ChatGPT vẽ BXH các ngành nghề dễ thất nghiệp nhất sau AI, ngành tưởng chừng ‘không thể thay thế’ lại đứng đầu bảng
Sự phát triển như vũ bão của AI khiến người lao động, đặc biệt là những người trẻ, cảm thấy khó khăn trong thời kỳ ‘chọn ngành nghề’.
Sự phát triển vượt bậc của trí tuệ nhân tạo (AI) trong những năm gần đây đang làm thay đổi toàn diện cách chúng ta sống, làm việc và tương tác. Từ các trợ lý ảo thông minh như ChatGPT đến các hệ thống tự động hóa phức tạp trong sản xuất, AI không chỉ mang lại cơ hội mà còn đặt ra những thách thức lớn, đặc biệt đối với thị trường lao động. Người trẻ, những người đang đứng trước ngã rẽ sự nghiệp, không khỏi hoang mang với những câu hỏi như: “Học ngành gì để không thất nghiệp?”, “AI sẽ thay thế công việc nào?”, và “Làm sao để thích nghi trong thời đại này?”.
Một bảng xếp hạng gần đây từ ChatGPT, tổng hợp từ các báo cáo uy tín của OpenAI, World Economic Forum, McKinsey và PwC, đã làm sáng tỏ mức độ rủi ro của các ngành nghề trước sự “xâm lấn” của AI, với những kết quả bất ngờ khiến nhiều người phải suy ngẫm.
Bảng xếp hạng: Ngành nghề nào dễ bị AI thay thế nhất?
Dựa trên các phân tích chuyên sâu từ các tổ chức hàng đầu, ChatGPT đã đưa ra một bảng xếp hạng các ngành nghề có nguy cơ bị AI thay thế, được đánh giá trên thang điểm từ 1 đến 10 (1 là nguy cơ thấp nhất, 10 là nguy cơ cao nhất). Dưới đây là danh sách chi tiết:
| Vị trí | Ngành nghề | Nguy cơ bị AI thay thế (1–10) | Mức rủi ro |
| 1 | Nhân sự - Tuyển dụng | 9.4 | Rất cao |
| 2 | Nhập liệu - Kế toán sơ cấp | 9.2 | Rất cao |
| 3 | Dịch thuật - Biên phiên dịch | 8.9 | Rất cao |
| 4 | Chăm sóc khách hàng | 8.5 | Cao |
| 5 | Nhân viên hành chính | 8.3 | Cao |
| 6 | Lập trình viên junior | 7.9 | ⚠️ Trung bình - cao |
| 7 | Marketing nội dung cơ bản | 7.5 | ⚠️ Trung bình |
| 8 | Giảng viên lý thuyết (online) | 6.8 | ⚠️ Trung bình |
| 9 | Tài xế - Giao hàng | 6.1 | ⚠️ Trung bình |
| 10 | Luật sư - Cố vấn pháp lý | 5.5 | ⚠️ Trung bình thấp |
Ngành nhân sự - Tuyển dụng: “Ngôi vương” bất ngờ của rủi ro
Đứng đầu danh sách là ngành nhân sự - tuyển dụng, một lĩnh vực tưởng chừng “bất khả xâm phạm” vì liên quan đến yếu tố con người. Tuy nhiên, với điểm nguy cơ lên đến 9.4/10, ngành này đang đối mặt với sự tự động hóa mạnh mẽ từ AI. Lý do được ChatGPT chỉ ra bao gồm:
- Tự động hóa quy trình tuyển dụng: Các công cụ AI hiện nay có khả năng lọc CV, đánh giá hồ sơ và phân tích dữ liệu ứng viên nhanh chóng và chính xác hơn con người. Các hệ thống như ATS (Applicant Tracking System) kết hợp AI có thể loại bỏ thiên kiến, tối ưu hóa quy trình và giảm chi phí đáng kể.
