Chưa từng có trong lịch sử: Airbus bất ngờ triệu hồi 6.000 máy bay, ngành hàng không đối mặt nguy cơ tắc nghẽn
Đây là đợt triệu hồi có quy mô lớn hiếm thấy trong lịch sử 55 năm của Airbus, diễn ra đúng vào thời điểm nhu cầu đi lại cao điểm tại Mỹ và nhiều thị trường khác.
Hãng sản xuất máy bay châu Âu Airbus ngày 29/11 thông báo yêu cầu sửa chữa ngay lập tức đối với khoảng 6.000 máy bay thuộc dòng A320, dòng máy bay thân hẹp phổ biến nhất thế giới.
Sự cố phát sinh chỉ vài tuần sau khi A320 vượt Boeing 737 để trở thành dòng máy bay được giao nhiều nhất lịch sử. Theo thông báo gửi hơn 350 hãng hàng không vận hành dòng A320, có khoảng 3.000 chiếc đang bay trên bầu trời vào thời điểm Airbus phát lệnh sửa chữa.
Theo tài liệu kỹ thuật được Reuters ghi nhận, biện pháp khắc phục chủ yếu là đưa hệ thống điều khiển chuyến bay quay về phiên bản phần mềm trước đó. Đây là thao tác đơn giản, mất khoảng hai giờ mỗi chiếc, nhưng các máy bay buộc phải thực hiện xong mới được phép khai thác lại, ngoại trừ việc di chuyển đến các trung tâm bảo dưỡng.
Hàng loạt hãng bay từ Mỹ, châu Âu, Ấn Độ đến New Zealand cảnh báo nguy cơ chậm chuyến và hủy chuyến do tác động của đợt sửa chữa này.
American Airlines, hãng vận hành đội A320 lớn nhất thế giới, cho biết 340 trong số 480 máy bay thuộc dòng này cần cập nhật phần mềm và dự kiến hoàn tất phần lớn trong ngày 30/11. Lufthansa (Đức), IndiGo (Ấn Độ) và easyJet (Anh) cũng cho biết sẽ tạm rút máy bay khỏi khai thác trong thời gian ngắn để xử lý lỗi. Tại Nam Mỹ, Avianca thông báo hơn 70% đội bay của hãng bị ảnh hưởng và đã tạm đóng bán vé đến ngày 8/12.
Hiện có khoảng 11.300 máy bay A320 đang được khai thác toàn cầu, trong đó 6.440 chiếc là mẫu A320 tiêu chuẩn. Bốn hãng hàng không Mỹ, American, Delta, JetBlue và United, nằm trong nhóm vận hành đội bay A320 lớn nhất.
Theo nguồn tin ngành, khoảng 2/3 số máy bay trong diện ảnh hưởng sẽ phải ngừng khai thác tạm thời. Đợt triệu hồi diễn ra vào thời điểm các xưởng bảo dưỡng vốn đã quá tải vì hàng trăm máy bay Airbus bị dồn lại chờ sửa chữa động cơ hoặc kiểm tra kỹ thuật, trong khi ngành hàng không thiếu nhân sự trầm trọng.
Chuyên gia Mike Stengel từ AeroDynamic Advisory nhận định: “Thời điểm xảy ra sự cố là rất bất lợi, khi đây là dòng máy bay được sử dụng rộng rãi nhất ngay mùa du lịch cao điểm tại Mỹ.” Tuy nhiên, ông cho rằng việc sửa chữa nhanh có thể giúp nhiều hãng thực hiện ngay trong các khoảng nghỉ kỹ thuật giữa chuyến.
Nguồn gốc sự cố: dữ liệu điều khiển bay bị ảnh hưởng bởi bão Mặt Trời
Airbus cho biết một sự cố gần đây cho thấy hoạt động của máy tính điều khiển bay có thể bị ảnh hưởng khi dữ liệu bị nhiễu bởi các đợt bức xạ Mặt Trời (solar flares).
Theo các nguồn tin, sự cố kích hoạt lệnh triệu hồi xảy ra trên một chuyến bay JetBlue ngày 30/10, hành trình từ Cancun (Mexico) đến Newark (Mỹ). Máy bay bất ngờ giảm độ cao mạnh do trục trặc hệ thống điều khiển, khiến một số hành khách bị thương. Phi hành đoàn phải chuyển hướng và hạ cánh khẩn cấp tại Tampa (Florida). Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) đang điều tra vụ việc.
Ngày 29/11, Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh châu Âu (EASA) đã ban hành chỉ thị khẩn, yêu cầu toàn bộ hãng bay thực hiện cập nhật phần mềm bắt buộc.
Airbus xác nhận tổng cộng 6.000 máy bay nằm trong phạm vi sửa chữa. Một số nguồn tin cho biết hơn 1.000 máy bay trong số này có thể phải thay thế phần cứng, dẫn tới thời gian nằm sân lâu hơn.
Xáo trộn trên toàn cầu
Nhiều hãng bay đã ghi nhận ảnh hưởng ngay lập tức. Một chuyến bay của Finnair bị chậm gần một giờ khi phi công kiểm tra phiên bản phần mềm. Air New Zealand cảnh báo nguy cơ hủy nhiều chuyến. Air France cho biết phải hủy 35 chuyến bay, tương đương 5% tổng số chuyến mỗi ngày. Volaris (Mexico) dự kiến gặp gián đoạn 72 giờ.
A320, ra mắt năm 1984, là dòng máy bay thương mại đầu tiên ứng dụng hệ thống điều khiển “fly-by-wire” hiện đại. Mẫu máy bay này cạnh tranh trực tiếp với Boeing 737 MAX, dòng từng bị đình bay toàn cầu sau hai vụ tai nạn năm 2018 và 2019 liên quan đến lỗi phần mềm.
Theo tài liệu kỹ thuật Reuters thu thập, vấn đề lần này xuất phát từ hệ thống ELAC (Elevator and Aileron Computer), máy tính chuyển lệnh từ cần điều khiển của phi công tới các bề mặt điều khiển độ chúi của máy bay.
Nhà sản xuất ELAC, tập đoàn Thales (Pháp), cho biết thiết bị đáp ứng đầy đủ yêu cầu kỹ thuật và lỗi hiện tại liên quan đến phần mềm do Airbus phụ trách.
Theo Reuters
