Gấp rút xây kho dự trữ có thể chứa 2 tỷ thùng dầu, Trung Quốc toan tính gì?

Theo dữ liệu công khai, giới thương nhân và chuyên gia nhận định, tốc độ tích trữ của Bắc Kinh đã tăng mạnh trong năm nay và sẽ còn tiếp tục sang 2026.

Các tập đoàn dầu khí quốc doanh như Sinopec và CNOOC dự kiến bổ sung ít nhất 169 triệu thùng công suất lưu trữ tại 11 cơ sở mới trong giai đoạn 2025–2026, theo tổng hợp từ báo cáo chính phủ và truyền thông trong nước. Hiện khoảng 37 triệu thùng đã hoàn thành.

Khi toàn bộ đi vào hoạt động, hệ thống này có thể lưu trữ lượng dầu tương đương hai tuần nhập khẩu ròng của Trung Quốc – quốc gia nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới.

Theo ước tính của S&P Global Commodity Insights, trong năm 2025, Trung Quốc đã âm thầm tích trữ trung bình 530.000 thùng dầu mỗi ngày, giúp hấp thụ lượng cung dư thừa toàn cầu và góp phần giữ giá dầu ở mức ổn định trong bối cảnh OPEC+ đang giảm dần chính sách cắt giảm sản lượng.

Giới phân tích nhận định, hoạt động mua vào này, được thúc đẩy bởi giá dầu từng xuống dưới 70 USD/thùng, có thể kéo dài ít nhất đến quý I/2026.

Sự phụ thuộc nặng nề vào dầu nhập khẩu, chủ yếu vận chuyển bằng tàu biển, từ lâu được xem là “gót chân Achilles” trong an ninh quốc gia của Trung Quốc. Bắc Kinh đang tìm cách giảm rủi ro này thông qua xây dựng kho dự trữ, đa dạng hóa nguồn nhập khẩu, và duy trì sản lượng trong nước.

Song song, Trung Quốc cũng đầu tư mạnh vào năng lượng tái tạo và điện hóa phương tiện giao thông, khiến nhu cầu xăng dầu có xu hướng giảm. Các chuyên gia dự báo mức tiêu thụ dầu toàn quốc sẽ đạt đỉnh vào năm 2027.

Theo dữ liệu tổng hợp của Reuters, quy mô các cơ sở dự trữ mới trong năm 2025–2026 gần tương đương với 180–190 triệu thùng sức chứa mà Trung Quốc đã bổ sung trong 5 năm qua. Tuy nhiên, do chính sách bảo mật, quy mô thực tế của các kho dự trữ có thể lớn hơn nhiều.

“Tích trữ trong im lặng” – chiến lược năng lượng sau chiến tranh Ukraine

Trung Quốc khởi động dự án dự trữ chiến lược dầu mỏ đầu tiên từ năm 2006, nhưng đợt tăng tốc gần đây bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng năng lượng sau khi Nga tấn công Ukraine năm 2022. Lệnh trừng phạt quốc tế đối với Moscow khiến nguồn cung biến động mạnh, buộc Bắc Kinh phải hành động nhanh để bảo vệ an ninh năng lượng.

Từ cuối năm 2023, chính phủ Trung Quốc được cho là đã âm thầm chỉ thị các doanh nghiệp nhà nước tăng tích trữ dầu, với mục tiêu bổ sung 140 triệu thùng cho kho dự trữ chiến lược đến tháng 3/2026.

“Trung Quốc luôn theo đuổi chiến lược đảm bảo an ninh năng lượng vững chắc cho một nền kinh tế phụ thuộc lớn vào dầu nhập khẩu”, chuyên gia June Goh (Sparta Commodities, Singapore) nhận định. “Tình hình năm nay càng cấp bách hơn giữa những rủi ro địa chính trị gia tăng quanh Nga và Iran”, hai quốc gia vốn là nhà cung cấp dầu hàng đầu của Bắc Kinh.

Hiện Trung Quốc duy trì hai hệ thống kho dầu chính, gồm dự trữ chiến lược quốc gia (SPR) được xây dựng trước 2019, và dự trữ thương mại, do các tập đoàn dầu khí nhà nước quản lý. Dù khác mục đích, cả hai đều có thể được huy động khi xảy ra khủng hoảng năng lượng.

Một luật mới ban hành hồi tháng 1 đã chính thức hợp nhất hai loại dự trữ này vào một khái niệm chung “kho dự trữ quốc gia”, yêu cầu các doanh nghiệp duy trì lượng dầu được gọi là “dự trữ trách nhiệm xã hội” dưới sự giám sát của chính phủ.

Mọi hoạt động này đều do các ban chuyên trách thuộc tập đoàn dầu khí nhà nước vận hành, dưới quyền quản lý của Cục Dự trữ Lương thực và Chiến lược Quốc gia (NFSRA), đơn vị nắm quyền sở hữu toàn bộ kho dự trữ, theo hai nguồn tin trong ngành.

Tại tỉnh Thiểm Tây (Shaanxi), chính quyền địa phương mô tả hai dự án mới với tổng sức chứa 11 triệu thùng là “một phần của kho dự trữ quốc gia”. Trong khi đó, Sinopec đang xây dựng kho chứa 20 triệu thùng tại đảo Hải Nam, vừa phục vụ mục tiêu thương mại, vừa đóng góp cho kho dự trữ chiến lược quốc gia.

Tham vọng chạm mốc 2 tỷ thùng

Lần cập nhật chính thức gần nhất của Bắc Kinh về kho dự trữ dầu là vào năm 2017, khi chính phủ công bố có 9 kho chứa với tổng công suất đạt 238 triệu thùng.

Đến tháng 8 vừa qua, Liên đoàn Dầu khí Trung Quốc cho biết mục tiêu dài hạn là nâng công suất dự trữ lên hơn 1 tỷ thùng, tương đương 3 tháng nhập khẩu ròng, dù chưa ấn định thời hạn cụ thể. Hai nguồn tin thương mại tiết lộ, mục tiêu thực tế của Bắc Kinh có thể là 2 tỷ thùng – tương đương 6 tháng nhập khẩu.

Để so sánh, Mỹ hiện nắm giữ khoảng 404 triệu thùng dầu trong kho dự trữ chiến lược, nhưng quốc gia này đồng thời là nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới và xuất siêu năng lượng từ năm 2019.

Theo công ty dữ liệu Kpler, tổng lượng dầu dự trữ trên bờ của Trung Quốc, gồm cả nhà nước và tư nhân, đạt khoảng 799 triệu thùng vào tháng 9/2025, tăng 109 triệu thùng so với đầu năm 2023.

Hãng Vortexa ước tính riêng lượng dự trữ do doanh nghiệp nhà nước kiểm soát đã đạt 735 triệu thùng, tăng 73 triệu trong cùng kỳ.

Chưa kể, Trung Quốc còn có 4 kho ngầm dưới lòng đất được Reuters tiết lộ từ năm 2021, có sức chứa 110 triệu thùng dầu – biểu tượng cho tầm vóc và sự bí mật trong chiến lược “tích trữ năng lượng” của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Theo Reuters