- Chatbot và trợ lý ảo: Các công việc như đăng tin tuyển dụng, trả lời thắc mắc của ứng viên, sắp xếp lịch phỏng vấn hay thậm chí tiến hành phỏng vấn sơ bộ đều có thể được giao cho chatbot thông minh. Ví dụ, các công ty như Unilever đã sử dụng AI để sàng lọc ứng viên, giảm 16% thời gian tuyển dụng.
- Chuyển đổi sang mô hình AI-driven: Nhiều doanh nghiệp đang chuyển sang các nền tảng tuyển dụng dựa trên AI, chỉ giữ lại con người cho các vai trò chiến lược như xây dựng văn hóa doanh nghiệp hay quản lý nhân sự cấp cao.
Điều này tạo nên một nghịch lý đáng buồn: ngành nghề từng nắm quyền quyết định số phận nghề nghiệp của người khác giờ đây lại đứng trước nguy cơ bị “loại bỏ” sớm nhất.
a) Các ngành nghề khác trong “vùng nguy hiểm”
Ngoài nhân sự, các ngành như nhập liệu - kế toán sơ cấp (9.2/10) và dịch thuật - biên phiên dịch (8.9/10) cũng nằm trong nhóm rủi ro rất cao. Những công việc này thường mang tính lặp lại, dễ chuẩn hóa và không đòi hỏi nhiều sáng tạo, khiến chúng trở thành “miếng mồi ngon” cho AI:
- Nhập liệu - Kế toán sơ cấp: Các phần mềm như QuickBooks hay các công cụ AI như Xero có thể tự động hóa việc nhập dữ liệu, xử lý hóa đơn và lập báo cáo tài chính cơ bản. Theo McKinsey, khoảng 30% công việc kế toán hiện tại có thể được tự động hóa hoàn toàn vào năm 2030.
- Dịch thuật - Biên phiên dịch: Với sự tiến bộ của các mô hình ngôn ngữ như Google Translate, DeepL hay thậm chí ChatGPT, việc dịch thuật tự động đã đạt độ chính xác đáng kinh ngạc. Các công cụ này không chỉ dịch nhanh mà còn có thể học ngữ cảnh và phong cách, khiến vai trò của biên dịch viên truyền thống bị thu hẹp.
Các ngành như chăm sóc khách hàng (8.5/10) và nhân viên hành chính (8.3/10) cũng không nằm ngoài tầm ngắm. Chatbot AI như Zendesk hay Intercom đang thay thế các nhân viên chăm sóc khách hàng trong việc trả lời câu hỏi cơ bản, xử lý khiếu nại hay hướng dẫn khách hàng. Tương tự, các công cụ như Microsoft Power Automate có thể tự động hóa các tác vụ hành chính như quản lý lịch họp, lưu trữ tài liệu hay xử lý email.
b) Những ngành nghề “trung bình” nhưng không nên chủ quan
Ở mức nguy cơ trung bình, các ngành như lập trình viên junior (7.9/10), marketing nội dung cơ bản (7.5/10) và giảng viên lý thuyết online (6.8/10) cũng đang chịu áp lực từ AI:
- Lập trình viên junior: Các công cụ như GitHub Copilot hay Tabnine có thể viết mã cơ bản, sửa lỗi và tối ưu hóa code, khiến các lập trình viên mới vào nghề gặp khó khăn trong việc cạnh tranh. Tuy nhiên, các lập trình viên cấp cao, những người làm việc với kiến trúc hệ thống phức tạp, vẫn có chỗ đứng vững chắc.
- Marketing nội dung cơ bản: AI có thể tạo bài viết, quảng cáo hoặc nội dung mạng xã hội chỉ trong vài giây. Các công cụ như Jasper hay Copy.ai đang thay thế các công việc viết nội dung đơn giản, nhưng những chiến lược marketing sáng tạo và cá nhân hóa vẫn cần đến bàn tay con người.
