Hơn nửa triệu lao động mất việc, giảm giờ làm: Ngành nào nhiều nhất?

Mới đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã thông tin về tình lao động, việc làm 5 tháng đầu năm 2023 trên cả nước. Tình hình lao động, việc làm 5 tháng đầu năm cho thấy bức tranh kém khả quan khi hầu hết các doanh nghiệp lớn thiếu đơn hàng vì suy giảm kinh tế toàn cầu, xung đột Nga - Ukraine.

Hơn nửa triệu lao động bị ảnh hưởng việc làm (509.903 người) - chiếm khoảng 3,4% tổng số lao động trong doanh nghiệp. Trong đó, số lao động bị mất việc, thôi việc là 279.409 người (chiếm 54,79%). Tình trạng lao động bị mất việc, giãn việc chủ yếu tập trung tại một số tỉnh, thành phố lớn có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất.

Đua nhau xin hưởng bảo hiểm thất nghiệp

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho hay, số lao động mất việc làm tập trung tại các doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo ở một số ngành như dệt may, da giày, sản xuất và lắp ráp linh kiện điện tử, chế biến gỗ.

Trong đó, lao động ngành dệt may là 68.782 người, da giày 31.653 người, sản xuất linh kiện và sản phẩm điện tử là 45.075 người.

Sở LĐ-TB&XH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thông tin, trong các tháng đầu năm nay, số doanh nghiệp dừng hoạt động, giải thể trên địa bàn tăng hơn 20% so với cuối năm trước.

Từ cuối năm 2022 tới hết quý 1/2023, trên địa bàn có gần 10.007 người lao động bị mất việc, giảm giờ làm, giảm thu nhập. Trong đó, hơn 3.200 lao động bị mất việc, hơn 3.300 người hoãn hợp đồng, giảm giờ làm; chưa kể hàng chục nghìn lao động nghỉ Tết kéo dài kết hợp với nghỉ phép năm vì doanh nghiệp thiếu việc. Cùng với việc làm giảm, không còn tăng ca, tiền hỗ trợ và phúc lợi bị cắt, nên thu nhập của người lao động cũng giảm theo.

Hiện thu nhập bình quân người lao động tại Bà Rịa - Vũng Tàu đạt hơn 10,5 triệu đồng/tháng, giảm 7% so với năm trước. Cũng trong 4 tháng đầu năm, tại Bà Rịa - Vũng Tàu có hơn 6.500 người đề nghị được hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

Tương tự, tỉnh Long An có hơn 20.500 người lao động bị ảnh hưởng việc làm, thu nhập, chủ yếu trong lĩnh vực dệt may. Trong đó, hơn 2.200 người bị mất việc, hơn 18.300 người giảm giờ làm, nghỉ việc không lương. Trong cùng thời gian trên, hơn 12.000 người tại Long An đã nộp hồ sơ để hưởng bảo hiểm thất nghiệp, tăng gần 160% so với quý cuối năm trước.

Trong khoảng 2.000 doanh nghiệp, cơ sở chế biến gỗ xuất khẩu tại Đồng Nai, hiện 17% số doanh nghiệp không có đơn hàng phải dừng hoạt động, trên 70% số doanh nghiệp có đơn hàng giảm trên một nửa so với năm trước...

Do thiếu đơn hàng, gần một nửa doanh nghiệp gỗ ở Đồng Nai phải cắt giảm mạnh lao động, thậm chí có gần 16% số doanh nghiệp chỉ giữ lao động chủ chốt và bảo vệ.

Sở LĐ-TB&XH Đồng Nai cho hay, trong các tháng đầu năm, các doanh nghiệp trên địa bàn đã cắt giảm trên 32.000 lao động, giảm giờ làm của hơn 35.000 người; tạm hoãn hợp đồng với gần 1.500 người. Cùng thời gian này, có gần 10.600 người nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

Tại khu vực phía Bắc, Sở LĐ-TB&XH Hải Dương cho biết, trong các tháng đầu năm, trên địa bàn có 250 doanh nghiệp bị giảm đơn hàng phải cắt giảm lao động, hoặc không tái ký hợp đồng với lao động hết hạn hợp đồng.

Trong số hơn 16.000 lao động trên địa bàn tỉnh Hải Dương bị ảnh hưởng việc làm trong 4 tháng qua, có hơn 11.300 lao động mất việc, hơn 1.800 người phải giảm giờ làm, hơn 2.800 lao động nghỉ việc không lương. Đa số lao động bị cắt giảm giờ làm, mất việc đều tập trung làm trong ngành dệt may, da giày.

Tại Thanh Hóa, trong 4 tháng đầu năm có hơn 12.700 lao động bị mất việc, giảm giờ làm. Trong đó có hơn 8.500 lao động mất việc, hơn 2.500 lao động giảm giờ làm. Tại Thái Nguyên, trong 4 tháng qua cũng có gần 3.800 lao động mất việc, giảm giờ làm, chủ yếu thuộc ngành dệt may, điện tử, chế biến gỗ...

Tuy nhiên, bên cạnh một số ngành cắt giảm lao động thì nhiều doanh nghiệp vẫn có nhu cầu tuyển dụng lao động với số lượng lớn. Trong 4 tháng đầu năm 2023, nhu cầu tuyển dụng lao động là 481.200 người; trong đó nhu cầu tuyển tại các khu công nghiệp, khu chế xuất khoảng 146.000 lao động.

Giải khó cho doanh nghiệp để duy trì việc làm

Sở LĐ-TB&XH các địa phương đánh giá, hoạt động của doanh nghiệp sẽ tiếp tục khó khăn, đơn hàng vẫn giảm từ nay đến cuối năm. Điều này khiến gia tăng lao động mất việc, giảm giờ làm, giảm thu nhập. Một số doanh nghiệp trong lĩnh vực dệt may, da giày, chế biến gỗ xuất khẩu tiếp tục xu hướng cắt giảm lao động, việc làm.

Dù giai đoạn trước mắt các doanh nghiệp chỉ giảm giờ làm, nghỉ việc không lương để giữ chân lao động chờ đơn hàng. Tuy nhiên, nếu tình hình thị trường vẫn chậm cải thiện, doanh nghiệp sẽ buộc phải cắt giảm lao động số lượng lớn và thu hẹp sản xuất.

Để duy trì việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp, Sở LĐ-TB&XH các tỉnh/thành kiến nghị Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước sớm có giải pháp về tài chính hỗ trợ doanh nghiệp, như: Khoanh nợ, giãn nợ, giảm lãi suất, có chính sách hỗ trợ lao động nếu mất việc gia tăng.

Ngoài ra, kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành có giải pháp hiệu quả hỗ trợ doanh nghiệp duy trì sản xuất để tạo việc làm, như: Giảm thuế, phí, giảm lãi suất, giảm tiền thuê đất... với doanh nghiệp gặp khó khăn. Trong đó, ưu tiên doanh nghiệp trong các lĩnh vực sử dụng nhiều lao động, như: May mặc, da giày, chế biến thủy hải sản, xây dựng... Bên cạnh đó, các bộ ngành sớm gỡ khó quy định về phòng cháy, chữa cháy trong doanh nghiệp, nhà xưởng, để các doanh nghiệp duy trì hoạt động liên tục.

Số liệu từ BHXH Việt Nam cho thấy, trong 5 tháng đầu năm nay, cả nước có gần 120.000 người được giải quyết hưởng các chế độ bảo hiểm thất nghiệp.