Đề xuất lộ trình đóng bảo hiểm bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh tới năm 2029
BHXH không chỉ là nghĩa vụ mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho chủ hộ kinh doanh.
Từ ngày 1/7/2024, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi chính thức có hiệu lực, mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc trong đó có chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh. Đây được xem là bước tiến lớn trong chính sách an sinh nhưng cũng đặt ra không ít thách thức về tài chính và quản lý đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.
BHXH không chỉ là nghĩa vụ mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho chủ hộ kinh doanh. Khi tham gia, họ được hưởng đầy đủ chế độ hưu trí, ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, giúp đảm bảo an toàn tài chính khi gặp rủi ro. Đặc biệt, về lâu dài khoản đóng BHXH sẽ trở thành quỹ tiết kiệm hữu ích khi về già.
Tuy nhiên, với nhóm hộ kinh doanh nhỏ lẻ, mức thu nhập không ổn định có thể khiến việc đóng BHXH trở thành gánh nặng tài chính. Việc thiếu bộ phận kế toán chuyên trách và quy trình kê khai chưa quen thuộc cũng có thể làm phát sinh khó khăn trong quá trình thực hiện nghĩa vụ bảo hiểm.
 |
| Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề xuất lộ trình triển khai từ nay đến năm 2029.Ảnh minh hoạ |
Nhằm tạo điều kiện cho các hộ kinh doanh dần thích nghi, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề xuất lộ trình triển khai từ nay đến năm 2029:
Từ 1/7/2025: Chủ hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai (dựa trên doanh thu thực tế) sẽ phải tham gia BHXH bắt buộc. Đây là nhóm có quy mô lớn, đáp ứng điều kiện về doanh thu và lao động.
Từ 1/7/2027: Áp dụng cho nhóm hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán – nhóm doanh nghiệp nhỏ hoặc vừa, nộp thuế theo mức cố định hàng năm.
Từ 1/7/2029: Các hộ kinh doanh còn lại có đăng ký kinh doanh nhưng không thuộc hai nhóm trên cũng sẽ phải tham gia.
Theo số liệu từ cơ quan Thuế, năm 2024 có khoảng 80.000 hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai và khoảng 2,02 triệu hộ nộp thuế theo phương pháp khoán.
Việc đưa hàng triệu hộ kinh doanh vào diện tham gia BHXH đặt ra bài toán lớn về quản lý. Làm thế nào để giám sát chặt chẽ, hạn chế tình trạng kê khai thiếu trung thực hoặc trốn đóng bảo hiểm? Đây là vấn đề đòi hỏi cơ quan chức năng phải có phương án kiểm soát hiệu quả.
Bên cạnh đó, nhận thức về BHXH trong nhóm hộ kinh doanh vẫn còn nhiều hạn chế. Không ít chủ hộ e ngại khoản chi này làm giảm lợi nhuận, dẫn đến tâm lý trì hoãn hoặc né tránh. Để chính sách đi vào thực tiễn, việc tuyên truyền, hỗ trợ hướng dẫn và đơn giản hóa thủ tục tham gia là vô cùng quan trọng.
Việc mở rộng BHXH bắt buộc cho chủ hộ kinh doanh là xu hướng tất yếu nhằm đảm bảo quyền lợi an sinh xã hội. Dù vẫn còn nhiều thách thức trong quá trình triển khai nhưng nếu được thực hiện đúng lộ trình, chính sách này không chỉ giúp người lao động tự do có điểm tựa tài chính vững chắc mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của hệ thống an sinh tại Việt Nam.