- Giảng viên lý thuyết online: Với sự phát triển của các nền tảng học trực tuyến như Coursera hay Khan Academy, kết hợp với AI tạo nội dung giảng dạy, các giảng viên lý thuyết truyền thống đang mất dần lợi thế. Tuy nhiên, giáo dục trực tiếp hoặc các khóa học đòi hỏi tương tác sâu vẫn là “lãnh địa” của con người.
c) Ngành nghề ít rủi ro hơn: Cơ hội cho sự sáng tạo và cảm xúc
Ở cuối bảng xếp hạng, các ngành như tài xế - giao hàng (6.1/10) và luật sư - cố vấn pháp lý (5.5/10) có mức nguy cơ thấp hơn, nhưng không phải là không chịu ảnh hưởng. Xe tự hành và drone giao hàng đang được thử nghiệm rộng rãi, nhưng các yếu tố như an toàn giao thông và chi phí triển khai vẫn là rào cản lớn. Trong khi đó, lĩnh vực pháp lý đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về ngữ cảnh xã hội, đạo đức và khả năng đàm phán – những thứ mà AI chưa thể thay thế hoàn toàn.
Lời khuyên từ ChatGPT: Thích nghi hay bị đào thải
ChatGPT nhấn mạnh một nguyên tắc quan trọng: “Không phải ngành nào cũng sẽ bị thay thế hoàn toàn, mà là các phần việc lặp lại, không sáng tạo, không gắn với con người thật sự sẽ bị đào thải trước”. Điều này có nghĩa là ngay cả trong những ngành có nguy cơ cao, vẫn có cơ hội cho những người biết thích nghi. Dưới đây là một số chiến lược để “sống sót” trong thời đại AI:
1. Nâng cấp kỹ năng chiến lược và sáng tạo: Tập trung vào các kỹ năng mà AI khó thay thế, như tư duy chiến lược, giải quyết vấn đề phức tạp, sáng tạo nội dung độc đáo và xây dựng mối quan hệ con người.
2. Học cách làm việc cùng AI: Thay vì xem AI là đối thủ, hãy học cách sử dụng nó như một công cụ. Ví dụ, một chuyên viên nhân sự có thể dùng AI để lọc CV nhưng tập trung vào việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp.
3. Phát triển kỹ năng mềm: Các kỹ năng như giao tiếp, đồng cảm, lãnh đạo và làm việc nhóm vẫn là “vũ khí” mà con người vượt trội hơn AI.
4. Không ngừng học hỏi: Theo World Economic Forum, 50% kỹ năng hiện tại sẽ lỗi thời trong 5 năm tới. Việc học liên tục, từ các khóa học trực tuyến đến đào tạo tại chỗ, là chìa khóa để duy trì tính cạnh tranh.
Sự phát triển của AI không chỉ là một mối đe dọa mà còn là một cơ hội để tái định hình thị trường lao động. Những ngành nghề đứng đầu bảng xếp hạng rủi ro như nhân sự, nhập liệu hay dịch thuật đang đối mặt với sự thay đổi lớn, nhưng điều đó không có nghĩa là tất cả đều sẽ biến mất. Thay vào đó, AI đang buộc chúng ta phải tư duy lại về giá trị của con người trong công việc: sự sáng tạo, cảm xúc và khả năng thích nghi.
Nếu bạn đang lo lắng về tương lai nghề nghiệp của mình, hãy xem đó là một tín hiệu tích cực. Sự lo lắng sẽ thúc đẩy bạn hành động, học hỏi và thay đổi. Trong thời đại AI, không có ngành nghề nào là tuyệt đối an toàn, nhưng những người không ngừng phát triển sẽ luôn tìm thấy chỗ đứng của mình. Hãy bắt đầu từ hôm nay – nâng cấp kỹ năng, làm chủ công nghệ và chuẩn bị cho một tương lai nơi con người và AI cùng tồn tại.
*Tổng hợp
