[LIVE] Khai mở thị trường vốn xanh quốc tế – thúc đẩy phát triển bền vững và tài chính toàn diện tại Việt Nam

Sáng ngày 05/09/2025 tại Tea Resort Prenn, Đà Lạt, Ngân hàng TMCP Nam Á (Nam A Bank, mã chứng khoán: NAB) tổ chức Hội nghị quốc tế “Khai mở thị trường vốn xanh quốc tế – Thúc đẩy phát triển bền vững và tài chính toàn diện tại Việt Nam”. Sự kiện nhằm cập nhật xu thế vốn xanh, chia sẻ kinh nghiệm triển khai tại các thị trường mới nổi và thảo luận giải pháp nâng cao năng lực hấp thụ vốn, quản trị minh bạch và chuẩn ESG cho doanh nghiệp Việt.

Tham dự hội nghị có ông Trần Khải Hoàn – Thành viên HĐQT kiêm Quyền Tổng Giám đốc Nam A Bank; ông Nguyễn Quốc Hùng – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam; cùng đại diện các định chế quốc tế và doanh nghiệp: Weichuan Xu (IFC), Kim Siriyakul (ADB), Kim Ju Hern (GGGI), Dhruv Malhotra (BlueOrchard), Sathish Dhanapal (responsAbility), Bùi Thanh Giang (J.P. Morgan), Nguyễn Quang Thuân (FiinGroup), Võ Quốc Khánh (EY Việt Nam), Lưu Bảo Liên (KPMG Việt Nam), Lê Thanh Tâm (IDG), đại diện các hiệp hội ngành (chè, cao su, thủy sản, điều), các doanh nghiệp như STP Group, Kho Lạnh Kỷ Nguyên Mới, cùng cơ quan thông tấn báo chí trong và ngoài nước.

Nam A Bank khẳng định vai trò tiên phong

Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Trần Khải Hoàn – Thành viên HĐQT kiêm Quyền Tổng Giám đốc Nam A Bank gửi lời chào mừng và cảm ơn đến toàn thể đại biểu, diễn giả và cộng đồng doanh nghiệp đã có mặt tại sự kiện. Ông nhấn mạnh, hội nghị không chỉ là một diễn đàn trao đổi học thuật hay kinh nghiệm quốc tế, mà còn hướng đến mục tiêu thiết thực: kết nối và khai thác nguồn vốn xanh – tài chính toàn diện, phục vụ cho sự phát triển bền vững của Việt Nam.

Theo ông Hoàn, phát triển bền vững không còn là lựa chọn, mà là điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại và thịnh vượng. Biến đổi khí hậu, khủng hoảng năng lượng và bất bình đẳng xã hội đang đặt ra những thách thức chưa từng có, đòi hỏi sự chung tay của hệ thống tài chính toàn cầu. Trong bối cảnh đó, tài chính xanh – tài chính toàn diện đã trở thành động lực then chốt, được thúc đẩy mạnh mẽ bởi Thỏa thuận Paris và các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs).

Tại Việt Nam, Chính phủ đã khẳng định cam kết đạt Net Zero vào năm 2050, song song với chiến lược thúc đẩy tài chính toàn diện và phát triển khu vực kinh tế tư nhân. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội để Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn xanh toàn cầu.

Ông Hoàn cũng chia sẻ, với nền tảng quản trị minh bạch theo chuẩn mực quốc tế như IFRS, Basel III, ESMS, Nam A Bank cam kết trở thành ngân hàng phát triển bền vững kiểu mẫu trong khu vực tư nhân, đồng hành cùng Chính phủ và cộng đồng quốc tế trong hành trình xanh hóa nền kinh tế.

"Không nằm ngoài dòng chảy của xu hướng toàn cầu này, Nam A Bank nhận thức rõ vai trò của mình trong việc tiên phong thúc đẩy các giải pháp tài chính xanh. Với nền tảng quản trị minh bạch theo chuẩn mực quốc tế như: IFRS, Basel III, ESMS…, Nam A Bank cam kết trở thành ngân hàng phát triển bền vững kiểu mẫu trong Khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam, đồng hành cùng Chính phủ và cộng đồng quốc tế trong hành trình thúc đẩy phát triển bền vững và tài chính toàn diện tại Việt Nam", ông Hoàn chia sẻ.

