Cứ 5 người Việt có 1 người sở hữu tài sản số, tổng giao dịch hàng năm vượt 100 tỷ USD

Giao dịch vượt 100 tỷ USD, số hóa tài chính là chất xúc tác

Theo báo cáo mới công bố của Tiger Research – đơn vị nghiên cứu Web3 hàng đầu tại châu Á, kết hợp với chuỗi sự kiện GM Vietnam 2025, Việt Nam liên tục nằm trong top 5 toàn cầu về mức độ sử dụng crypto. Điều đáng chú ý là thị trường này không được thúc đẩy bởi các dòng vốn tổ chức lớn, mà xuất phát từ cộng đồng người dùng phổ thông (retail) – gồm các cá nhân trẻ, am hiểu công nghệ và sẵn sàng thử nghiệm những mô hình tài chính mới như DeFi, GameFi hay NFT.

Với dân số hơn 101 triệu người, độ tuổi trung vị dưới 33, và tỷ lệ sử dụng Internet gần 80%, Việt Nam được ví như một “hệ sinh thái tự nhiên” cho crypto phát triển. Sự lan tỏa bắt đầu từ các nhóm chơi game blockchain, đầu tư tài sản số cho tới những đội ngũ startup xây ví điện tử, sàn giao dịch, nền tảng blockchain riêng.

Kinh tế số Việt Nam được dự báo sẽ đạt quy mô 45 tỷ USD vào năm 2025, với các dịch vụ tài chính trên nền tảng di động đóng vai trò dẫn dắt.

Tính đến năm 2024, ước tính có khoảng 21,2 triệu người trưởng thành tại Việt Nam từng sở hữu hoặc sử dụng crypto, tương đương khoảng 1/5 dân số. Tổng khối lượng giao dịch hàng năm vượt 100 tỷ USD, giúp Việt Nam trở thành một trong những thị trường crypto retail sôi động nhất thế giới.

Tiger Research nhận định, sự chấp nhận crypto tại Việt Nam có mối liên hệ sâu sắc với quá trình số hóa tài chính đang diễn ra nhanh chóng. Kinh tế số Việt Nam được dự báo sẽ đạt quy mô 45 tỷ USD vào năm 2025, với các dịch vụ tài chính trên nền tảng di động đóng vai trò dẫn dắt. GDP của Việt Nam trước đại dịch Covid-19 tăng trưởng ổn định ở mức 6–7%/năm, cùng với sự mở rộng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu – là yếu tố then chốt thúc đẩy nhu cầu tiếp cận tài sản số.

Startup Web3 Việt chạy đua gọi vốn, mở rộng toàn cầu

Dù chưa có hành lang pháp lý rõ ràng, hệ sinh thái startup Web3 tại Việt Nam vẫn đang phát triển mạnh mẽ. Nhiều nhóm phát triển trong nước đã thành công trong việc xây dựng các sản phẩm về hạ tầng blockchain (infrastructure), ví điện tử, nền tảng DeFi, trò chơi blockchain, và gọi được vốn đầu tư từ quốc tế. Một số startup lựa chọn đặt trụ sở tại Singapore, Dubai để tận dụng môi trường pháp lý cởi mở hơn và dễ tiếp cận dòng vốn.

Đây không phải lần đầu tiên Việt Nam thể hiện khả năng trong lĩnh vực blockchain. Từ giai đoạn 2017–2018, các dự án như TomoChain, Kyber Network đã đặt nền móng đầu tiên cho công nghệ blockchain “made in Vietnam”. Cao trào thực sự đến vào năm 2021, khi Sky Mavis tung ra trò chơi Axie Infinity cùng sidechain riêng Ronin, tạo ra làn sóng play-to-earn toàn cầu. Dù hiện tượng “Axie” đã qua đỉnh, nhưng nền tảng nhân lực, kỹ thuật và tinh thần khởi nghiệp mà nó tạo ra vẫn đang tiếp tục nuôi dưỡng thế hệ dự án Web3 kế tiếp.

Hiện tại, crypto không được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam (theo quy định từ năm 2017), và hoạt động giao dịch vẫn diễn ra trong “vùng xám” pháp lý. Tuy nhiên, Tiger Research nhận định góc nhìn này đang thay đổi theo hướng thử nghiệm có kiểm soát.

Từ năm 2021, Bộ Tài chính đã chủ động đề xuất sandbox pháp lý – một cơ chế thử nghiệm các sản phẩm tài chính số trong phạm vi kiểm soát của cơ quan chức năng. Dù chưa có doanh nghiệp nào chính thức được cấp phép trong sandbox, nhưng đây được xem là bước đệm cần thiết để hợp thức hóa các sản phẩm Web3, đồng thời thiết lập tiêu chuẩn quản lý và tạo hành lang pháp lý cho doanh nghiệp, nhà đầu tư và cơ quan thuế.

“Nếu sandbox vận hành thành công, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành crypto hub được quản lý đầu tiên tại Đông Nam Á, vừa bảo vệ nhà đầu tư, vừa khuyến khích đổi mới sáng tạo và mở ra cơ hội thu thuế chính đáng cho Nhà nước”, Tiger Research nhận định.

Một trong những điểm nghẽn hiện nay là Việt Nam chưa có khung đánh thuế cụ thể cho crypto. Giao dịch P2P (ngang hàng) phổ biến khiến cơ quan chức năng gặp khó khăn trong việc truy thu và kiểm soát dòng tiền. Dù vậy, Bộ Tài chính đã phát tín hiệu rằng khi các sàn giao dịch chính thức được cấp phép, sẽ áp dụng các sắc thuế như thuế lợi nhuận vốn (capital gains) và thuế giao dịch crypto. Khi có hệ thống giám sát và cấp phép rõ ràng, việc tuân thủ và quản lý sẽ hiệu quả hơn nhiều so với hiện trạng.

Giới chuyên gia nhận định, doanh nghiệp nào tuân thủ chuẩn mực quốc tế và tích cực hợp tác với cơ quan quản lý, sẽ có cơ hội lớn khi chính sách chính thức được ban hành. Trong bối cảnh Chính phủ chuyển hướng từ không cho phép sang thử nghiệm có kiểm soát, giai đoạn 2025–2026 sẽ là “thời điểm vàng” để xác lập vị thế tiên phong.

Crypto Việt đang ở ngã rẽ chiến lược giữa một bên là không gian đổi mới đầy tiềm năng và một bên là yêu cầu pháp lý ngày càng siết chặt. Với lực đẩy từ cộng đồng người dùng trẻ và nỗ lực hoàn thiện hành lang pháp lý, Việt Nam có cơ hội không nhỏ để trở thành một điểm sáng Web3 của châu Á trong thập kỷ tới.