Mỹ cùng 11 quốc gia liên minh chống ‘đồng tiền chung BRICS’, chiến tranh tiền tệ bắt đầu?

Một liên minh chưa từng có giữa hơn chục nền kinh tế lớn, bao gồm Mỹ, Anh, Nhật Bản, Đức và Canada, đang hình thành để đối phó kế hoạch phát hành đồng tiền chung BRICS, dự kiến ra mắt vào năm 2026.

Theo các nguồn tin ngoại giao và tài chính, ít nhất 12 quốc gia đã cùng bày tỏ lập trường phản đối kế hoạch thành lập liên minh tiền tệ của nhóm BRICS mở rộng (gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi và các thành viên mới như Ả Rập Xê Út, UAE, Iran, Ai Cập…). Mỗi nước có lý do riêng, nhưng điểm chung là lo ngại hệ thống tài chính toàn cầu dựa trên đồng USD sẽ bị lung lay.

Mỹ xem kế hoạch này là mối đe dọa trực tiếp tới vị thế dự trữ toàn cầu của đồng USD, nền tảng giúp Washington duy trì sức mạnh kinh tế, tài trợ thâm hụt chi phí thấp và sử dụng các lệnh trừng phạt làm công cụ địa chính trị.

Anh cảnh báo hệ thống tài chính London, vốn phụ thuộc vào thanh toán bằng USD, sẽ chịu tác động tiêu cực.

Nhật Bản lo ngại một đồng tiền BRICS bảo chứng bằng vàng có thể làm đảo lộn cấu trúc thương mại quốc tế và giảm ảnh hưởng khu vực của đồng yên.

Trong khi đó, Đức và Pháp e rằng một hệ thống mới có thể làm suy yếu đồng euro, còn Canada cảnh báo nguy cơ phân mảnh thị trường tài chính toàn cầu.

Úc, Hàn Quốc, Singapore và Thụy Sĩ cũng thể hiện thái độ thận trọng, cho rằng sáng kiến của BRICS có thể làm suy yếu “trật tự quốc tế dựa trên luật lệ”. Ngay cả Ả Rập Xê Út, dù được mời gia nhập BRICS, vẫn dè dặt khi nói đến việc rời bỏ hệ thống petrodollar, nền tảng giao dịch dầu mỏ bằng USD suốt nửa thế kỷ qua.

Theo giới phân tích, tất cả những động thái này phản ánh lợi ích sâu sắc của phương Tây trong việc duy trì bá quyền đồng đô la, vốn giúp họ kiểm soát gần như toàn bộ hệ thống tài chính toàn cầu.

Ông Trump “tuyên chiến” với kế hoạch tiền tệ của BRICS

Căng thẳng leo thang sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công khai chỉ trích nỗ lực “phi USD hóa” của BRICS, gọi đó là “cuộc tấn công vào đồng USD”.

Trong cuộc gặp Tổng thống Argentina Javier Milei hồi đầu tuần, ông Trump khẳng định chính sự trở lại của mình đã khiến nhiều quốc gia “chùn bước” trước ý định tách khỏi hệ thống tài chính do Mỹ dẫn dắt. “Nếu tôi không tái đắc cử, đồng USD đã không còn giữ được vị thế thống trị”, ông nói, đồng thời tuyên bố sẽ “bảo vệ đồng bạc xanh bằng mọi giá”.

Giới phân tích cho rằng phát biểu của Trump không chỉ mang tính biểu tượng, mà còn báo hiệu sự trở lại của chính sách bảo hộ tài chính – kết hợp thương mại, thuế quan và ngoại giao để ngăn chặn sự trỗi dậy của các mô hình tiền tệ thay thế.

BRICS tăng tốc với đồng tiền bảo chứng bằng vàng

Bất chấp sức ép từ phương Tây, tiến trình phát triển đồng tiền BRICS bảo chứng bằng vàng vẫn đang tăng tốc đáng kể, với mục tiêu khởi động hệ thống vào năm 2026.

Tại Hội nghị Thượng đỉnh BRICS lần thứ 17 tổ chức tại Brazil tháng 7/2025, các nhà lãnh đạo nhóm đã tái khẳng định mục tiêu thống nhất hệ thống thanh toán nội khối, mở rộng thương mại bằng đồng nội tệ và xây dựng hạ tầng thanh toán số dựa trên blockchain, cho phép bỏ qua hệ thống SWIFT do phương Tây kiểm soát.

Với việc mở rộng lên 10 thành viên, BRICS hiện chiếm 46% dân số thế giới và 37% GDP toàn cầu, tạo nền tảng kinh tế vững chắc cho tham vọng thiết lập một hệ thống tài chính thay thế.

Nga và Trung Quốc đang gia tăng thương mại song phương bằng đồng nội tệ; Ấn Độ đẩy mạnh các thỏa thuận thanh toán bằng rupee với các nước Nam bán cầu; trong khi các chương trình thử nghiệm tiền kỹ thuật số quốc gia (CBDC) đang được tích hợp vào khuôn khổ BRICS.

Theo kế hoạch, giai đoạn thử nghiệm đồng tiền chung sẽ bắt đầu năm 2026, dù tên chính thức vẫn chưa được công bố.

Cuộc chiến vì quyền lực tài chính toàn cầu

Sự phản đối của phương Tây không chỉ xuất phát từ yếu tố kinh tế, mà còn từ địa chính trị: nếu USD mất vị thế trung tâm, các quốc gia này sẽ mất đi quyền lực trừng phạt và ảnh hưởng toàn cầu thông qua hệ thống tài chính.

Ngược lại, BRICS coi việc xây dựng đồng tiền riêng là bước đi chiến lược nhằm giảm phụ thuộc vào đồng USD và củng cố chủ quyền tài chính, đặc biệt trong bối cảnh các lệnh trừng phạt và khủng hoảng nợ toàn cầu đang làm lung lay niềm tin vào hệ thống hiện tại.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo rằng sự khác biệt sâu sắc giữa các nền kinh tế BRICS về quy mô, cấu trúc và chính sách có thể khiến việc duy trì một đồng tiền chung ổn định là thách thức không nhỏ.

Cuộc đối đầu này, theo nhiều nhà quan sát, sẽ quyết định hình hài của hệ thống tài chính quốc tế trong nhiều thập kỷ tới: một bên kiên quyết bảo vệ “ngai vàng” đồng USD, trong khi bên kia đang âm thầm xây nền cho một “đế chế tiền tệ mới”, nơi vàng có thể một lần nữa trở thành vũ khí chiến lược của quyền lực kinh tế toàn cầu.

Theo Watcher.guru