Hé lộ về thảm kịch kinh hoàng: Đám mây bụi khổng lồ xóa sạch một thành phố hơn 2.000 người trong chớp mắt
Điều khiến câu chuyện này trở nên ám ảnh không chỉ vì con số tử vong hay quy mô mà vì thành phố bị quét sạch trước khi người dân bên trong kịp phản ứng.
Khi nghiên cứu về khoảnh khắc đột ngột đưa thành phố cổ Pompeii bên dưới chân ngọn núi Mount Vesuvius vào cõi im lặng năm 79 sau Công nguyên, người ta bỗng "rùng mình" về cách mà một đám mây bụi khổng lồ lao tới quét sạch mọi dấu hiệu của sự sống.
Lời cảnh báo không đến kịp
Vào một ngày cuối tháng 8 năm 79 sau Công nguyên, một cột trụ khói, tro và đá vọt lên từ Vesuvius rồi nhanh chóng sụp đổ, chuyển hóa thành luồng pyroclastic, tức một đám mây cực nóng chứa tro, khí và mảnh vụn núi lửa, lao về phía Pompeii với vận tốc khủng khiếp. Các nhà khoa học ước tính rằng chỉ khoảng 10 – 20 phút là đủ để đám mây này quét qua toàn thành phố, hạ gục hàng nghìn người ngay trước khi họ kịp hiểu chuyện gì đang xảy ra.
Điều kinh hoàng là: những cư dân nói chung không bị chôn vùi bởi dung nham chảy mà bị ngộp thở, bị “nướng” bởi sức nóng và bị bủa vây bởi tro bụi. Ngoài ngạt thở, một số người dân ở Pompeii tử vong do đất đá rơi trúng người hoặc bị giẫm đạp đến chết khi mọi người chạy thoát thân trong sự hoảng loạn.
Luồng pyroclastic: hỗn hợp tro, khí CO₂, mảnh thủy tinh núi lửa và những viên đá nhỏ (lapilli) với nhiệt độ lớn hơn 100 °C lao xuống thành phố cách núi gần 10km. Khi đám mây quét qua, nó không chỉ làm mất mạng bằng cách ngộp khói mà còn bằng lực mạnh cuốn phăng tất cả, nhiệt độ cao “nướng” người và phá hủy cấu trúc, khiến cảnh tượng cuối cùng của thành phố chỉ là những lớp tro phủ dày.
Ngay cả những người đang ẩn náu trong nhà cũng không thể trốn thoát. Kết quả nghiên cứu cho thấy "cái chết" đến với họ rất nhanh, một phần do nhiệt độ và tốc độ của đám mây chứ không phải chỉ do bị phủ tro.
Một thành phố bị xóa sổ
Pompeii biến thành một địa danh “bất động”: những ngôi nhà, cửa hàng, người dân... tất cả bị phủ bởi tro và vụn đá, rồi bị bỏ lại như một bức tranh bị đóng khung thời gian. Những gì còn lại sau đó là lớp vật liệu dày tới vài mét, bảo tồn hình hài của người và vật dưới tro tàn.
Có thể tưởng tượng: một buổi chiều bình thường, bầu trời xanh, người dân Carrö dạo chơi, và rồi chỉ sau vài phút, sự sống bị chặn đứng, tiếng la thất thanh mất hút, và chỉ còn lại tro và im lặng.
Điều khiến câu chuyện này trở nên ám ảnh không chỉ vì con số tử vong hay quy mô mà vì thành phố bị quét sạch trước khi người dân bên trong kịp phản ứng. Những gì xảy ra ở Pompeii là mô hình thu nhỏ về sức mạnh tổng hợp của núi lửa: nhiệt độ, tốc độ, tro bụi, ba thành tố đủ để biến thành phố sầm uất thành một khu khảo cổ phủ tro.
Và phải đến gần 1.700 năm sau, các chuyên gia mới tìm thấy tàn tích thành phố cổ xưa này, từng bước giải mã bí ẩn về thảm kịch diệt vong của hơn 2.000 người trong thời gian rất ngắn.
