Mỹ ‘tung đòn kép’ khiến hàng loạt giao dịch Nga-Trung bị ‘đóng băng’, chuyện gì đây?
Việc thực hiện thanh toán trực tiếp giữa Trung Quốc và Nga đã trở nên rất khó khăn hoặc thậm chí không thể thực hiện được sau đợt trừng phạt mới nhất của Mỹ, ngay cả khi sử dụng đồng nhân dân tệ.
Một số nhà xuất khẩu hàng hóa lớn của Nga cho biết hoạt động thương mại với Trung Quốc đã trở thành một “canh bạc” bởi các khoản thanh toán trực tiếp bằng đồng nhân dân tệ đã bị đóng băng nhiều hơn hoặc trì hoãn sau khi Mỹ mở rộng các tiêu chí áp đặt lệnh trừng phạt hồi tháng 6.
Theo các Giám đốc điều hành hàng đầu của ba nhà xuất khẩu hàng hóa, việc thực hiện thanh toán trực tiếp giữa Trung Quốc và Nga đã trở nên rất khó khăn hoặc thậm chí không thể thực hiện được sau đợt trừng phạt mới nhất của Mỹ, ngay cả khi sử dụng đồng nhân dân tệ. Cả ba đều yêu cầu giấu tên vì thông tin này rất nhạy cảm.
Một người Trung Quốc mua hàng nông sản Nga cũng gặp vấn đề với các khoản thanh toán trong tháng 7.
Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến các mặt hàng như kim loại và nông nghiệp mà còn ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp khác. Hiệp hội đại lý ô tô Nga tuần trước đã cảnh báo rằng việc nhập khẩu ô tô và phụ tùng ô tô từ Trung Quốc, hiện là nhà cung cấp chính của nước này, có thể bị đình trệ do các trục trặc trong quá trình thanh toán.
Tình hình cho thấy, các lệnh trừng phạt đối với Nga đang dần dần gây thiệt hại cho nền kinh tế của nước này. Theo một báo cáo vào tháng 7, Ngân hàng Trung ương Nga đã đánh giá các xu hướng tài chính và kinh tế vĩ mô, họ quan sát và thấy rằng “mức độ mở cửa của nền kinh tế Nga đã giảm”. Theo đó, nó phản ánh bằng việc tỷ trọng xuất nhập khẩu trong GDP đã giảm, đồng thời nhu cầu và sản xuất nội địa đã tăng lên.
Kể từ cuối năm ngoái, Nga cũng gặp khó khăn trong hoạt động giao dịch với các đối tác thương mại lớn khác, bao gồm Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Thổ Nhĩ Kỳ. Nguyên nhân là vì áp lực từ Mỹ đã kéo theo các giao dịch bị đình trệ. Thương mại với Ấn Độ cũng gặp nhiều trở ngại vì đồng rupee không có khả năng chuyển đổi hoàn toàn.
Hiện tại, Ngân hàng Trung ương Nga chưa trả lời yêu cầu bình luận.
Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại chính của Nga sau khi Nga-Ukraine xảy ra xung đột hồi tháng 2/2022 và các lệnh trừng phạt sâu rộng sau đó do Mỹ và Liên minh châu Âu áp đặt đối với Moscow.
Dữ liệu Hải quan Trung Quốc cho thấy thương mại giữa hai nước đã tăng hơn 60% lên 240 tỷ USD vào năm 2023 kể từ đó. Nga cũng đã vượt qua Đức, Australia và Việt Nam trong danh sách các đối tác thương mại hàng đầu của Bắc Kinh. Đồng nhân dân tệ hiện chiếm khoảng 40% thanh toán xuất nhập khẩu của Nga và hơn một nửa giá trị trên thị trường ngoại tệ của quốc gia này.
Mặc dù Trung Quốc không cùng phương Tây áp đặt các lệnh trừng phạt chống lại Nga, nhưng các khoản thanh toán giữa hai nước vẫn gặp trở ngại kể từ tháng 12, khi Mỹ đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với các ngân hàng hỗ trợ thương mại cho các ngành liên quan đến quân sự của Nga.
Các công ty Nga nói với truyền thông địa phương vào tháng 6 rằng vấn đề đã được giải quyết bằng cách sử dụng các ngân hàng khu vực nhỏ hơn sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 5, nhưng sau đó Mỹ đã mở rộng tiêu chí trừng phạt của họ.
Alexander Potavin, nhà phân tích của Finam ở Moscow, cho biết: “Các lệnh trừng phạt của Mỹ và mối đe dọa trừng phạt thứ cấp đã khiến ngày càng nhiều ngân hàng ở Trung Quốc không muốn thực hiện thanh toán và các thỏa thuận thương mại nước ngoài với Nga”.
Dmitry Polevoy, Giám đốc đầu tư của Astra Asset Management có trụ sở tại Moscow cũng nhận định: “Nhập khẩu sụt giảm rõ rệt là do độ trễ mà chúng tôi chưa thấy, nhập khẩu bằng đồng rúp cũng bắt đầu giảm. Tỷ trọng nhập khẩu tính bằng đồng rúp trong GDP đang giảm đáng kể sau khi phục hồi vào năm 2023”.
Một số thương nhân vẫn có thể thanh toán bằng đồng nhân dân tệ với Nga, nhưng chỉ thông qua một số ngân hàng quốc doanh lớn. Theo một người quen thuộc với vấn đề này, những ngân hàng nhỏ hơn hoặc ngân hàng địa phương không còn là lựa chọn nữa sau khi các biện pháp trừng phạt được mở rộng.
Mặc dù vậy, vẫn có một số nhà xuất khẩu cho biết họ chưa gặp phải vấn đề gì khi thực hiện thanh toán. Một Giám đốc điều hành cấp cao của công ty cho biết, giao dịch bằng đồng nhân dân tệ của một nhà xuất khẩu năng lượng lớn từ Trung Quốc trong tháng này đã diễn ra suôn sẻ, mặc dù một số ngân hàng đã ngừng làm việc với Nga.
Một người cũng nói giao dịch vẫn đang diễn ra nhưng chắc chắn sẽ đắt đỏ hơn do chi phí thanh toán tăng lên rất nhiều.
Nga sắp triển khai đồng tiền kỹ thuật số trên diện rộng
Nga mất bao nhiêu ‘xe tăng hiện đại nhất thế giới’ trong xung đột ở Ukraine?
