CPI quý III tăng 3,27% so với cùng kỳ: Dấu hiệu lạm phát trở lại chu kỳ tăng?

Theo Tổng cục Thống kê vừa công bố, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9/2025 tăng 0,42% so với tháng trước. Đáng chú ý, trong mức tăng 0,42% của CPI tháng 9, có tới 10/11 nhóm hàng hóa và dịch vụ chủ yếu tăng giá, chỉ riêng nhóm văn hóa, giải trí và du lịch giảm.

Nhóm giáo dục ghi nhận mức tăng mạnh nhất, 2,22%, trong đó giá dịch vụ giáo dục tăng 2,43%. Nguyên nhân chính là nhiều trường đại học, trung học dân lập và mầm non tư thục tại các địa phương điều chỉnh học phí năm học 2025–2026. Ngược lại, các trường công lập được miễn, giảm hoặc hỗ trợ học phí theo Nghị định 238/2025/NĐ-CP ngày 3/9/2025 của Chính phủ. Cùng với đó, các mặt hàng phục vụ năm học mới như bút viết, giấy, sách giáo khoa cũng đồng loạt tăng 0,4–0,9%.

Nhóm giao thông tăng 0,58%, tác động làm CPI chung tăng 0,06 điểm phần trăm. Giá xăng tăng 1,85%, dầu diesel tăng 0,71% theo các đợt điều chỉnh giá trong tháng. Tuy nhiên, giá vận tải hành khách bằng đường sắt và hàng không lại giảm mạnh (lần lượt 10,98% và 9,28%) do các hãng tăng chuyến, hạ giá vé sau mùa cao điểm du lịch hè.

Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống chiếm tỷ trọng lớn nhất trong rổ tính CPI khi tăng 0,41%, tác động làm CPI chung tăng 0,14 điểm phần trăm. Trong đó, thực phẩm tăng 0,49%, ăn uống ngoài gia đình tăng 0,39%, phản ánh nhu cầu tiêu dùng ổn định, trong khi lương thực giảm nhẹ 0,01%.

Nhóm nhà ở, điện, nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 0,41% do giá thuê nhà, điện sinh hoạt, nước sinh hoạt và gas cùng tăng. Đáng chú ý, giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng 0,52% vì nguồn cung khan hiếm, chi phí sản xuất, vận chuyển tăng. Giá gas tăng 0,35% theo đà tăng giá thế giới từ 1/9/2025.

Nhóm hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,22%, trong đó giá đồ trang sức tăng tới 5,92%, phản ánh diễn biến tăng nóng của thị trường vàng trong tháng 9.

Các nhóm khác như đồ uống và thuốc lá (+0,12%), thiết bị và đồ dùng gia đình (+0,10%), may mặc, giày dép (+0,07%), bưu chính – viễn thông (+0,04%), thuốc và dịch vụ y tế (+0,03%) đều tăng nhẹ. Riêng nhóm văn hóa, giải trí và du lịch giảm 0,13%, chủ yếu do giá tour trọn gói giảm 0,78% khi doanh nghiệp du lịch tung khuyến mãi kích cầu sau mùa cao điểm.

So với cùng kỳ năm 2024, CPI quý III/2025 tăng 3,27%, phản ánh xu hướng giá tiêu dùng leo thang trên diện rộng. Trong đó: Thuốc và dịch vụ y tế tăng 12,69%, mức tăng cao nhất trong các nhóm, do điều chỉnh giá dịch vụ khám chữa bệnh và tác động từ chi phí nhập khẩu dược phẩm tăng theo tỷ giá.

Nhà ở, điện, nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 6,98%, chịu ảnh hưởng từ giá điện, gas và vật liệu xây dựng tăng liên tục từ đầu năm.Giáo dục tăng 3,13%; Hàng hóa và dịch vụ khác tăng 2,93%; Hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 2,52%; Đồ uống và thuốc lá tăng 2,28%.

Lạm phát cơ bản tháng 9 tăng 0,20% so với tháng trước và tăng 3,18% so với cùng kỳ. Bình quân 9 tháng, lạm phát cơ bản tăng 3,19%, thấp hơn mức tăng CPI bình quân chung (3,27%). Điều này cho thấy mức tăng giá chủ yếu đến từ các yếu tố bên ngoài rổ tính lạm phát cơ bản như lương thực, thực phẩm, điện, dịch vụ giáo dục – y tế.

Theo các chuyên gia, đây là tín hiệu tích cực khi chính sách tiền tệ vẫn đang phát huy hiệu quả trong việc kiềm chế lạm phát cơ bản, song áp lực giá cả từ chi phí đầu vào, năng lượng, tỷ giá và nhu cầu tiêu dùng cuối năm sẽ tăng dần. Cùng với đó, giá năng lượng thế giới, lương thực và tỷ giá USD/VND vẫn tiềm ẩn biến động.

Ông Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, từng cảnh báo rằng Việt Nam đang bước vào giai đoạn “lạm phát chi phí đẩy”, trong đó các yếu tố như giá điện, xăng dầu, học phí, dịch vụ y tế đều có thể tác động cộng hưởng lên giá hàng hóa tiêu dùng.

“Nếu không kiểm soát tốt kỳ vọng lạm phát, áp lực sẽ dồn sang chính sách tiền tệ và lãi suất”, ông nói.