Khi "lòng trung thành" với đồng USD dần lung lay, giá vàng tăng "cấp tập"

Vàng – giải pháp thay thế đồng USD

Theo Financial Times, các nhà phân tích đều có cùng quan điểm rằng, mặc dù đồng USD đang trên đà suy giảm nhưng rất khó để đồng tiền này có thể đánh mất vị thế đồng tiền “thống trị” thế giới, bởi hiện “không có sự thay thế nào” cho đồng đô la trong tương lai.

Một trong những biện pháp hàng đầu được sử dụng để cạnh tranh với đồng USD hiện nay là vàng. Trong 6 tháng vừa qua, giá kim loại quý này đã tăng tới 20%.

Ảnh minh họa

Việc nhu cầu đối với vàng tăng đột biến xuất phát từ những người mua lớn là các ngân hàng trung ương. Mục đích là để giảm mạnh dự trữ USD và tìm kiếm một phương tiện lưu trữ an toàn. Các ngân hàng này đang mua vào một số lượng vàng lớn hơn bất kỳ thời điểm nào kể từ năm 1950, chiếm mức kỷ lục 33% nhu cầu vàng hàng tháng trên toàn thế giới.

Không phải ngẫu nhiên Nga, Ấn Độ và Trung Quốc đang đàm phán với Brazil và Nam Phi về việc phát triển một loại tiền tệ mới để cạnh tranh với đồng đô la.

“Hàng đêm, tôi tự hỏi tại sao tất cả các quốc gia phải giao dịch dựa trên đồng đô la”, Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva gần đây đã phát biểu trong chuyến thăm Trung Quốc đồng thời cho biết thêm rằng một loại tiền tệ khác sẽ giúp “cân bằng địa chính trị thế giới”.

Trong lịch sử, cả đồng đô la và vàng đều được coi là nơi trú ẩn an toàn. Tuy nhiên, vàng ngày nay được coi là an toàn hơn nhiều. Trong cuộc khủng hoảng ngân hàng ngắn ngủi vào tháng 3/2023, vàng tăng trong khi đồng đô la giảm. Sự khác biệt trong chuyển động của cả hai loại tài sản này chưa bao giờ lớn như vậy.

Bên cạnh vàng, kể từ năm 2020, số ngân hàng trung ương xem xét tung ra tiền điện tử của riêng mình đã tăng gấp 3 lần lên hơn 110 quốc gia, chiếm 95% GDP toàn cầu. Nhiều nước cũng đang thử nghiệm các loại tiền điện tử để sử dụng trong thương mại song phương, đặt ra một thách thức khác đối với đồng đô la.

“Vũ khí hóa” đồng USD

Lý do để các nền kinh tế mới nổi tìm kiếm giải pháp thay thế cạnh tranh với đồng USD xuất phát từ việc Hoa Kỳ và các đồng minh đang ngày càng sử dụng các lệnh trừng phạt tài chính như một loại vũ khí.

Ảnh minh họa

Đáng chú ý, 30% trong số tất cả các quốc gia trên toàn thế giới đang phải đối mặt với nguy cơ bị Mỹ, EU, Nhật Bản và Vương quốc Anh trừng phạt. Trong khi con số này chỉ ở mức 10% vào đầu những năm 1990. Đặc biệt, khi Nga bắt đầu thực hiện chiến dịch quân sự tại Ukraine, Mỹ và các đồng minh đã đáp trả bằng một chiến dịch trừng phạt toàn diện chống lại Moscow, cắt đứt các ngân hàng Nga khỏi hệ thống thanh toán toàn cầu dựa trên đồng USD. Điều này khiến các quốc gia khác đột nhiên nhận ra bản thân cũng có trở thành mục tiêu.

Quá tin tưởng vào đồng đô la “bất khả chiến bại, Mỹ coi các biện pháp trừng phạt là giải pháp thay thế ít tốn kém hơn việc cử binh lính đối đầu với Nga, giảm khả năng tiếp cận các nguồn tài chính cần thiết của Moscow nhằm duy trì chiến đấu.

Tuy nhiên, cái giá mà Mỹ phải trả là là lòng trung thành với USD dần lung lay. Các đồng minh của Washington như Philippines hay Thái Lan đang ngày càng thực hiện các thỏa thuận thương mại mà không cần đến đồng đô la. Bên cạnh đó, đối thủ cạnh tranh hàng đầu của Mỹ là Trung Quốc vốn đã có tham vọng quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ, việc phương Tây trừng phạt kinh tế đối với Nga đã trở thành một động lực lớn thôi thúc Nga tăng cường sử dụng đồng tiền này.

Nhu cầu cao đối với đồng USD giúp Mỹ cắt giảm được chi phí vay nước ngoài, điều mà Hoa Kỳ rất cần hiện nay. Quốc gia này hiện đang có tỷ lệ thâm hụt tài chính và tài khoản vãng lai cao thứ hai sau nước Anh trong số 20 nền kinh tế phát triển hàng đầu. Vị thế đầu tư quốc tế ròng (NIIP)/GDP của Mỹ cũng cao thứ hai, chỉ sau Bồ Đào Nha.

Rủi ro đối với nước Mỹ là sự tự tin đối với đồng USD ngày càng tăng, được thúc đẩy bởi câu chuyện "không có lựa chọn thay thế". Câu chuyện đó dựa trên niềm tin toàn cầu vào các thể chế và luật pháp của Hoa Kỳ. Nhưng chính việc vũ khí hóa đồng USD đã làm suy yếu niềm tin đó.

Sức mạnh của đồng USD cũng dựa trên niềm tin vào khả năng trả nợ của đất nước, vốn đang bị xói mòn khi Mỹ ngày càng phụ thuộc vào nguồn tài trợ nước ngoài. Tuyến phòng thủ cuối cùng của đồng USD là Trung Quốc, nền kinh tế duy nhất đủ lớn và tập trung để thách thức sức mạnh tiền tệ của Hoa Kỳ - cũng đang trong tình trạng nợ nần tồi tệ.

Ngay trong phiên giao dịch đầu tiên của năm 2023, những cảnh báo về suy thoái kinh tế liên tục đẩy giá vàng lên mức trên $1850/oz - mức cao nhất trong vòng 7 tháng.

Cập nhật mới nhất ngày 24/4, giá vàng thế giới giao ngay đứng quanh ngưỡng 1.981,4 USD/ounce. Giá vàng tương lai tháng 6 trên sàn Comex New York ở mức 1.992 USD/ounce - tăng 8 USD/ounce so với cuối tuần qua.

Nhiều chuyên gia nhận định, vàng vẫn là kênh trú ẩn an toàn và khả năng tiếp tục vượt mốc 2.000 USD/ounce.