Sự kiện là cơ hội để ngành ngân hàng khẳng định vai trò chủ động

Ông Nguyễn Quốc Hùng – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhấn mạnh, sáng kiến của Nam A Bank trong việc tổ chức hội nghị lần này mang ý nghĩa đặc biệt, bởi nó diễn ra đúng thời điểm toàn cầu đang đẩy mạnh huy động nguồn lực cho phát triển bền vững và tài chính toàn diện. Theo ông, đây là cơ hội để ngành ngân hàng Việt Nam khẳng định vai trò chủ động trong tiến trình xanh hóa nền kinh tế, phù hợp với tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khu vực kinh tế tư nhân.

“Phát triển thị trường tài chính xanh là con đường tất yếu, đòi hỏi sự chung tay của toàn hệ thống ngân hàng và cộng đồng doanh nghiệp", ông khẳng định.

Ông Hùng cũng đưa ra những số liệu cập nhật đáng chú ý: đến 30/6/2025, dư nợ tín dụng xanh đạt hơn 736 nghìn tỷ đồng, tăng 8,35% so với cuối năm 2024, tập trung chủ yếu vào năng lượng tái tạo, năng lượng sạch và nông nghiệp xanh. Trong khi đó, thị trường trái phiếu xanh – dù còn khiêm tốn – đã có bước tiến nhanh, riêng năm 2024 ghi nhận hơn 10.000 tỷ đồng phát hành, gấp gần bốn lần so với năm trước. Tuy nhiên, quy mô hiện tại vẫn chỉ chiếm 2% tổng thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thấp hơn nhiều so với nhu cầu vốn khoảng 20 tỷ USD mỗi năm để đáp ứng mục tiêu Net Zero 2050. Từ thực tế này, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng hệ thống dữ liệu minh bạch, khung pháp lý rõ ràng và cơ chế khuyến khích nhằm thu hút nhiều hơn dòng vốn trong và ngoài nước vào lĩnh vực xanh.

Xanh hóa tài chính – từ xu thế đến dòng vốn chủ đạo

Trong tham luận “Thị trường tài chính xanh tại Việt Nam”, ông Weichuan Xu – Đại diện Quốc gia mảng Định chế Tài chính (FIG), khu vực Mekong, IFC nhấn mạnh rằng Việt Nam đang nổi lên như thị trường tín dụng xanh tăng trưởng nhanh nhất ASEAN. Sự chuyển dịch mạnh mẽ về nhu cầu vốn cho năng lượng tái tạo, hạ tầng bền vững và nông nghiệp carbon thấp đã biến Việt Nam trở thành một trong những “điểm đến ưu tiên” của các định chế tài chính toàn cầu.

Tuy nhiên, ông cũng chỉ rõ những thách thức hiện hữu: quy mô tín dụng xanh tại Việt Nam vẫn chỉ chiếm một tỷ trọng nhỏ trong tổng dư nợ toàn ngành; thị trường trái phiếu xanh còn sơ khai; hệ thống dữ liệu và chuẩn mực ESG chưa đồng bộ. Chính vì vậy, IFC không chỉ dừng ở cung cấp vốn – với hơn 400 triệu USD green financing tại Việt Nam – mà còn đồng hành trong tư vấn và xây dựng năng lực cho các ngân hàng thương mại: từ đánh giá rủi ro môi trường – xã hội, phát hành trái phiếu xanh, cho tới kết nối với các nhà đầu tư ESG quốc tế.

