GNI bình quân đầu người tăng 45 lần, Việt Nam vẫn trượt nhóm thu nhập trung bình cao
Xét theo tốc độ tăng trưởng trong giai đoạn 1986 – 2023, chỉ số GNI bình quân đầu người của Việt Nam tăng trưởng mạnh nhất trong khối ASEAN với mức tăng 45 lần.
Lâu nay, Ngân hàng Thế giới (World Bank) vẫn phân loại các nền kinh tế trên thế giới thành 4 nhóm thu nhập: thấp, trung bình thấp, trung bình cao và cao. Danh sách phân loại sẽ được cập nhật vào ngày 1/7 hàng năm, dựa trên số liệu tổng thu nhập quốc dân (GNI) bình quân đầu người.
Cách phân loại này đã được World Bank áp dụng từ năm 1989 và chỉ số GNI bình quân đầu người vẫn được sử dụng làm thước đo. Tuy nhiên, World Bank có thể thay đổi ngưỡng phân loại và theo tổ chức này có 2 lý do để thay đổi.
Nguyên nhân thứ nhất là chỉ số GNI bình quân đầu người thay đổi. Ở mỗi quốc gia, các yếu tố như tăng trưởng kinh tế, lạm phát, tỷ giá hối đoái và tăng trưởng dân số đều có thể ảnh hưởng đến chỉ số, chưa kể đến những thay đổi trong cách tính toán và thống kê dữ liệu.
Thứ hai, để đảm bảo các ngưỡng phân loại thu nhập có thể phản ánh giá trị thực, World Bank sẽ sử dụng “chỉ số điều chỉnh SDR” để điều chỉnh các ngưỡng này hàng năm. “Chỉ số điều chỉnh SDR” được tính toán bằng cách tổng hợp chỉ số điều chỉnh GDP của các nước có đồng tiền được sử dụng trong rổ tiền tệ dùng để tính ra giá trị của Quyền rút vốn đặc biệt (SDR). Đó là các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Anh, Mỹ và Eurozone, tương ứng với 5 đồng tiền mạnh là nhân dân tệ, yên Nhật, bảng Anh, đồng USD và đồng Euro.
Vào ngày 1/7 vừa qua, World Bank đã thực hiện điều chỉnh này. Theo đó, để được lọt vào nhóm quốc gia có thu nhập trung bình cao (upper-middle income), GNI bình quân đầu người của một nước cần nằm trong khoảng 4.466 – 13.845 USD; tăng so với khoảng 4.256 – 13.205 USD của năm trước đó.
Đây là một điều đáng tiếc đối với Việt Nam khi tính tới năm 2023, cũng theo số liệu của World Bank, GNI bình quân đầu người của Việt Nam đạt gần 4.347 USD. Tức là nếu như theo cách phân loại cũ, Việt Nam đã lọt vào nhóm có thu nhập trung bình cao. Với cách phân loại của năm 2024, chúng ta vẫn cần thêm thời gian. Nếu tốc độ tăng trưởng GDP trong năm nay đạt mức 6,5% như một số dự báo và số dân không biến động quá nhiều, Việt Nam có thể “thăng hạng” ngay trong năm nay.
Đáng nói, kể từ khi cải cách và mở cửa nền kinh tế vào năm 1986 đến nay, kinh tế Việt Nam đã đạt được nhiều thành tích ấn tượng. GNI bình quân đầu người đã tăng từ mức chỉ 95 USD (thuộc nhóm thu nhập thấp) lên khoảng 1.120 USD vào năm 2009 và chính thức bước vào nhóm thu nhập trung bình thấp.
Xét theo tốc độ tăng trưởng trong giai đoạn 1986 – 2023, chỉ số GNI bình quân đầu người của Việt Nam tăng trưởng mạnh nhất trong khối ASEAN với mức tăng 45 lần. Các quốc gia khác cũng tăng nhưng mức độ chậm hơn, như Myanmar tăng 30 lần, Campuchia tăng 15 lần, Singapore tăng gần 10 lần….
Tại khu vực Đông Nam Á, chỉ có duy nhất Indonesia thăng hạng từ nhóm thu nhập trung bình thấp sang thu nhập trung bình cao. Từ năm 2021, nước này đã tiệm cận ngưỡng thu nhập trung bình cao, do đó năm 2023 kinh tế Indonesia chỉ cần tăng trưởng nhẹ là đã có thể thay đổi câu chuyện.
>> Việt Nam đứng đầu top những quốc gia có số triệu phú USD tăng nhanh nhất thế giới
