'Cơn sốt' sầu riêng tại Trung Quốc

Tại quê hương của Ma Qian, một huyện thuộc tỉnh Hà Nam, miền Trung Trung Quốc, người ta thường gửi từ 4-6 món quà cho bạn bè và người thân khi họ đính hôn hoặc kết hôn.

Những món quà thường bao gồm nho, xúc xích giăm bông, sữa và nấm khô. Nhưng giờ đây, sầu riêng giờ đã trở thành một lựa chọn không thể thiếu.

“Em họ của tôi đã đính hôn vào tháng trước và mẹ chồng tôi yêu cầu tôi thay nho bằng sầu riêng. Mẹ tôi cho rằng lẵng quà có sầu riêng sẽ trang nhã và thời thượng hơn", Ma cho biết.

Giống như nhiều người lớn tuổi tại Trung Quốc, sau khi nếm thử vị sầu riêng lần đầu, mẹ chồng của Ma dần trở nên "nghiện" thức quả này.

“Mẹ chồng tôi vốn là một bà mẹ tằn tiện điển hình của vùng nông thôn, nay lại thường xuyên nhắc con dâu mua sầu riêng để bồi dưỡng", Ma nói.

Người Trung Quốc có quan niệm cho rằng sầu riêng rất bổ dưỡng, một quả sầu riêng có đủ chất bổ bằng ba con gà.

Nhờ chính sách miễn giảm thuế, kết hợp với thủ tục hải quan hợp lý hóa theo hiệp định thương mại Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), chủ yếu là giữa Trung Quốc và 10 nước ASEAN, hoạt động nhập khẩu sầu riêng và các loại trái cây nhiệt đới khác đã tăng vọt và thâm nhập vào nhiều thị trường tại Trung Quốc, bao gồm các vùng nông thôn.

“Sầu riêng đang là mặt hàng hot của giới trẻ tỉnh lẻ. Tại các quán cà phê, người ta bày bánh sầu riêng hay thậm chí là sầu riêng tươi", Ma cho biết.

Giá bán lẻ sầu riêng tại Trung Quốc hiện dao động từ 40-60 nhân dân tệ (khoảng 200.000 đồng) cho một cân. Người tiêu dùng nước này thích lựa chọn các quả có hình tròn, cuống dày và gai ngắn.

Thái Lan, Malaysia, Việt Nam và Philippines là những thị trường cung cấp sầu riêng chủ lực cho Trung Quốc.

Các lái buôn Trung Quốc hiện đang đổ xô vào thị trường, từ việc ký hợp đồng với các vườn cây ăn trái ở Việt Nam và Thái Lan, đến xây dựng chuỗi vận chuyển đông lạnh và nền tảng thương mại điện tử.

Bất chấp các biện pháp kiểm soát nhập khẩu rất hạn chế trong giai đoạn áp dụng chính sách "Zero-COVID", Trung Quốc đã nhập khẩu sầu riêng tươi nhiều gấp khoảng 4 lần trong năm 2022 so với năm 2017, nâng tổng giá trị lên hơn 4 tỷ USD.

Dữ liệu của hải quan Trung Quốc cho biết giá nhập khẩu trung bình trong quý I năm 2023 đạt 38,3 nhân dân tệ/kg, giảm 4,2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo trang tin tài chính Yicai, từ đầu tháng 4 đến giữa tháng 5, doanh số bán sầu riêng trên Meituan - nền tảng giao đồ ăn hàng đầu Trung Quốc, đã tăng 711% so với cùng kỳ năm 2022.

Trong mùa cao điểm xuất khẩu sầu riêng vào tháng 5 và tháng 6, giá bán lẻ tại Trung Quốc đã giảm đáng kể, khiến thức quả này trở thành một mặt hàng hợp túi tiền với đại đa sống người tiêu dùng.

Zhang Liang, một tài xế xe tải tại thành phố Kinh Châu (tỉnh Hồ Bắc), đã gửi một quả sầu riêng trị giá hơn 300 nhân dân tệ (hơn 990.000 đồng) cho vợ làm quà sinh nhật.

“Những người độc thân thường đến nhà bạn gái của họ với một lẵng quà gồm nho, đào và rượu vang trắng, nhưng giờ họ sẽ phải mang thêm một hộp sầu riêng, thứ sẽ khiến các bà mẹ vợ tương lai cảm thấy đặc biệt hài lòng”, tài xế Zhang cho biết.

Bob Wang - một thương lái trái cây, cho biết nhờ có chuỗi vận chuyển nhanh chóng và hợp lý, sầu riêng nhập khẩu hiện đã đến được tất cả các vùng của Trung Quốc trong vòng 3 ngày, giúp thị trường luôn đảm bảo được nguồn cung.

Wang đã ký hợp đồng với các trang trại sầu riêng ở Việt Nam với diện tích 3.000 ha và có kế hoạch nhập khẩu hơn 3.000 container, tương đương 60.000 tấn sầu riêng trong năm nay.

“Sầu riêng đã nhanh chóng trở thành loại trái cây nhập khẩu phổ biến nhất ở Trung Quốc, nhưng nhu cầu tiêu thụ vẫn còn rất lớn”, Wang nhận định. “Với số liệu hiện tại, rất có khả năng nhu cầu tiêu thụ sầu riêng hàng năm có thể tăng gấp đôi trong vài năm tới".

Trung Quốc cũng đang cố gắng sản xuất sầu riêng nội địa trên đảo nhiệt đới Hải Nam, nhưng giá vẫn còn quá cao đối với một số người tiêu dùng.

"Tại một vùng quê xa xôi phía tây bắc Trung Quốc, nửa cân sầu riêng có giá 35 nhân dân tệ và 48 nhân dân tệ trong dịp Tết - mức giá đắt nhất trên toàn quốc", một người dùng Weibo bình luận. “Nếu không phải vì bạn gái thích ăn sầu riêng, tôi thật sự rất ngại mua loại quả này".