Giải ngân đầu tư công không chỉ góp phần thúc đẩy tăng trưởng trong ngắn hạn mà còn tăng tiềm lực cho nền kinh tế, tác động đến chính sách tiền tệ trong dài hạn.
Trong tình hình bất động, biến định của kinh tế thế giới, một số động lực tăng trưởng của Việt Nam suy giảm, mục tiêu tăng trưởng 6,5% của Việt Nam gặp nhiều thách thức. Hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, số doanh nghiệp rời bỏ thị trường lớn. Áp lực tăng trưởng trong 6 tháng còn lại của năm 2023 là rất lớn.
“Kinh tế giảm tốc tác động mạnh khiến doanh nghiệp ít có cơ hội phát triển” - TS Nguyễn Đình Hoan, Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI nhận định. Đi sâu vào thực tế, theo ông Nguyễn Đình Hoan, doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ phản ánh trong hơn 3 tháng đầu năm hầu như không có việc làm; không ít doanh nghiệp phải thu hẹp hoạt động đầu tư. Kinh tế giảm tốc cũng làm hạn chế các cơ hội đầu tư khởi nghiệp của doanh nghiệp.
“Từ nay đến cuối năm, kinh tế vĩ mô cải thiện, đặc biệt Chính phủ thúc đẩy giải ngân đầu tư công, kích cầu tiêu dùng nội địa của thị trường lớn với gần 100 triệu dân tạo động lực lớn cho doanh nghiệp tăng trưởng và phát triển” - ông Nguyễn Đình Hoan cho hay.
Các chuyên gia kinh tế đồng tình với quan điểm: trong khi động lực tăng trưởng xuất khẩu tăng trưởng âm thì giải ngân đầu tư công được đánh giá là động lực quan trọng nhất. Năm 2023, Chính phủ đặt mục tiêu phấn đấu giải ngân vốn đầu tư của năm đạt trên 95% kế hoạch. Tổng kế hoạch vốn ngân sách nhà nước năm gần 711,7 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 130 nghìn tỷ đồng so với năm 2022.
Khối lượng vốn này được “đẩy” ra thị trường là động lực lớn thúc đẩy sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Theo tính toán cứ 1% giải ngân đầu tư công năm nay cao hơn năm trước sẽ đóng góp vào tăng trưởng GDP là 0,058%. Như vậy, nếu giải ngân đầu tư theo đúng kế hoạch là 95% có thể thúc đẩy tăng trưởng 1,2 - 1,3% GDP, có khả năng bù đắp lớn cho sụt giảm xuất khẩu trong bối cảnh tổng cầu thế giới suy yếu dự báo có thể kéo dài trong những tháng tới.
Theo Bộ Tài chính, tỷ lệ giải ngân đầu tư công đã có chuyển biến tích cực, 5 tháng kế hoạch năm 2023 ước đạt 20.80% kế hoạch. Theo đặc thù, sau giai đoạn đầu năm là thời gian chuẩn bị, giải ngân đầu tư công tăng tốc vào nửa tháng cuối năm, nhất là quý cuối cùng của năm.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Tú Anh - Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương nhìn nhận, giải ngân đầu tư công được kỳ vọng là cú hích lớn nhất cho tăng trưởng kinh tế trong những tháng cuối năm.
Theo ông Nguyễn Tú Anh, trong thời gian qua, để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và nền kinh tế, Quốc hội và Chính phủ đã vào cuộc quyết liệt, đưa ra nhiều chính sách tài khóa hỗ trợ. Ngân hàng Nhà nước cũng đã điều hành khá tốt, lãi suất liên ngân hàng trong 1 tuần đã hạ từ 4,5% xuống còn 1,5%, hạ 3 điểm phần trăm, tạo thanh khoản dồi dào cho thị trường, đảm bảo cho các ngân hàng hạ lãi suất cho vay, giúp doanh nghiệp, tổ chức tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn.
Ông Nguyễn Tú Anh cũng nhìn nhận mặt bằng lãi suất vẫn còn dư địa để tiếp tục giảm trong thời gian tới do chính sách tiền tệ của Việt Nam có độ trễ. Song vấn đề lớn nhất hiện nay là tổng cầu thế giới suy yếu, doanh nghiệp thiếu đơn hàng ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh nên không quá đặt nặng lên hệ thống ngân hàng.
Chuyên gia kinh tế đặt kỳ vọng nhiều nhất vào giải ngân đầu tư công. Không chỉ ở chính sách tài khóa mà giải ngân đầu tư công cung ứng cho nền kinh tế một lượng tiền lớn, tạo áp lực giảm lãi suất trên thị trường cho vay doanh nghiệp. Khi tiền nhàn rỗi tăng, lãi suất huy động giảm, lãi suất cho vay sẽ giảm theo. Do đó, đầu tư công không chỉ tác động trong ngắn hạn mà còn tác động trong dàu hạn, tăng tiềm lực cho doanh nghiệp và nền kinh tế cũng như tác động lên chính sách tiền tệ.
