Lãi suất liên ngân hàng tăng vọt, NHNN đẩy mạnh cho vay OMO: Chuyện gì đang xảy ra?

Lãi suất liên ngân hàng leo thang – Áp lực thanh khoản gia tăng

Theo báo cáo từ Trung tâm phân tích và tư vấn đầu tư, Công ty CP Chứng khoán SSI (SSI Research), thị trường tiền tệ Việt Nam đang chứng kiến sự gia tăng đột biến của lãi suất liên ngân hàng, phản ánh áp lực thanh khoản đang gia tăng trong hệ thống ngân hàng.

Cuối quý III, lãi suất liên ngân hàng qua đêm đã leo lên mức 4,44% – mức cao nhất trong nhiều tháng qua. Các kỳ hạn khác từ một tuần đến một tháng cũng dao động từ 4,26% đến 4,40%, cho thấy nhu cầu về vốn ngắn hạn từ các ngân hàng thương mại (NHTM) đang rất lớn.

Biểu đồ: Diễn biến lãi suất liên ngân hàng Việt Nam từ tháng 11/2023 đến tháng 9/2024 - Nguồn: Bloomberg và MBS Research.

Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế, Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB Research), sự tăng mạnh của lãi suất liên ngân hàng là dấu hiệu cho thấy sự căng thẳng trong thanh khoản vào thời điểm cuối quý. Chỉ trong vài ngày cuối tháng 9, lãi suất qua đêm đã tăng 50 điểm cơ bản, khiến các NHTM phải tìm kiếm giải pháp huy động vốn với chi phí thấp hơn từ NHNN để duy trì hoạt động và đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn.

NHNN tăng mạnh quy mô OMO – Giải pháp cho thanh khoản?

Để đối phó với tình trạng trên, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã đẩy mạnh hoạt động thị trường mở bằng cách tăng quy mô can thiệp. Cụ thể, NHNN đã bơm vào thị trường một lượng vốn lớn thông qua nghiệp vụ OMO, với khối lượng phát hành lên tới 67,3 nghìn tỷ đồng trong tuần cuối tháng 9/2024, cao gấp 8 lần mức trung bình của các tuần trước đó. Lãi suất cho vay OMO được duy trì ở mức 4% với kỳ hạn 7 ngày, giúp các ngân hàng thương mại có thể tiếp cận nguồn vốn với chi phí thấp hơn, từ đó giảm áp lực thanh khoản đáng kể cho toàn hệ thống.

Tình hình giao dịch mua kỳ hạn trên OMO từ ngày 23/09/2024 đến ngày 27/09/2024 - Nguồn: MSB Research.

Theo các chuyên gia, việc tăng cường OMO giúp các NHTM tối ưu chi phí vốn ngắn hạn trong bối cảnh lãi suất liên ngân hàng đã vượt mức 4%. Khi chi phí vay vốn trên thị trường liên ngân hàng trở nên đắt đỏ, việc lựa chọn tiếp cận vốn từ NHNN qua kênh OMO trở thành lựa chọn ưu tiên để giảm bớt áp lực thanh khoản.

Nghiệp vụ thị trường mở (OMO) - Công cụ điều tiết thanh khoản của NHNN

Nghiệp vụ thị trường mở (Open Market Operations - OMO) là một trong những công cụ chính của NHNN để điều tiết lượng tiền lưu thông và giữ ổn định lãi suất trên thị trường. Thông qua việc mua và bán giấy tờ có giá, NHNN kiểm soát lượng cung tiền, từ đó tác động trực tiếp đến lãi suất liên ngân hàng.

Việc tăng quy mô nghiệp vụ OMO trong thời gian qua đã giúp cải thiện thanh khoản của hệ thống ngân hàng trong ngắn hạn, đồng thời ổn định lãi suất qua đêm quanh mức 4,2%. Động thái này của NHNN đã mang lại sự ổn định cần thiết cho thị trường, giúp các ngân hàng duy trì thanh khoản để đáp ứng nhu cầu tín dụng ngày càng tăng vào những tháng cuối năm.

