Di tích là điểm quan trọng để tọa trấn cho con sông Đông Hải, là điểm hợp nhất của con sông Lệ Kỳ và sông Nhật Lệ nối sang lũy Đầu Mâu.
Quảng Bình được xem là vùng đất hoàn hảo dành cho các tín đồ đam mê khám phá những nét đặc sắc của văn hóa, lịch sử. Một trong số đó không thể không nhắc đến “Quảng Bình Quan” - di tích được ví von là "vị chứng nhân của lịch sử" khi đã dõi theo bao thăng trầm của thành phố trong suốt hơn 100 năm qua. Ngoài ra, di tích còn là điểm quan trọng để tọa trấn cho con sông Đông Hải, là điểm hợp nhất của con sông Lệ Kỳ và sông Nhật Lệ nối sang lũy Đầu Mâu. Tức là nếu muốn đi từ Bắc sang Nam bằng đường thủy thì sẽ phải gặp di tích này.
Quảng Bình Quan tọa lạc ngay khu vực trung tâm thành phố
Theo đó, Quảng Bình Quan là một công trình kiến trúc quân sự cổ xưa, nằm ở trung tâm thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình. Đây là một trong những quan ải trọng yếu của hệ thống Lũy Thầy, được xây dựng vào năm 1639 dưới thời chúa Nguyễn Phúc Nguyên.
Tọa lạc ngay tuyến đường huyết mạch Nam – Bắc và trấn giữ đường thủy từ cửa biển Nhật Lệ, thế nên Quảng Bình Quan Quảng Bình quả thật là công trình quân sự kiên cố
Được xây dựng với địa thế đặc biệt, kiến trúc của Quảng Bình Quan cũng là một điều thu hút sự chú ý của mọi người. Theo cuốn Đại Nam Nhất Thống Chí, phía trước Quảng Bình Quan là một bức tường thành có nhiệm vụ bảo vệ. Không chỉ đơn thuần là khu vực kiểm soát người dân ra vào, quai thành này là lớp bảo vệ phía ngoài của Quảng Bình Quan. Quai thành được xây ở phía trước với phần mặt hướng về phía Tây, vốn là đường đi lên Đức Ninh ngày nay.
Trong khi đó, khu vực lũy Đầu Mâu – Nhật Lệ lại chính là mặt tiền của Quảng Bình Quan. Nếu có dịp đến đây, bạn sẽ có thể nhìn thấy ba chữ Hán được khắc ở phía trước của mặt cửa. Đây cũng là hướng đi lên tượng đài mẹ Suốt và ra khu vực Quốc lộ 1A.
Quảng Bình Quan đã chứng kiến nhiều biến cố lịch sử và bị hư hại nặng nhiều lần. Hiện nay, di tích này cũng đã được xây dựng lại gần giống bản gốc và vẫn còn khu vực 3 cổng tương đối nguyên vẹn. Nếu đến đây, ắt hẳn bạn sẽ rất khó nhận ra dấu tích của thành lũy từng hứng chịu bao làn mưa bom bão đạn trong cả những cuộc kháng chiến xưa.
Ngày nay, Quảng Bình Quan là một trong số các dấu tích còn sót lại của hệ thống Lũy Thầy
Chính vì lý do đó nên Quảng Bình Quan nói riêng và hệ thống Lũy Thầy nói chung chính là một chứng tích đau thương của thời chiến, đồng thời là minh chứng rõ nét đánh dấu sự phát triển vượt bậc của nghệ thuật kiến trúc thành lũy quân sự ở nước ta trong giai đoạn này.
Di tích đã được trùng tu gần như tương tự phiên bản ban đầu
Đặc biệt, nếu đến Quảng Bình Quan vào dịp lễ hội, du khách sẽ có cơ hội tham gia vào những hoạt động văn hóa đặc sắc của người dân địa phương. Một trong những lễ hội nổi tiếng tại đây là lễ hội Cầu ngư, được tổ chức vào ngày 12 tháng Giêng âm lịch hàng năm.