Kết thúc phần trình bày, ông Weichuan Xu khẳng định vai trò đồng hành của IFC tại Việt Nam. Ông nhấn mạnh: “IFC đồng hành cùng các ngân hàng Việt Nam trong hành trình xanh hóa, từ nâng cao năng lực quản trị ESG, phát hành trái phiếu xanh cho tới kết nối trực tiếp với các nhà đầu tư toàn cầu". Theo ông, sự hỗ trợ này không chỉ nhằm đưa thêm nguồn vốn quốc tế vào nền kinh tế, mà còn giúp hệ thống ngân hàng nội địa xây dựng nền tảng quản trị minh bạch và hội nhập sâu rộng, qua đó tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt tiếp cận hiệu quả hơn các dòng vốn xanh dài hạn.

Chiến lược xanh: Đích đến cho mọi ngân hàng

Trong tham luận tiếp theo, ông Lê Thanh Tâm – Tổng Giám đốc IDG Việt Nam và Đông Nam Á đã chia sẻ những phân tích chuyên sâu về mô hình chuyển đổi xanh quốc tế, minh họa qua hai ví dụ điển hình từ ngành ngân hàng toàn cầu. Trường hợp thứ nhất là một ngân hàng thương mại nhà nước tại châu Âu, với chiến lược xoay quanh ba trụ cột “Water – Hydrogen – Carbon”. Từ bảo đảm an ninh nguồn nước, phát triển hydro sạch cho tới thu giữ và tái chế carbon, ngân hàng này không chỉ cung ứng vốn mà còn đóng vai trò kiến tạo hệ sinh thái kinh tế xanh ở quy mô quốc gia. Đây là minh chứng cho thấy ngân hàng truyền thống, nếu có chiến lược rõ ràng, hoàn toàn có thể trở thành động lực của chuyển đổi bền vững.

Ví dụ thứ hai đến từ Starling Bank (Anh) – một ngân hàng số ra đời năm 2014, hoạt động hoàn toàn không chi nhánh, không ATM và phần lớn dịch vụ được vận hành trên nền tảng ứng dụng và AI. Với hơn 4 triệu khách hàng, trong đó 350.000 là doanh nghiệp nhỏ, Starling Bank đã khẳng định cam kết Net Zero ngay từ năm 2021, đồng thời minh bạch hóa báo cáo khí thải theo chuẩn quốc tế PCAF. Bằng việc tích hợp ESG vào toàn bộ mô hình kinh doanh số, ngân hàng này chứng minh rằng “ngân hàng xanh” có thể song hành cùng sự tiện lợi và hiệu quả trong vận hành.

Ông Lê Thanh Tâm cũng nhấn mạnh, 2 ví dụ trên đại diện cho hai con đường khác nhau nhưng cùng chung đích đến – một bên là ngân hàng truyền thống chuyển đổi mạnh mẽ để xanh hóa danh mục tín dụng, một bên là ngân hàng số tích hợp ESG ngay từ đầu. Cả 2 đều cho thấy, sự kiên định trong chiến lược và minh bạch trong quản trị chính là chìa khóa để thu hút dòng vốn quốc tế và xây dựng lợi thế cạnh tranh dài hạn.

Hành trình Tài chính khí hậu của responsAbility tại châu Á

Trong phần tham luận: "Hành trình Tài chính Khí hậu của responsAbility tại châu Á: Góc nhìn từ một Nhà đầu tư Tác động toàn cầu", ông Sathish Dhanapal – Giám đốc Toàn cầu về Tài chính Khí hậu của responsAbility đã chia sẻ hành trình hơn 20 năm đầu tư tác động của quỹ, với tổng giá trị hơn 16,8 tỷ USD giải ngân tại 70 quốc gia. Riêng trong lĩnh vực tài chính khí hậu, responsAbility hiện đang quản lý danh mục 688 triệu USD thông qua 65 tổ chức đối tác và các dự án trực tiếp tại 34 quốc gia.

responsAbility bắt đầu hợp tác với Nam A Bank từ năm 2018, thời điểm thị trường tài chính xanh còn rất sơ khai. Quỹ đã hỗ trợ ngân hàng xây dựng hệ thống quản trị rủi ro môi trường – xã hội (ESMS) theo chuẩn mực quốc tế, triển khai đào tạo nhân sự, và đồng hành trong việc mở rộng danh mục tín dụng xanh. Kết quả, chỉ sau vài năm, Nam A Bank đã phát triển danh mục xanh từ các sản phẩm cho vay tiết kiệm năng lượng gia dụng tới các dự án năng lượng mặt trời, gió, giao thông và nông nghiệp thông minh, với tổng quy mô lên đến 65 triệu USD

