Đề xuất thưởng cho người lao động hoặc người thân đóng bảo hiểm thất nghiệp cả đời nhưng chưa được hưởng

Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) vốn được xem là “phao cứu sinh” giúp người lao động vượt qua giai đoạn khó khăn khi mất việc. Tuy nhiên, với quy định hiện tại những người làm việc ổn định cả đời, không thất nghiệp hoặc chưa từng nhận trợ cấp thất nghiệp gần như không được hưởng quyền lợi gì từ quỹ này, dù họ đã đóng góp trong nhiều năm.

Trước thực trạng đó, Tổng Liên đoàn Lao động (TLĐLĐ) Việt Nam đã đề xuất một loạt thay đổi quan trọng nhằm đảm bảo sự công bằng, bao gồm việc thưởng cho người lao động hoặc thân nhân nếu họ đóng BHTN trong thời gian dài nhưng chưa từng hưởng trợ cấp.

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đề xuất thưởng cho người lao động hoặc thân nhân nếu đóng BHTN lâu dài nhưng chưa từng hưởng trợ cấp.

>> Đề xuất lộ trình đóng bảo hiểm bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh tới năm 2029

Theo quy định hiện hành tại khoản 2 điều 65 của dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi), thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp chỉ giới hạn tối đa 12 tháng, bất kể người lao động đã đóng bảo hiểm trong bao lâu. Cụ thể, cứ đóng đủ 12 tháng đến 36 tháng người lao động được hưởng 3 tháng trợ cấp thất nghiệp. Sau đó, mỗi 12 tháng tiếp theo sẽ được tính thêm 1 tháng trợ cấp nhưng không quá 12 tháng. Điều này đồng nghĩa với việc ngay cả khi đã đóng BHTN trên 12 năm (144 tháng), người lao động cũng không được hưởng thêm trợ cấp.

TLĐLĐ Việt Nam nhận định đây là một bất cập, không phản ánh đúng nguyên tắc đóng - hưởng. Đặc biệt, với những người lao động gắn bó lâu dài, không thất nghiệp, số tiền họ đóng vào quỹ gần như bị "mất trắng", không có cơ chế bảo lưu hay hưởng lại khi nghỉ hưu. Do đó, tổ chức này đề xuất bỏ giới hạn thời gian tối đa 12 tháng nhằm giúp người lao động có quyền lợi tương xứng với mức đóng góp của mình.

Một trong những điểm đáng chú ý nhất trong đề xuất của TLĐLĐ là việc áp dụng cơ chế thưởng hoặc hỗ trợ thân nhân đối với những người lao động chưa từng hưởng trợ cấp thất nghiệp. Theo ông Ngọ Duy Hiểu - Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, chính sách này không chỉ giúp tạo sự công bằng cho nhóm lao động ổn định mà còn tăng niềm tin của người lao động vào hệ thống BHTN.

Theo đó, có ba phương án hỗ trợ chính được đề xuất:

Thưởng trực tiếp khi nghỉ hưu: Người lao động chưa từng hưởng trợ cấp thất nghiệp có thể nhận một khoản thưởng tương ứng với số tiền đã đóng vào quỹ.

Hỗ trợ cho thân nhân trong trường hợp gặp rủi ro về việc làm: Nếu bản thân người lao động không thất nghiệp nhưng gia đình gặp khó khăn, quỹ BHTN có thể hỗ trợ theo hình thức vay vốn, trợ cấp học nghề, hoặc hỗ trợ tài chính nhất định.

Chuyển đổi sang hình thức hỗ trợ an sinh xã hội khác: Quỹ có thể dùng để hỗ trợ người lao động khi họ về hưu hoặc trong những tình huống đặc biệt như bệnh tật, tai nạn lao động.

Việc áp dụng chính sách thưởng cho người lao động chưa từng hưởng trợ cấp thất nghiệp không chỉ mang tính công bằng mà còn có lợi cho việc điều tiết quỹ BHTN. Hiện nay, chỉ có một phần nhỏ người lao động đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp dài hạn, trong khi quỹ bảo hiểm vẫn duy trì mức ổn định. Điều này mở ra cơ hội để điều chỉnh chính sách theo hướng công bằng hơn mà không gây áp lực tài chính lên hệ thống.

Ngoài ra, việc bảo lưu thời gian đóng BHTN hoặc áp dụng cơ chế thưởng sẽ giúp người lao động yên tâm làm việc lâu dài, hạn chế tình trạng nghỉ việc ngắn hạn để nhận trợ cấp từ đó giảm thiểu tình trạng trục lợi bảo hiểm thất nghiệp.

Đề xuất của TLĐLĐ Việt Nam đã mở ra một hướng đi mới trong việc cải thiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp, đảm bảo quyền lợi tốt hơn cho người lao động. Nếu được thông qua, chính sách này không chỉ tạo động lực cho những người lao động có thời gian đóng BHTN dài hạn mà còn giúp duy trì quỹ bảo hiểm một cách bền vững. Trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng biến động, việc linh hoạt điều chỉnh chính sách là cần thiết để đảm bảo sự công bằng và khuyến khích lực lượng lao động phát triển bền vững.

>> Công nhân ngành dệt may có được nghỉ hưu sớm 5 năm?