Thời gian sắp thời, Hà Nội sẽ có 9 nhà máy, cơ sở phải di dời khỏi nội đô. Việc sắp xếp lại và xử lý những lô đất “vàng” này đang trở thành vấn đề được nhiều người quan tâm nhưng khi nào thực thi và hiệu quả thực thi ra sao lại là bài toán khó nhiều năm chưa có đáp án.
Trước đó, UBND TP đề xuất di dời 10 cơ sở nhà đất do các doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, CTCP và Công ty TNHH hai thành viên trở lên do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ đang quản lý, sử dụng phải di dời theo quy hoạch (do không phù hợp với hoạch xây dựng), thuộc trường hợp UBND cấp tỉnh ban hành danh mục nhà, đất phải di dời theo quy hoạch sau khi có ý kiến của HĐND cùng cấp.
Tại phiên họp ngày 8/7, với 100% đại biểu có mặt tán thành, HĐND thành phố Hà Nội đã thông qua nghị quyết về danh mục nhà, đất phải di dời theo quy hoạch trên địa bàn Thành phố Hà Nội.
Cụ thể, danh mục 9 cơ sở phải di dời gồm:
- Công ty In báo Nhân Dân Hà Nội;
- Công ty TNHH MTV In báo Hà Nội mới;
- Nhà máy Bia Hà Nội - Tổng CTCP Bia - Rượu - Nước giải khát Hà Nội;
- Công ty TNHH MTV Thuốc lá Thăng Long;
- Công ty TNHH MTV In và Thương mại Thông tấn xã Việt Nam;
- Nhà máy xe lửa Gia Lâm - Công ty Vận tải hành khách đường sắt Hà Nội;
- Tổng kho Xăng dầu Đức Giang;
- Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản Nông nghiệp;
- Viện Hóa học công nghiệp Việt Nam.
Theo UBND TP Hà Nội, việc di dời các cơ sở nhà, đất theo quy hoạch nhằm làm cơ sở để các đơn vị, doanh nghiệp có kế hoạch và xây dựng phương án sắp xếp lại, xử lý nhà đất phải di dời theo quy hoạch, qua đó góp phần sử dụng đất hiệu quả, đúng mục đích sử dụng, đúng quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng được cấp có thẩm quyền phê duyệt; tạo thêm quỹ đất cho khu vực nội thành xây dựng các công trình công cộng, bảo đảm hạ tầng xã hội, tạo cảnh quan kiến trúc và văn minh đô thị.
Trong số 9 cơ sở này, có một số cơ sở có diện tích rất lớn, nằm ở vị trí đắc địa.
Cụ thể, Nhà máy bia Hà Nội (HABECO), địa chỉ tại 183 Hoàng Hoa Thám (Ba Đình) có diện tích hơn 52.000 m2. Theo quy hoạch phân khu đô thị H1-2 được UBND thành phố phê duyệt tháng 3/2021, khu đất này sẽ trở thành đất hỗn hợp, công cộng dành cho xây trường THPT, nhà ở, bãi đỗ xe và trồng cây xanh.
Tại quận Thanh Xuân, phần đất mà Công ty TNHH MTV Thuốc lá Thăng Long tọa lạc tại địa chỉ tại 235 Nguyễn Trãi có diện tích hơn 64.000 m2.
Theo quy hoạch được UBND thành phố phê duyệt, khu vực này sẽ là đất công cộng của thành phố và phần hỗn hợp dịch vụ thương mại, nhà ở, nhà trẻ, trường tiểu học, cây xanh.
Nhà máy xe lửa Gia Lâm - Công ty Vận tải Hành khách đường sắt Hà Nội, địa chỉ tại số 551 Nguyễn Văn Cừ (Long Biên) hiện tọa lạc trên diện tích hơn 200 nghìn m2 sẽ được quy hoạch là đất công cộng thành phố. Tổng kho xăng dầu Đức Giang, địa chỉ tại số 26 phố Đức Giang (Long Biên) có diện tích hơn 159.000 m2 sẽ có chức năng là đất hỗn hợp bao gồm nhà ở, cây xanh, đất bãi đỗ xe, đất công cộng và đường quy hoạch.
Sau nhiều bất cập trong việc quy hoạch đất ở khu vực nội đô, mới đây nhất là tình trạng tuyến đường Lê Văn Lương - Tố Hữu bị “băm nát” khi hàng loạt cao ốc được xây nên gây ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Nhiều người đặt ra câu hỏi những phương án quy hoạch trên liệu có được sử dụng đúng mục đích hay không?
Kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam cho rằng, các quyết sách, văn bản liên quan đến chủ trương di dời các cơ sở nhà đất phải rất rõ ràng, mạch lạc, đặc biệt là về phương án quy hoạch sau khi di dời.
“Nếu chỉ ghi chung chung là làm các công trình công cộng thì cái gì cũng có thể là “công cộng”. Làm nhà ở cho cộng đồng cũng là công trình công cộng. Nên khẳng định rõ ràng hơn rằng, địa điểm đó dành cho không gian công cộng phục vụ xã hội như công viên, cây xanh, hồ nước, trường học, nhà trẻ, nhà văn hoá đồng thời những thiết chế đó chỉ hoạt động trong thời gian nhất định, không gây đột biến về giao thông. Chứ nếu cứ chất tải nhà cao tầng, văn phòng cho thuê thì lại càng gây áp lực lên nội đô, gây ra các hệ lụy về hạ tầng, cơ sở kỹ thuật”, ông Tùng đánh giá.
Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam cho rằng, muốn phát triển bền vững, hạ tầng kỹ thuật phải đi trước một bước, đáp ứng được yêu cầu phát triển của thành phố. Trường hợp tuyến đường Lê Văn Lương, theo ông Tùng, là một ví dụ điển hình, bởi phát triển đô thị hai bên đường và làm con đường này không phải được định hướng như vậy. Chất tải công trình cao tầng lên hai bên đường quá nhiều, đó đương nhiên không phải là phát triển đô thị một cách bền vững.
