Hang động có 900 hiện vật đá được công nhận Di tích Quốc gia
Đây là một di tích “hiếm gặp” không chỉ ở Lạng Sơn mà còn ở phạm vi phía Bắc Việt Nam.
Ngày 9/11, tại thôn Làng Giang, xã Bằng Mạc, tỉnh Lạng Sơn đã chính thức diễn ra lễ đón Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia hang Ngườm Sâu. Đây là một trong những hang đá nằm trong dãy núi đá vôi có đặc trưng Karst điển hình của Việt Nam, độ cao 390m so với mực nước biển.
Theo thông tin từ Cục Di sản Văn hóa, vào tháng 5/1998, chính quyền địa phương đã tiến hành khảo sát, kiểm kê tại hang Ngườm Sâu. Qua khảo sát bước đầu thu thập được một số những di vật còn sót lại trong lòng hang như vỏ nhuyễn thể, đá công cụ, cùng một số mảnh tước… Đặc biệt, đã tìm thấy 1 di vật quý là rìu mài lưỡi Bắc Sơn và một số xương răng động vật.
Tới năm 2000, tỉnh Lạng Sơn tiếp tục đào thám sát với diện tích khoảng 0,8m2. Kết quả thám sát bước đầu đã ghi nhận tầng văn hóa dày khoảng 0,5m, cấu tạo gồm sét, vôi, vỏ nhuyễn thể. Hiện vật thu được đa dạng hơn so với cuộc khảo sát năm 1998, gồm đồ đá và đồ gốm.
Năm 2023, Bảo tàng tỉnh Lạng Sơn đã phối hợp với các chuyên gia, tiến hành khai quật khảo cổ tại di chỉ khảo cổ hang Ngườm Sâu. Kết quả, qua 2 hố khai quật tại đây đã phát hiện 900 hiện vật đá, trong đó có Hòn ghè, rìu mài lưỡi, công cụ mảnh, mảnh tước, dấu và nguyên liệu tạo dấu Bắc Sơn, mảnh tách, đá nguyên liệu cùng một số loại hình không xác định.
Địa tầng của 2 hố khai quật có sự khác biệt nhau. Ngoài lớp văn hóa, 2 hố khai quật đều xuất lộ lớp sét vàng chứa các hóa thạch xương răng động vật.
Dấu tích còn lại trên trần hang, trong trầm tích sớm nhất dưới lòng hang và bằng chứng về quá trình cư trú của cư dân cổ Bắc Sơn cho thấy đây là một di tích “hiếm gặp” không chỉ ở Lạng Sơn mà còn ở phạm vi phía Bắc Việt Nam. Các giá trị bước đầu có thể nhận định bao gồm giá trị nghiên cứu về cổ địa chất, cổ sinh địa tầng và khảo cổ học mang tầm phạm vi quốc gia.
Các chuyên gia nhận định, trước khi có sự chiếm cư của cư dân Bắc Sơn thì Ngườm Sâu là một di tích chứa các hóa thạch cổ sinh, có tuổi Cánh Tân muộn. Tới giai đoạn cuối Pleistocene và Holocene sớm, hang được cư dân Bắc Sơn sử dụng để cư trú.
Được biết, ngoài hang Ngườm Sâu, tỉnh Lạng Sơn cũng có hai hang động được đánh giá là di tích khảo cổ quan trọng là hang Thẩm Khuyên và Thẩm Hai. Cả hai hang động này đều nằm trên dãy núi đá vôi Phia Gà thuộc hệ thống núi đá vôi Điềm He - Bình Gia.
Hiện nay, cả hang Thẩm Khuyên và Thẩm Hai đều được xếp vào nhóm các điểm tham quan trong tuyến du lịch số 2 của Công viên địa chất Lạng Sơn.
