gia hỗ trợ khảo sát và xây dựng các trụ cầu đầu tiên. Đến năm 1978, khi mới hoàn thành 9/14 trụ, họ rút về nước. Trước nguy cơ đình trệ, cùng năm đó, Liên Xô quyết định viện trợ không hoàn lại để tiếp tục thi công cầu Thăng Long.

Cầu Thăng Long được khởi công năm 1974 trong bối cảnh đất nước đang đối mặt với cuộc chiến tranh khốc liệt

Kể từ giữa năm 1979, các chuyên gia Liên Xô chính thức có mặt tại công trường, mang theo thiết bị, vật liệu và công nghệ hiện đại, đồng thời thay đổi một số thiết kế cũ theo hướng tiên tiến hơn.
Gần 160 lượt chuyên gia Liên Xô đã hỗ trợ Việt Nam thi công, cung cấp hàng chục nghìn tấn thép, dầm thép, xi măng mác cao, cùng hàng trăm tấn máy móc, thiết bị chuyên dụng.

Tổng bí thư Lê Duẩn (người mặc áo đen, đội mũ), Bộ trưởng GTVT Đồng Sĩ Nguyên và chuyên gia Liên Xô đi bộ trên mặt thép tầng 2 của cầu Thăng Long

Xí nghiệp Liên hợp cầu Thăng Long được thành lập để đảm nhiệm việc xây dựng, gồm bốn xí nghiệp cầu và một xí nghiệp cơ giới. Mô hình này là một thử nghiệm mới mẻ với ngành xây dựng cầu tại Việt Nam thời điểm đó. Ban đầu, lực lượng kỹ sư, công nhân gồm 1.600 người, sau tăng lên 8.300 người.
Trong quá trình triển khai, Việt Nam lần đầu tiên tiếp cận các kỹ thuật tiên tiến như thi công móng giếng chìm bằng phương pháp “định vị giếng chìm chở nổi”, bịt đáy trụ cầu ở độ sâu 40m trong nền địa chất phức tạp, đắp đảo bằng bao tải thay thế khung vây cọc ván thép, thi công dàn dầm thép lớn bằng bu-lông cường độ cao. Nhờ sự hỗ trợ từ chuyên gia Liên Xô, đội ngũ kỹ sư và công nhân Việt Nam đã làm chủ nhiều công nghệ mới như phun cát, phun sơn, hàn tự động, kiểm tra mối hàn hay lắp hẫng dầm thép.

Các chuyên gia Liên Xô sang hỗ trợ Việt Nam xây dựng cầu Thăng Long

Phần cầu chính vượt sông gồm 15 nhịp dầm thép, mỗi nhịp dài 112m. Móng trụ cầu sử dụng giếng chìm, trong khi cầu dẫn hai bên dùng dầm bê tông dự ứng lực và móng cọc ống đường kính 55cm. Quá trình thi công diễn ra trong điều kiện vô cùng khó khăn, luôn phải đối mặt với lũ lụt và thiếu vật tư, nhưng vẫn đảm bảo tiến độ. Sau 11 năm xây dựng, đến tháng 5/1985, cầu Thăng Long chính thức được khánh thành, trở thành một biểu tượng của tình hữu nghị Việt – Xô.

Diện mạo cầu Thăng Long hiện tại

Không chỉ nổi bật về quy mô và thời gian thi công kéo dài nhất trong các công trình cầu tại Việt Nam lúc bấy giờ, cầu Thăng Long còn là công trình có công nghệ hiện đại vào loại bậc nhất Đông Nam Á.

Theo Báo Giao Thông, các chuyên gia nhận định nếu xây dựng một cây cầu tương đương hiện nay, kinh phí sẽ không dưới 500 triệu USD. Chi phí xây dựng cầu Thăng Long thời điểm đó được tối ưu nhờ được viện trợ toàn bộ thiết bị, vật liệu và nhân lực. Khi ấy, đồng Rúp Liên Xô có giá trị tương đương với đồng USD.

Sau 40 năm khai thác, cầu Thăng Long đã trải qua nhiều lần sửa chữa

Trải qua tròn 40 năm khai thác, cầu Thăng Long vẫn giữ vai trò then chốt trong việc kết nối trung tâm Thủ đô với sân bay Nội Bài và các tỉnh phía Bắc. Dù Hà Nội hiện có thêm nhiều cầu vượt sông Hồng như Chương Dương, Vĩnh Tuy, Thanh Trì, Nhật Tân…, và sắp tới có thêm nhiều cây cầu mới được xây dựng, cầu Thăng Long vẫn giữ vị trí đặc biệt nhờ thiết kế hai tầng hiếm có và giá trị biểu tượng gắn liền với một giai đoạn lịch sử đặc biệt của đất nước.

Tổng hợp

Ảnh: Sưu tầm nhiều nguồn