Ngoài ra, ông Sathish Dhanapal nhấn mạnh rằng nhu cầu tài chính khí hậu tại Việt Nam không chỉ nằm ở giảm phát thải mà còn ở khả năng thích ứng. Một nền kinh tế tăng trưởng nhanh, quá trình công nghiệp hóa và áp lực năng lượng đòi hỏi nguồn vốn lớn để thúc đẩy chuyển dịch sang năng lượng tái tạo, hiện đại hóa sản xuất, logistics và áp dụng công nghệ tiết kiệm tài nguyên. Đồng thời, Việt Nam còn đối diện với những thách thức thích ứng ngày càng lớn như bão lũ, xâm nhập mặn ở đồng bằng, hạn hán kéo dài, và rủi ro đối với sản xuất nông nghiệp.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa – Trụ cột của tài chính toàn diện

Trong phần trình bày, ông Dhruv Malhotra – Phó Giám đốc BlueOrchard Finance nhấn mạnh rằng doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) chính là động lực tăng trưởng quan trọng, nhưng đồng thời cũng là nhóm dễ bị “bỏ lại phía sau” trong hành trình tiếp cận vốn xanh. Với hơn 90% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam là SMEs, việc đảm bảo nhóm này tiếp cận được nguồn vốn bền vững sẽ quyết định khả năng lan tỏa của tài chính toàn diện.

BlueOrchard – một nhà quản lý quỹ tác động hàng đầu với hơn USD 12,5 tỷ giải ngân tại 100 quốc gia và 70 triệu người thụ hưởng trên toàn cầu – đã chứng minh rằng tài chính toàn diện không chỉ mang ý nghĩa xã hội mà còn là một chiến lược quản trị rủi ro dài hạn. Ông Malhotra chia sẻ, bài học từ nhiều thị trường mới nổi cho thấy: khi SMEs được hỗ trợ bằng các sản phẩm tài chính xanh, họ không chỉ cải thiện khả năng tiếp cận vốn mà còn nâng cao năng lực quản trị ESG, từ đó mở ra cánh cửa tới các quỹ đầu tư quốc tế.

Khai mở thị trường vốn xanh quốc tế – Khung khổ để hút dòng vốn dài hạn

Phiên tọa đàm đầu tiên đã mở ra bức tranh toàn diện về nhu cầu và cơ chế để Việt Nam thực sự trở thành điểm đến của vốn xanh toàn cầu. Các chuyên gia nhất trí rằng, thách thức lớn nhất với hệ thống ngân hàng Việt Nam là năng lực và chuẩn mực còn mới mẻ. Chỉ cách đây 5 năm, khái niệm tài chính xanh còn rất sơ khai, thực hành chủ yếu dừng ở mức cơ bản và thiếu cơ chế khuyến khích rõ ràng để thúc đẩy dòng vốn.

Trong bối cảnh đó, vai trò của Trung tâm Tài chính quốc tế được nhấn mạnh như nền tảng để xây dựng một “framework” minh bạch cho thị trường. Khi khung khổ chung được định hình, các quỹ đầu tư quốc tế sẽ không phải mất nhiều thời gian rà soát hay tìm kiếm thông tin phân tán, mà có thể nhanh chóng đánh giá và phân bổ vốn. Cơ chế phê duyệt thành viên chỉ trong 1–7 ngày là minh chứng cho sự cải cách, tạo điều kiện thuận lợi để các định chế toàn cầu yên tâm rót vốn vào Việt Nam.

Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng, Việt Nam còn nhiều cơ hội, điều cần thiết là sự phối hợp đồng bộ giữa khung chính sách, năng lực ngân hàng thương mại, cùng sự đồng hành lâu dài của các định chế phát triển, cũng như các buổi Hội nghị, tọa đàm thiết thực để biến cam kết thành hành động cụ thể.