Kiểm toán Nhà nước 'vạch mặt, điểm danh' những ngân hàng thương mại chưa chủ động thực thi hỗ trợ lãi suất 2%

Kiểm toán Nhà nước vừa có báo cáo đề cập đến việc hỗ trợ lãi suất (2%/năm) tối đa 40 nghìn tỉ đồng thông qua hệ thống các Ngân hàng Thương mại cho một số ngành, lĩnh vực quan trọng, các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có khả năng trả nợ, có khả năng phục hồi…

Kiểm toán Nhà nước cho biết nhiều ngân hàng thương mại chưa chủ động tiếp cận, đồng hành, hướng dẫn khách hàng hiểu đúng, đủ về chính sách.

Kết quả vay hỗ trợ lãi suất của Ngân hàng Thương mại chưa như kỳ vọng

Theo đó, Kiểm toán Nhà nước đánh giá công tác truyền thông của Ngân hàng Nhà nước chưa đi trước, chưa mang tính định hướng. Điều này thể hiện ở việc sau gần 3 tháng triển khai, kết quả cho vay hỗ trợ lãi suất của các Ngân hàng Thương mại vẫn chưa như kỳ vọng, nhiều khó khăn khi tiếp cận chính sách.

Một số NHTM ban hành văn bản nội bộ hướng dẫn còn chậm; chưa thực sự chú trọng tập huấn, hướng dẫn đào tạo nội bộ.

“Theo tài liệu các đơn vị (NCB, VIB, Publicbank, HSBC, Sacombank) cung cấp, không có bằng chứng thể hiện đơn vị chủ động tiếp cận, đồng hành, hướng dẫn khách hàng hiểu đúng, đủ về chính sách. Văn bản hướng dẫn nội bộ chưa xây dựng tiêu chí để đánh giá “khả năng phục hồi” của khách hàng làm căn cứ xét duyệt hỗ trợ lãi suất…”, báo cáo nêu.

Theo Kiểm toán Nhà nước, đến ngày 31/12/2022, chương trình hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/NĐ-CP không đạt mục tiêu, kết quả thực hiện còn rất thấp so với kế hoạch đề ra.

Số tiền đã hỗ trợ lãi suất là 134 tỉ đồng đạt 0,8%/tổng số hạn mức hỗ trợ lãi suất đã đăng ký và được phê duyệt, đạt 0,84% kế hoạch của năm 2022 (16.034,9 tỉ đồng). Đến ngày 31/3/2023, số tiền lũy kế hỗ trợ lãi suất là 332,5 tỉ đồng, đạt 0,83% (đến cuối tháng 7/2023 được khoảng 681 tỉ đồng, tương đương 1,7%) nguồn lực bố trí thực hiện chính sách.

Khách hàng còn e ngại thủ tục hậu kiểm

Năm 2022, có 15/44 Ngân hàng Thương mại không hỗ trợ lãi suất. Cụ thể là các ngân hàng: Oceanbank, GPbank, CBbank, BacAbank, Baovietbank, LPBank, NCB, SCB, VietAbank, Vietbank, DongAbank, TNHH một thành viên Hong Leong Việt Nam, Woori Việt Nam, liên doanh Việt - Nga. Riêng Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam đến ngày 31/12/2022 có phát sinh dư nợ đủ điều kiện hỗ trợ lãi suất nhưng chưa phát sinh số tiền hỗ trợ lãi suất do chưa đến kỳ trả lãi.

Ngoài ra, có 14/44 Ngân hàng Thương mại hỗ trợ lãi suất dưới 1 tỉ đồng, là ABBank, Banvietbank, PVcombank, Seabank, Kienlongbank, NamAbank, OCB, MBbank, VIB, Saigonbank, Sacombank, PGbank, Eximbank.

Theo Kiểm toán nhà nước, bên cạnh một số nguyên nhân khách quan do “tâm lý e ngại về hồ sơ thủ tục hậu kiểm của khách hàng” hay việc khách hàng gặp khó khăn về chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn đối với trường hợp khách hàng kinh doanh đa ngành nghề... thì còn một số nguyên nhân chủ quan từ phía các Ngân hàng Thương mại.

Cụ thể, chưa có sự chủ động, tích cực triển khai chính sách (số liệu thống kê các Ngân hàng Thương mại báo cáo Ngân hàng Nhà nước cho thấy có 13 Ngân hàng Thương mại không rà soát, thống kê được số hồ sơ đủ điều kiện hỗ trợ lãi suất) dẫn đến các Ngân hàng Nhà nước không triển khai chính sách một cách hiệu quả.

Báo cáo chỉ rõ đó là các ngân hàng DongAbank, HSBC, NH Liên doanh Việt - Nga, LPBank, BIDV, Vietbank, Sacombank, SCB, Ngân hàng TNHH MTV Woori Việt Nam, VietAbank, CBbank, Ngân hàng TNHH MTV Hong Leong Việt Nam, Oceanbank.

Một số Ngân hàng Thương mại (BacAbank, NCB, GPbank) rà soát có hồ sơ đủ điều kiện hỗ trợ lãi suất nhưng thực tế số tiền hỗ trợ lãi suất lại bằng 0; hoặc một số Ngân hàng Thương mại tự rà soát số lượng khách hàng thuộc đối tượng đủ điều kiện hỗ trợ lãi suất tương đối lớn nhưng kết quả hỗ trợ lãi suất lại rất thấp. Điều này cho thấy công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách còn hạn chế.