Cuộc đấu trí giữa OpenAI và Microsoft trước thềm IPO lịch sử

OpenAI, công ty dẫn đầu trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo toàn cầu, đang bước vào giai đoạn quan trọng nhất kể từ khi thành lập. Với định giá nội bộ ước tính lên tới 260 tỷ USD, OpenAI không chỉ trở thành một trong những startup công nghệ đắt giá nhất thế giới mà còn đang chuẩn bị các bước đi chiến lược để tiến tới IPO. Một trong những rào cản lớn hiện nay là mối quan hệ phức tạp với nhà đầu tư lớn nhất: Microsoft.

Khác với mô hình phi lợi nhuận ban đầu, OpenAI đang lên kế hoạch chuyển đổi cấu trúc hoạt động sang mô hình Public Benefit Corporation (PBC) - công ty vì lợi ích cộng đồng. Đây là mô hình lai giữa doanh nghiệp vì lợi nhuận và tổ chức phi lợi nhuận, cho phép công ty vừa tạo ra lợi nhuận cho cổ đông vừa theo đuổi mục tiêu phục vụ xã hội thông qua phát triển AI an toàn và có đạo đức. Nếu thành công, đây sẽ là bước đi chiến lược mở đường cho việc niêm yết cổ phiếu công khai, thu hút hàng tỷ USD từ thị trường vốn và giúp OpenAI tăng tốc đầu tư vào nghiên cứu cũng như cơ sở hạ tầng AI.

OpenAI đang lên kế hoạch chuyển đổi cấu trúc hoạt động sang mô hình PBC

Việc tái cấu trúc này không phải là mới trong giới AI. Những cái tên như Anthropic hay xAI của Elon Musk cũng đã lựa chọn mô hình tương tự để cân bằng giữa lợi ích tài chính và sứ mệnh đạo đức. Tuy nhiên, OpenAI khác biệt vì quy mô quá lớn cùng mối liên kết chặt chẽ với Microsoft.

Microsoft đã rót hơn 13 tỷ USD vào OpenAI và hiện có quyền tiếp cận sâu rộng vào công nghệ của hãng này, bao gồm cả GPT-4 đang tích hợp trên các sản phẩm như Copilot và Azure. Tuy nhiên, việc OpenAI muốn tái cấu trúc đồng nghĩa với việc phải xác định lại tỷ lệ sở hữu và quyền truy cập công nghệ giữa hai bên.

Các nguồn tin cho biết Microsoft có thể chấp nhận giảm tỷ lệ cổ phần để đổi lấy cam kết tiếp tục được truy cập vào các công nghệ AI hàng đầu sau năm 2030, thời điểm hợp đồng hiện tại kết thúc. Đây là một điều khoản đầy nhạy cảm vì nếu không đạt thỏa thuận, Microsoft có thể bị giới hạn quyền khai thác AI mà họ đã đầu tư suốt nhiều năm qua.

Không chỉ vậy, OpenAI còn được cho là đang tìm kiếm các đối tác mới như SoftBank, Oracle để phát triển dự án trung tâm dữ liệu quy mô lớn mang tên Stargate, trị giá hàng chục tỷ USD. Việc tìm kiếm đối tác bên ngoài không khỏi khiến Microsoft lo ngại về việc mất vị thế chiến lược trong hệ sinh thái AI mà họ đã nỗ lực xây dựng với OpenAI.

Câu chuyện giữa OpenAI và Microsoft không đơn thuần là mối quan hệ giữa một công ty khởi nghiệp và nhà đầu tư. Đây là một phần trong bức tranh lớn hơn về tương lai AI toàn cầu, nơi các công ty công nghệ hàng đầu đều đang đổ xô xây dựng nền tảng AI có quy mô như quốc gia, với ngân sách và hạ tầng vượt xa phần lớn các chính phủ.

Nếu OpenAI không thể đạt được thỏa thuận với Microsoft, quá trình huy động vốn và IPO sẽ gặp khó khăn nghiêm trọng. Điều đó có thể khiến họ mất cơ hội cạnh tranh với những đối thủ đang lớn mạnh từng ngày như Google DeepMind, xAI hay những startup mới tại Trung Quốc. Ngược lại, nếu đạt được thỏa thuận tái cấu trúc thành công, OpenAI sẽ trở thành công ty AI có vị thế tài chính vững mạnh nhất thế giới, có thể tiếp cận hàng triệu nhà đầu tư trên toàn cầu và gia tăng ảnh hưởng của mình trong hệ sinh thái công nghệ.

>> CEO ChatGPT hé lộ về lực lượng 'nhân viên ảo' sẽ gia nhập vào thị trường lao động năm 2025