Chứng khoán Việt Nam khả năng cao được FTSE nâng hạng và hút 10,4 tỷ USD vốn ngoại

FTSE sẽ xem xét nâng hạng Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi trong kỳ rà soát ngày 7/10/2025. Đánh giá trước đó cho biết Việt Nam đã đáp ứng 7/9 tiêu chí cần thiết, 2 vấn đề còn tồn tại là “Chu kỳ thanh toán (DvP)” và “Thanh toán – chi phí liên quan đến giao dịch thất bại”, cả 2 đều đang bị xếp hạng “Hạn chế”.

Ngoài ra, việc cải thiện quy trình mở tài khoản mới cũng rất cần thiết, do hiện tại thủ tục có thể kéo dài. Việc xây dựng cơ chế hiệu quả để tạo điều kiện cho giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài đối với các cổ phiếu đã chạm hoặc sắp chạm giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) cũng được xem là quan trọng.

Việt Nam chưa thỏa mãn 2 tiêu chí để FTSE nâng hạng

Việt Nam có cơ hội được nâng hạng không?

HSBC nhận định, câu trả lời là có. Báo cáo mới nhất của FTSE chỉ ra Việt Nam đã có tiến triển đáng kể ở hai tiêu chí còn lại, củng cố thêm hồ sơ nâng hạng. Cụ thể:

- Nới lỏng yêu cầu ký quỹ trước khi mua cổ phiếu. Quy định này thay đổi vào tháng 9/2024 khi Luật Chứng khoán được sửa đổi; đồng thời yêu cầu công bố thông tin bằng tiếng Anh.

- Hệ thống giao dịch KRX vận hành vào tháng 5/2025, giúp khắc phục tình trạng nghẽn lệnh và có khả năng xử lý khối lượng giao dịch lớn. Hệ thống này mở đường cho việc chuyển sang cơ chế đối tác bù trừ trung tâm, giúp giao dịch và thanh toán đồng thời, hiệu quả hơn.

Việc giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) không phải là yêu cầu bắt buộc, nhưng FTSE tham khảo ý kiến nhà đầu tư và họ có thể cho rằng FOL hạn chế khả năng tiếp cận thị trường. Hiện tại, chỉ có 12 cổ phiếu Việt Nam đã chạm trần FOL. Bình quân, VN-Index có trần FOL 42%; tỷ lệ sở hữu nước ngoài hiện nay chỉ 17%.

HSBC cho rằng những điều này đưa Việt Nam tiến gần hơn tới thị trường mới nổi. Dù nghiêng về kịch bản lạc quan, HSBC lưu ý rằng FTSE vẫn sẽ tham khảo ý kiến nhà đầu tư và công ty chứng khoán trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Nếu được xác nhận, việc thay đổi phân loại thị trường có thể mất ít nhất 6 tháng.

Thu hút 10,4 tỷ USD vốn ngoại

Việc nâng hạng đồng nghĩa Việt Nam sẽ tự động được đưa vào các bộ chỉ số như FTSE All-World, FTSE EM và FTSE Asia. Các quỹ thụ động theo dõi những chỉ số này sẽ buộc phải mua cổ phiếu hoặc ETF Việt Nam, trong khi các quỹ chủ động có quyền quyết định riêng.

HSBC ước tính thị trường chứng khoán Việt Nam có thể đón dòng vốn thụ động khoảng 1,5 tỷ USD, chủ yếu từ các quỹ theo dõi FTSE EM và FTSE Global ex US. Nếu tỷ trọng của Việt Nam trong FTSE EM Asia đạt 1,3% – tương tự Indonesia hiện nay thì dòng vốn có thể lên tới 3 tỷ USD.

Đối với các quỹ chủ động, HSBC dự báo dòng vốn rót vào dao động từ 1,9 – 7,4 tỷ USD, tùy thuộc vào tỷ trọng Việt Nam được xác định trong chỉ số.

Dự báo dòng vốn chảy vào Việt Nam khi được nâng hạng (Nguồn: HSBC)

Tóm lại, trong kịch bản lạc quan nhất, việc tái phân loại của FTSE có thể mang lại tối đa 10,4 tỷ USD cho thị trường cổ phiếu Việt Nam, được phân bổ theo từng giai đoạn. Trong đó, khoảng 1,5 tỷ USD có thể chảy vào thị trường ngay khi quá trình đưa vào chỉ số hoàn tất.

Hiệu suất chứng khoán Việt Nam vượt trội trước thềm nâng hạng

Trong 10 năm qua, nhiều thị trường đã được MSCI và FTSE nâng hạng. Ả Rập Xê Út và Kuwait là những thị trường mới nhất được FTSE đưa từ cận biên lên mới nổi. Trong 6 tháng trước khi công bố quyết định nâng hạng, diễn biến tại các thị trường này gần như đi ngang.

Cổ phiếu Ả Rập Xê Út tăng 15% từ khi công bố đưa vào chỉ số cho đến đợt bổ sung đầu tiên. Do có quy mô rất lớn, FTSE đã chia quá trình đưa vào thị trường này thành sáu giai đoạn khác nhau. Ngược lại, Qatar lại kém tích cực hơn. Trong khi đó, Việt Nam đã ghi nhận một đợt tăng trưởng vượt trội, tăng 37% chỉ trong 6 tháng qua.

Hiệu suất của Việt Nam cũng rất đáng chú ý khi so sánh với các thị trường từng được MSCI nâng hạng. Trường hợp tương đồng nhất là UAE và Qatar, được MSCI nâng hạng vào năm 2014. UAE tăng 33% trong 6 tháng trước khi công bố và tiếp tục tăng thêm 43% từ khi xác nhận đến lúc chính thức đưa vào chỉ số. Qatar cũng tăng 46% trong giai đoạn từ công bố đến khi hoàn tất đưa vào. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không thể cho rằng toàn bộ mức tăng này chỉ đến từ việc MSCI nâng hạng, bởi thời điểm đó trùng hợp với đợt tăng mạnh của giá dầu, khi Brent vượt trên 110 USD/thùng.