Biểu đồ: Chênh lệch khối lượng lưu hành giữa OMO và tín phiếu so với lãi suất liên ngân hàng qua đêm từ tháng 1/2023 đến tháng 9/2024 - Nguồn: SSI Research.

Bên cạnh đó, việc NHNN duy trì mức lãi suất OMO ở mức 4% và không thực hiện chào thầu tín phiếu trong giai đoạn này là dấu hiệu cho thấy sự linh hoạt trong chính sách điều tiết thanh khoản của NHNN. Điều này không chỉ giảm bớt áp lực thanh khoản lên các NHTM mà còn tạo điều kiện cho hệ thống tài chính vận hành thông suốt, hỗ trợ các hoạt động tín dụng và thúc đẩy sự phục hồi của nền kinh tế.

Thách thức từ môi trường quốc tế và chiến lược của NHNN

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất ổn, áp lực từ các yếu tố quốc tế, đặc biệt là các chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và các Ngân hàng Trung ương lớn khác, có thể tiếp tục ảnh hưởng đến thị trường tiền tệ Việt Nam. NHNN sẽ cần phải duy trì sự linh hoạt trong việc sử dụng các công cụ chính sách, bao gồm cả OMO và điều chỉnh tỷ giá, nhằm bảo đảm sự ổn định vĩ mô và kiểm soát tốt các yếu tố ngoại tác.

Các chuyên gia từ Khối Nghiên cứu Công ty CP Chứng khoán MB (MBS Research) cho rằng mục tiêu trước mắt của NHNN không chỉ là kiểm soát mức lãi suất ngắn hạn, mà còn là bảo đảm cung ứng đủ thanh khoản để hỗ trợ nền kinh tế. Điều này đặc biệt quan trọng khi Việt Nam đang trong giai đoạn phục hồi sau đại dịch và chuẩn bị đối mặt với những thách thức mới từ nền kinh tế toàn cầu. Với tình hình lãi suất liên ngân hàng leo thang, việc bơm vốn thông qua OMO không chỉ mang tính chất tạm thời mà còn là chiến lược để ổn định thị trường, giúp duy trì mức lãi suất hợp lý nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Động thái của NHNN trong việc tăng quy mô cho vay qua OMO đã cho thấy hiệu quả nhất định khi áp lực thanh khoản phần nào được giải tỏa, đồng thời lãi suất liên ngân hàng được duy trì ở mức ổn định. Hơn nữa, môi trường lãi suất ổn định cũng tạo điều kiện cho các NHTM tập trung vào việc mở rộng tín dụng, đáp ứng nhu cầu vốn của doanh nghiệp và người dân, đặc biệt là trong giai đoạn cuối năm khi nhu cầu vốn tăng cao.

Trong tương lai, nếu tình hình thanh khoản tiếp tục căng thẳng, khả năng cao NHNN sẽ tiếp tục can thiệp thông qua các kênh OMO hoặc các công cụ chính sách khác. Việc điều hành linh hoạt này sẽ giúp NHNN kiểm soát được các yếu tố biến động và duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính, tạo nền tảng vững chắc cho sự phục hồi và phát triển kinh tế.

Nhìn chung, sự tăng mạnh của lãi suất liên ngân hàng cùng với việc NHNN đẩy mạnh quy mô cho vay OMO phản ánh rõ chiến lược điều tiết thanh khoản và ổn định lãi suất ngắn hạn của cơ quan quản lý. Những biện pháp này không chỉ giúp giảm áp lực thanh khoản cho các ngân hàng thương mại mà còn góp phần tạo ra một môi trường lãi suất ổn định, từ đó hỗ trợ hoạt động tín dụng và đầu tư, thúc đẩy sự phục hồi kinh tế sau đại dịch. Đây chính là bước đi cần thiết trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực thích ứng với sự biến động của nền kinh tế thế giới.

>> Thanh khoản liên ngân hàng dồi dào, NHNN tiếp tục hạ lãi suất OMO thêm 25 điểm cơ bản